‘मुखमे रामराम बग्ली में छुरा’ यानादीमते

हानं छम्ह वरिष्ठ मन्त्रीं ख्याच्वः बी, ‘विकासविरोधीत होसियार, छिपिं देशया मूलधारं वहिस्कृत जुइ ।’ मन्त्रीजुया थ्व ख्याच्वः सु पाखे लक्षित, थ्व वचनं सुयात कयेकाच्वंगु खः, स्पष्ट छर्लङ ज ुइ । उपत्यकावासीत थौं सतक संघर्षया रुपय् थःथःगु गास, बास थःगु सम्पदा संरक्षणया निंतिं संघर्षय् कुहां वयाच्वंगु दु ।

सतक विस्तार, विकासया नामय् बुलडोजर आतंक क्यनाः उपत्यकावासीतय् वासस्थानयात अन्धाधुन्ध आक्रमण जुयाच्वंगु दु । थःगु गास, बासया हरण, अपहरणया विरोधय् पीडित पक्षं सः थ्वयेकाच्वंगु दु । सरकारया गैरकानुनी दमनकारी नीतिया विरोध याइ । विडम्बना तर, पीडित पक्षया समस्या छु खः ? उकिया न्यायोचित सुनुवाई जुइमखु ।

अःखः जिम्मेदार मन्त्रीं थःगु हक अधिकारया निंतिं न्याय फ्वनाच्वंपिं जनतातय्त विकास विरोधीया बिल्ला घाकी । बदनाम यायेत स्वइ । कलंकित याइ । थौं पिने सरकारं सडकविकासया नामय् हयाच्वंगु कार्यक्रम खास सतक तब्या यायेगु नामय् जक जुयाच्वंगु मखु, मदु । उपत्यकावासीतय् उठीवास, विस्थापन, समूल नष्ट यायेगु थ्वया लक्ष्य खनेदु ।

उपत्यका विकास प्राधिकरणया छम्ह हाकिमंं नं ‘नेवाःत उपत्यकाया आदिवासी मखु, थुमित थनया भूमिप्रति दावी यायेगु अधिकार मदु धकाः तकं हाँक बिल । अझ उपत्यकावासीतय्त सडक खुं धकाः आरोप याइ । छखे वरिष्ठ मन्त्रीया विकास विरोधी ख्याच्वः मेखे, विकास प्राधिकरणया शहंशाहया उपत्यकावासीतय् आदिम अस्तित्व प्रति हे प्रहार ।

देशय् विकास माः । तर देशयात गज्याःगु विकास माः ? सरकार स्पष्ट जुइमाः । विकास देशकाल परिस्थिति सापेक्ष जुइ । विश्वय् फुक्कं देशय् छगू हे कथंया विकास अवधारणां ज्या बीमखु ।

थ्व तालमेल गय् गुकथं खनेदत । उपत्यका विकास प्राधिकरणया हाकिमयाके नेवाःत उपत्यकाया आदिमवासी मखु धकाः वक्तव्यवाजी याना जुइगु आधिकारि हैसियत गनं वल ? थुकिं प्रष्ट जुइ उम्ह हाकिमया उपत्यका विकासया लक्ष्य, उद्देश्य विशुद्ध विकास मखु, उपत्यकावासीतय् आदिम अधिकार, अस्तित्वयात हाः निसें लिना छ्वयेगु, हुया छ्वयेगु कुनियत खः ।

षडयन्त्र खः । थज्याःगु हे कुनियत, षडयन्त्रकारी आशयं पिने विकास निर्माण ख्वापालं पुइ । दुनें दुनें उपत्यकावासीतय्त विस्थापित यायेगु गुप्त योजना न्ह्याकी । थःगु गास वासया अधिकार मालीपिं उपत्यकावासीतय्त विकास विरोधी धकाः बदनाम याइ । जातिय भडकाउया दोषारोपण बी । थन जातीयता खँ वइमखु, अधिकार गुलि न्यायोचित खः मखुया प्रश्न जुइ ।

अमेरिकाय् हब्सीतय् अस्तित्व, अधिकारया संघर्षयात भुयुचातसें जंगली, जातीय आतंकवादी खनी । क्वत्यलेत स्वइ । निर्मूल यायेत स्वइ, थःगु संघर्ष नागरिक अधिकारया निंतिं खः, हब्सितसें प्रमाणित याइ । थौं नेपालय् अनेक विभेदया शिकार जुयाच्वनेमाःपिं सिमान्तकृत जाति, जनजातित दु । सामान्य नागरिक अधिकारं उपिं बञ्चित ।

थौं विभेदग्रस्त जाति, जनजातितसें थःगु नागरिक अधिकारया निंतिं याइगु संघर्षयात संकिर्ण जातिय भडकाउया संज्ञा बियाः छाय् क्वत्यलेत स्वइ । छाय् बदनाम यायेत स्वइ । थ्व राष्ट्रिय एकता, अखण्डताया निंतिं थ्व निरंकूश सोच दक्कलय् घातक खः । शक्तिं मत्त, सत्तासिन प्रभुतय् थज्याःगु निरंकूश नश्लवादी सोच जातिय सौहार्दता, अखण्डताया निंतिं विष जुइ ।

तर दुर्भाग्य ! थौं देशय् विकास धइगु छु ? सु राष्ट्रद्रोही, अर्थ छ्यायेगु, क्वःछिइगु अधिकार गनं संचालित जुइ, गनं तय याइ ? अवश्य शक्तिया प्रायोजित परिभाषां विकास विरोधीत सु ? सडक खुं सु ? क्वःछी । उमित दण्डित यायेत स्वइ, याइ । थ्व हे तिकडम खेलया शिकार थौं उपत्यकावासीत जुयाच्वंगु दु ।

देशय् विकास माः । तर देशयात गज्याःगु विकास माः ? सरकार स्पष्ट जुइमाः । विकास देशकाल परिस्थिति सापेक्ष जुइ । विश्वय् फुक्कं देशय् छगू हे कथंया विकास अवधारणां ज्या बीमखु । नेपालय् प्राकृतिक सम्पदा, सांस्कृतिक कला संरक्षण विकासया अभिक्ष पक्ष जुइ । गनं देशय् विज्ञान, प्रविधिया उन्नति विकासया लक्ष्य जुइ, गनं औद्योगिका विकासयात प्राथमिकता बी ।

अमेरिकाया आधुनिक विकास मोडल नेपालयात मजिइ फु ।थौं सत्तासिन मनूतसें विकास यायेमाः धकाः वक्वक् यानां जक मजिउ । देशयात माःगु विकास गज्याःगु खः सीकेमाः । थौं विकासया नामय् देशया प्राकृतिक सौन्दर्यया क्षय जुयाच्वंगु दु । कला, संस्कृति, सम्पदा प्रति असहिष्णुता ब्वलनाच्वंगु दु ।

देशया संस्कृति, कलाया संरक्षण यानाः देशया विकास यायेमाः धाःपिंत विकास विरोधी खंकाः दमन यायेगु धम्की बियाच्वंगु दु । थःगु महत्वकांक्षायात पेले यानाः कार्यान्वयन यायेगु यात हे विकास धायेगु खःसा देशया न्यायोचित विकासया पक्षधरत विकास विरोधी खनेदइ ।

स्वाभाविक थौंकन्हय् जाति जनजातिया पहिचान, अधिकारया खँ वइबलय् जातिया खँ मखु देश विकासया निंतिं वर्गीय खँ ल्हायेमाः । नेतातसें देश विकासया निंतिं वर्गीय संघर्षया खँ ल्ह्वनी, ठीक जू । नेताजुपिं देशय् वर्गीय संघर्ष न्ह्याकादिसँ । वर्गीय शत्रुतय्त न्हंकादिसँ । विभेद तंकादिसँ । असमानता तंका दिसँ । तर वर्गी संघर्ष मुखमे रामराम बगली में छुरा थें यानादीमते । थ्व हे विनित अनुरोध दु ।