ने. सं. ११४० दिल्लागा चौथी

स्वक्वःगु विश्वयुद्ध सिरियां सुरु जुइफु

थ्व संसार हे मत्स्य न्यायया लँपुइ न्ह्याः वनाच्वंगु दु । अथे धयागु तःधिकःम्ह न्यां चीधिकःम्ह न्यायात नयेगु यानाच्वनी । थ्व धापू मानव समाजय् नं लागू जुयाच्वंगु दु । थ्व समाजय् नं छम्ह शक्तिशाली मनुखं निर्बल मनूयात प्रत्यक्ष वा अप्रत्यक्ष रुपं शोषण व दमन यायेगु ज्या तक यानाच्वनी । अझ ला देश देशय् तकं थ्व धापू प्रमाणित जुया वयाच्वंगु खनेदु ।

शक्तिशाली देश कमजोर देशया प्राकृतिक सम्पत्तिया श्रोत हड्पे यायेगु ज्या यानाच्वनी, अझ ला कमजोर देशया सार्वभौम, अखण्डतायात तकं आँच हयेगु ज्या जक मखु कमजोर राष्ट्रयात तहसनहस तकं यायेगु ज्या यानाच्वनी । यरोपया महान दार्शनिक नित्सें धाःथें देय् शक्तिशाली जुइ मफुत धाःसा व व्यक्ति म्वायेगु तकं बेकार जुइ । अर्थात कमजोर व्यक्तियात शक्तिशाली व्यक्तिं तःगु अधिनय् तयाः शोषण व दमन यानाच्वनी ।

थ्व हे कारणं यानाः यदि स्वतन्त्र जुयाः म्वायेगु खःसा थः नं अवश्य नं शक्तिशाली जुइगु स्वयेमाः । राष्ट्र राष्ट्रय् नं थ्व धापू पाय्छि जुयाच्वंगु दु । इजरायल राष्ट्र अरब राष्ट्र स्वयां चीधंगु राष्ट्र खः । इजरायल शक्तिशाली जुइफुगु कारणं यानाः इजरायलयात अरब राष्ट्रतय्सं थ्व देय्यात ख्यायेगु, हेपे यायेगु आँट मयाः । बरु इजरायलं जक अरब राष्ट्रतय्त बरोबर ख्यायेगु , हेपे यायेगु ज्या यानाच्वनी । झीगु देय् नेपाः नं कमजोर जुयाच्वंगु दु ।

नेपाः कमजोर जुयाच्वंगु कारणं यानाः अप्वः यानाः भारतं हेपे यायेगु, ख्यायेगु जक मखु नेपाःया प्राकृतिक श्रोतया सम्पत्तियात तकं लुटे यायेगु ज्या याना वयाच्वंगु दु । धाथें नेपाःया नेतात शक्तिशाली अथवा विवेकी, देशभक्त खःसा देय्यात शक्तिशाली यानाः क्यना बीफु । छगू राष्ट्र सिंगापुर नं चिकिचाधंगु हे राष्ट्र खः । तर छम्ह बुद्धिमान नेता ली क्वानया ल्हातय् सत्ता वयेसातकि देशयात शक्तिशाली यानाः क्यना बिल ।

रुस व अमेरिका सिरियायात थःगु प्रभावय् कायम यायेगु लागिं धेंधेंबल्लाः यानाच्वंगु खः । उकिं यदि स्वक्वःगु विश्वयुद्ध जुल धाःसा सिरियाया कारणं यानाः जुइफु । छाय्धाःसा निगू शक्तिशाली राष्ट्र अमेरिका व रुस रियापाखें हटे जुइत थाकुयाच्वंगु खने दया वःगु दु ।

गुकिं यानाः थ्व यात सिंगापुर स्वयां तःधंगु राष्ट्र इन्डोनेसिया व मलेसियां ख्यायेगु हेपे यायेगु आँट मयाः । झीगु देशया इतिहासं नं क्यना बी धुंकल, लिच्छवी शासकतय्सं देशयात स्वर्ण युगया अवस्थाय् थ्यंकेत सफल जुल । स्वर्ण युगया अवस्था धयागु देश शक्तिशाली यायेत सफल जूगु खः । देश शक्तिशाली जुयाच्वंगु इलय् न विशाल देश भारतं ख्यायेगु स्वल न चीनं हेपे यायेगु स्वल ।

यदि स्वक्वःगु विश्वयुद्ध जुल धाःसा एसियाया भूभागं हे जुइफु धकाः राजनीतिक विज्ञतय्सं अनुमान यानातःगु दु । यदि विश्व युद्ध जुल धाःसा अमेरिकाया कारणं यानाः जुइफु । छाय्धाःसा अमेरिकाया रणनीति थः स्वयां सुं नं राष्ट्र शक्तिशाली जुइगु लँपुइ वनाच्वन धाःसा व राष्ट्रयात माइनस यायेगु स्वयाच्वनी । मेगु रणनीति खः थःगु राष्ट्रया विरोधय् सुं नं राष्ट्र प्रमुख खने दतकि वयात प्रजातन्त्र वा मानव अधिकारया नामं थः भक्त नेतात तयार यानाः विद्रोह याकेगु स्वइ ।

यदि थः भक्त नेतातय्सं विद्रोह सफल याये मफुत धाःसा हानं त्वह मदुगु त्वह तयाः व राष्ट्रयात ध्वस्त यायेगु स्वइ । दसुया लागि इराकया सद्दाम व लिवियाया गद्दाफीयात खुनी हमला यानाः थ्व निगू राष्ट्रयात तहसनहस यानाः थः भक्त नेतातय्त सत्ताय् विराजमान याकातःगु दु । तर निगू राष्ट्रया हालत अति खराब जुया वनाच्वंगु दु । निगू राष्ट्र खराब जुयाच्वंगु जूसां अमेरिकायात मतलब मदु । खालि अमेरिकाया स्वार्थ थ्व निगू देशया चिकंयात जक मिखा तयाच्वंगु दु ।

सन् २००३ सालपाखे इराकयात अमेरिकां हमला यानाच्वंगु इलय् सिरिया नं अमेरिकायात सहयोग यानाच्वंगु खः । अमेरिकायाके गुण भचा हे मदु । थौं वहे सहयोग याःम्ह देशयात अमेरिकां गोलमाल यानाच्वंगु दुसा मेखे हानं इलय् ब्यलय् सिरियायात हमला नं यानाच्वंगु दु । सिरियां न्हापा हे सीकेमाःगु खः । छगू सार्वभौम राष्ट्रयात हमला याइम्ह अमेरिकां कन्हय् थःगु देशय् नं हमला यायेफु धकाः वाःचायेकेमाःगु खः ।

अमेरिकाया प्रभावय् लानाच्वंगु अप्वः राष्ट्रय् जनता कंगाल जुयाच्वनीसा नेतात व नोकरशाह धाःसा अति धनी जुयाच्वनी । सन् २०११ सालपाखे चमेली क्रान्ति धकाः पूर्वी अरबय् जूगु आन्दोलन अमेरिकाया कतांमरि शासकया विरुद्धय् जूगु खः । तर व क्रान्ति सफल मजुल । अथे धयागु अन अमेरिकाया प्रभाव जक बढे जुयावन । दसुया लागि लिबिया, इराक, इजिप्टय् झन अमेरिकाया प्रभाव मजबुत जुल ।

आः सिरियाया सत्ताय् नं अमेरिका भक्त नेतातय्त विराजमान याकेगु लागि अमेरिकां शक्ति छ्यलाच्वंगु खः । अमेरिकाया इशाराय् राष्ट्रिय गठबन्धन पार्टी गठन याकाः अमेरिकां माक्व हतियार व डलर बियाः असद विरुद्ध ल्वाकाच्वंगु दु । गठबन्धन पार्टीया नेतृत्व यानाच्वंम्ह छसान हिट्टो खः । वय्कः अमेरिका मूलया सिरियाबासी खः । थौंकन्हय् छसान हिट्टो टर्कीया भूमिइ च्वनाः विद्रोही लडाकुतय्गु नेतृत्व यानाच्वंगु दु ।

छसान हिट्टोया नेतृत्व खनाः वाक्क दिक्क जुयाच्वंपिं कट्टरवादी सुन्नी मुस्मांतय्सं हे आइएसएस संगठन चायेकाः सिरियाय् जक मखु मेमेगु मुस्मां देशय् नं आतंकवादी गतिविधि न्ह्याकाच्वंगु खः । सिरियाया गृहयुद्धय् बाध्य जुयाः रुसं नं ब्वति काये मालाच्वन । सिरियाय् जुयाच्वंगु युद्ध खालि सुन्नी व शिया मुस्मांया कारणं जक मखु, मुख्य कारण भू राजनीतिया महत्व व चिकंया कारणं खः ।

सिरियाया जःलाखःला जोर्डन, इराक, टर्की, इजरायल व लेबनान लानाच्वंगु दु । थ्वहे कारणं यानाः रुस व अमेरिका सिरियायात थःगु प्रभावय् कायम यायेगु लागिं धेंधेंबल्लाः यानाच्वंगु खः । उकिं यदि स्वक्वःगु विश्वयुद्ध जुल धाःसा सिरियाया कारणं यानाः जुइफु । छाय्धाःसा निगू शक्तिशाली राष्ट्र अमेरिका व रुस सिरियापाखें हटे जुइत थाकुयाच्वंगु खने दया वःगु दु ।