भौचां छुँयात थें …… !

थौंकन्हय् । सूचनाया हक बारे खूब चर्चा जुइ । सूचनाया हक । मौलिक अधिकार खः । सरकारं जनतायात हर निर्णय बारे सुचित यायेमाः । याये हे माः । जनतायात सूचनां बञ्चित याये दइमखु । मौलिक अधिकारया हनन जुइ । मन्त्रिमण्डलय् छु निर्णय जुल । जनतायात तत्काल न्यंकेमाः ।

थौंकन्हय् । मन्त्रिमण्डलया निर्णय बारे जनतायात सुचित यायेगु न्हूगु व्यवस्था यायेत्यंगु दु । अनया अन हे निर्णय बारे सुचित मयासे वाःपतिकं पत्रकार सम्मेलन यानाः जक सूचना प्रवाह यायेगु निर्णय वःगु दु । थ्व निर्णय वसेंलि जनताया दथुइ भचा आशंका दनी । सरकारं आः मन्त्रिमण्डलया निर्णय बारे जनतायात सुसूचित यायेगु नीति हिइकूगु खःला ? नियन्त्रणया नीति नाला कायेत्यंगु खःला ? थ्व बारे अनेक शंका उपशंका याना हयाच्वंगु दु । सरकारं मन्त्रिमण्डलया निर्णयत सुसूचित यायेगु न्हूगु धंगं व्यवस्थापन यायेत्यंगु खःला ? वा सी मदयेक नियन्त्रणया नीति नाला कायेत्यंगु खः ? स्पष्ट मजूनि । छुं ई दुने सरकारं छ्यलीगु नीतिं थ्व तथ्य उली ।

खतुं सरकारया निर्णयपाखें जनता सुसूचित जुइमाः । थ्व सैद्धान्तिककथं थुकिया औचित्य दइ । जनतां गन सरकारी गतिविधिया बारे सीके दइ । फइ । जनतां सरकारी निर्णययात कयाः थःगु प्रतिक्रिया प्वंके दइ । समर्थन, आलोचना याये दइ । सुसूचित जुइगु अधिकारं जनतायात देय्या राजनीति, प्रशासनिक गतिविधि बारे प्रत्यक्ष मत बीगु अवसर बी । थ्व अधिकार अवश्य नं जनतन्त्रया थां जुइ ।

अफसोच ! छखेर सूचनाया हक जनतन्त्रया थां खः । खूब हल्ला याइ । सरकारं गुगुं सूचना सुचुके मजिउ । जनताया क्यनेमाः । बकबक याइ । तर सुसूचित यायेगु नामं सरकारं थौंकन्हय् जनतायात झ्यालिंचां लाखेयात हायेके थें हायेकी । भौचां छुँयात थें म्हितकी । सूचना प्रवाहया नामय् जनतायात भ्रम जालय् लाकी । मिखा पीकेत स्वइ । जनतायात सुचित यायेमाः । औपचारिकताया विषय जक मखु थ्व । सुसूचितया नामय् न्ह्यागु कथंया सूचना बियाः जनतायात म्हुतुप्वाः तिकेत स्वइ, सरकारं । सुसूचित यायेगु नामय् जनतायात छलछामया सूचना बीगु, गुमराह यायेगु, सरकारया जन विरोधी ज्याखँ जुइ । दुःखया खँ थौं सरकारया थीथी निकायतय्सं जनतायात सुचित यायेगु नामय् गलत सूचना बियाः जनतायात म्हितकाच्वंगु दु ।

मेलम्चीया लः वइन, अले वइ धकाः सलंसःक्वः सूचना वयेधुंकल । दँ दँ दयेधुंकल । खालि वइन, वइनया सूचना बियाच्वंगु दु । छुं दँ न्ह्यः छम्ह सम्बन्धित मन्त्रीं ‘थुलि दुने मेलम्ची लः वइ, वइ । लः वयेके मफुसा जिं राजीनामा बी ।’ धकाः झूठा आश्वासन बियाः मन्त्री थःगु माना पाके यानाः बिसिउँ वनी । जनतायात सुसूचित यायेगु नामय् बिउगु थ्व कूसुचनाया ज्वलन्त उदाहरण खः । तर थौं देशय् थज्याःगु हे कूसुचनां जनता सुसूचित जुयाच्वनी । जनतन्त्रया नामय् । देशय् अनेक काण्डत जुइ । लुँ काण्ड, निर्मला हत्याकाण्ड । अनेक अनेक काण्डत जुयाच्वनी । लुँ काण्डबारे नं अनेक सूचनात सरकारीस्तरं पिहां वइ ।

‘दोषीत पहिचान जुइधुंकल । ततःधिकःपिं न्यात जालय् क्यने धुंकल ।’ मन्त्रीस्तरं थज्याःगु सूचना बियाच्वनी । तर आतक दोषी सु ? बेठेगान । गुलि न सूचनात जनतायात बी । खाली मस्तय्त ह्ययेके थें जक जुयाबी । अथे हे निर्मला हत्याकाण्डया दोषीयात कयाः नं सूचना वयाच्वनी । ‘छन्हु निन्हुं हे दोषी सु खः, जनतां सीके फइ ।’ खबर वयाच्वनी । तर न्ह्यसः लुइ । थज्याःगु फय्गं सूचनायात जनतायात सुसूचित जुइगु अधिकारप्रतिया सरकारी इमान्दारिता धायेगु ला कि मधायेगु ?

मेलम्चीयात कयाः दँ दँनिसें जनताय् गलत सूचना प्रवाह यानाच्वंगु दु । थज्याःगु गलत व जनतायात चायेक चायेकं ध्वं लायेगु सूचना बीगु दुस्साहस मेलम्चीया आयोजनाया संचालकतय्के गनं वल ? गलत सूचनां जनतायात मिखा पीकेगु कुकर्मयात सम्बन्धित सरकारी अधिकारीतय्सं छाय् पने मफुत ? अःखः छाय् प्रोत्साहित यात ? थौं जनता सुसूचित जुइमाः । थ्व आवश्यकता खः । तर जनता गलत सूचनापाखें नं बञ्चित जुइ दयेमाः । जनतायात आलपं हे गलत सूचना बियाः थःगु दोष सुचुकाः जनतायात गुमराह याइपिं सरकारी निकाय गुकथं जनतान्त्रिक जुइ फइ । इपिं जन विरोधी जुइ । देय्या गम्भिर व संवेदनशील पक्षय् सरकारं सूचना प्रवाह यायेत होसियार जुइफु । तर गलत व छलछामया नियतं मखुगु झूठ सूचना बियाः जनतायात मूर्ख यायेत स्वइपिंप्रति जनता सचेत व सतर्क जुइमाः । मखुसा गलत सूचना प्रवाहपाखें जनतायात भौचां छुँयात थें म्हितकाच्वनी ।