
सरकारं आः नकतिनि हे जक आर्थिक वर्ष २०७६÷७७ या न्हूगु बजेट हःगु दु । अर्थमन्त्री डा. युवराज खतिवडां झिंन्यागू खर्बया बजेट न्ह्यब्वयादीगु खः । बजेट थुलिमछि तःधंगु खःसां उगु बजेटया फुक्कं ध्यबा धाःसा विकास निर्माणया लागिं जक खर्च याइगु मखु ।
थीथी शिक्षा, स्वास्थ्य, रोजगार उत्पादन थेंज्याःगु ज्याय् बजेट थुगुसी उलि हे बांलाक तःगु दुसा राष्ट्रयात भार जुयाच्वंगु वृद्ध भत्ता अप्वयेकेगु थेंज्याःगु लोकप्रियता कमे यायेगु ज्याय् नं न्हापा स्वयां बजेटय् भचा अप्वः हे व्यवस्था याःगु दु । सर्वसाधारण जनताया शिक्षा, स्वास्थ्य व जीवनस्तर थकायेगु थेंज्याःगु खँ थुकी उल्लेख मजूगु कारणं थ्व बजेट जनपक्षीय मजूगु गुनासो धाःसा सकभनं न्यनाच्वंगु दु ।
थ्व धनीमानी व पूँजीपतितय्त लय्तायेकेगु अले गरिब, किसान, मजदुर व कामदार जनतायात वास्ता मयाइगु बजेट जूवंगु दु । सरकारं छुं ई न्ह्यवंनिसें जग्गा जमीनय् द्वैध स्वामित्व चीकेगु नारा थ्वयेकाच्वंगु दु । उकिया लागिं मोही वा तःसिं सुनां जग्गा कायेगु खः । व सुचं हे जारी यानाः ज्या न्ह्याकूगु अवस्था दु ।
तर मोहीतय्सं थःपिं ताः ई ज्या यानाः नं जग्गाधनीयाके जग्गा न्याये फइकथं धन मुंके मफुगु कारणं आः नं जग्गां थःपिं बञ्चित जुइमालीगु आपालं सम्भावना दु । हरूवा, चरुवा व कमैया, कमलरीतय्गु जग्गाय् आः तक अधिकार कायम जुयाच्वंगु दुसां नं थ्व इलय् तक जग्गा बाँडफाँड यायेत म्याद थप यायां छम्ह न्ह्याम्ह थजु व्यक्तिया जमीन निम्हेसिया नामय् लाके मजिउगु नियम हयेवं धाःसा थ्व इलय् जग्गां किसानत बञ्चित जुयाच्वंगु दु ।
आपालं थासय् दँदँ तक कमे यानाः नयाच्वंगु जग्गां किसानयात बञ्चित यायेगु नियम सरकारं थ्व बजेट मार्फत कायम यानाच्वंगु दु । अले गथे थ्व बजेटयात किसानमारा बजेट मधासें च्वनेफइ ? उब्जनीशील जग्गायात फाष्ट ट्रयाय्क, सुख्खा बन्दरगाह, स्मार्ट सिटी व थीथी कथं त्वह मरु त्वह तयाः किसानतय् जग्गा जमीन सरकारं लाका कायेत बारम्बार कुतः यानाच्वंगु दु ।
न्हापा ख्वप देय्यात सांस्कृतिक नगर घोषणा यायेगु खँ पञ्चवर्षीय योजना व बजेटय् नं उल्लेख याःगु खः । आः उगु शर्त अन लाः थन लाः मदयाच्वंगु दु । म्वाः मदु कथं सतक तब्याकाः जनताया छेँ थुनेगु ज्या धाःसा सरकारं मदिक्क यानाच्वंगु दु ।
सतक पीडितत न्हियान्हिथं आन्दोलन व संघर्ष यानाः म्वाये मालाच्वंगु स्थिति दु । गुलिं थासय् थःपिनि पुर्खौंनिसें बुँ यानाः नयाच्वंगु जग्गायात छुं कथं नं मुआब्जा तकं मबिसे सरकारं नयाः पचे यानाच्वंगु स्थिति दु । खोना बुंगया बासिन्दात आः स्वनिगः दुने च्वने मफइगु अवस्था ब्वलनाच्वंगु दु ।
उमिसं न्हापांनिसें याना वयाच्वंगु जग्गा जमीनय् सरकारं कब्जा यानातःगु अवस्था दु । थज्याःगु खँय् बजेट मौन च्वना बिउगु दु । गुगु थासय् च्वंगु जमीनयात बाली सयेकेगु लागिं छ्यलेगु व गुगु थासय् च्वंगु जग्गा जमीनयात बस्ती यानाः विकास यायेगु धइगु धारणा पित बी फुगु मदु । तराई थेंज्याःगु उब्जनीशील जमीन आः लँ व छेँ जक दयेकाः फुकेत स्वयाच्वंगु दु ।
थ्व अवैज्ञानिक पद्धति खः । स्वनिगः दुने न्हापांनिसें ल्यनाच्वंगु सांस्कृतिक सम्पदाया रक्षा, विकास व उन्नतिया लागिं वर्तमान सरकारं बजेट व्यवस्था याना बिउगु खने मदुनि । न्हापा ख्वप देय्यात सांस्कृतिक नगर घोषणा यायेगु खँ पञ्चवर्षीय योजना व बजेटय् नं उल्लेख याःगु खः । आः उगु शर्त अन लाः थन लाः मदयाच्वंगु दु ।
म्वाः मदु कथं सतक तब्याकाः जनताया छेँ थुनेगु ज्या धाःसा सरकारं मदिक्क यानाच्वंगु दु । सतक तब्या यानाः थःपिनि छेँ थुनेत्यंगु खँय् सह याये मफुपिंसं उगु सतक तब्या यायेत वःगु डोजर पं वनं नं प्रहरी हयाः उमित ज्वनेगु, कुनेगु व यातना बीगु ज्या थ्व इलय् थाय्थासय् यानाच्वंगु दु ।
बजेट वयेवं थःपिनि २० प्रतिशत तलब बृद्धि जूगु कारणं सरकारी कर्मचारीतय् धाःसा छुं भचा लसता वयाच्वंगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् कर्मचारीया तलब अप्वयेकूगु कारणं आः तप्यंक हे दैनिक उपभोग्य वस्तुइ मूल्य थकाइगु सम्भावना अप्वःगु कारणं जनताया दुगःक्वँय् हाकनं छक्वः त्वःथुलेत स्वःगु खने दयावःगु दु ।
अझ नं सरकार लिसें थीथी कथंया ठेक्का लाकाः उगु ठेक्का कथं इलय् ज्या सनेत मस्वइपिं वा ज्या हे क्वमचायेकुसें बिसिउँ वनीपिं थेंज्याःपिं ठेकेदारतय्त पोसे यायेगु ज्या वर्तमान इलय् सरकारं यानाच्वंगु दु । बजेट भाषण स्वयेगु इलय् आः नं सरकारया प्रतिनिधितय्सं हे कमिशन कयाः वा घूस नयाः ठेक्का लाकाः अज्याःपिं हे भ्रष्टाचारीतय्त थाय् बीत स्वइगु खँ पक्का जुयाच्वंगु दु ।
बजेटय् प्रगतिशील करया व्यवस्था यानातःगु मदुनि । गुलिं पुलांपिं इमान्दार मनूतय्त पाखाय् लानाः थः मनूयात पोसे यायेगु कथं जक थुगु बजेट प्रस्तुत जूगु खनेदु । म्हिगः म्हीग देसय् पंचायती इलय् प्रस्तुत याइगु बजेट थें ज्या व कार्यान्वयन यायेगु स्वयां नं दंगु लोकप्रियता कमे याइगु कथंया बजेट जूगु महसुस जुयाच्वंगु दु ।
विकेन्द्रीकरणया नीति अःखः थन केन्द्रीकृत रुपं जक बजेटया बाँडफाँड जूगु तायेका च्वंगु दुसा गुलिं थासय् बजेट हे विनियोजन जूगु मदुनि ।
देसय् तःभुखाय् ब्वःगु प्यदँ पूवनः नं आः तक छेँ दंकेगु व दना बीगु ज्या अःपुकेगु कथं बजेट बिउगु मदु । धायेत सहुलियत दरं त्यासा बीगु, विद्यार्थीतय्त नं त्यासा बीगु थेंज्याःगु आकर्षक नारा हयाच्वंगु दुसा गुलिं बैंकतय्सं सरकारं बिउसां जिउ धाःगु बजेट वा त्यासा तकं बियाच्वंगु मदु ।
थ्व धइगु पूँजीवादी शासकतय्सं थःपिनि ज्याय् ग्वाहालि याःपिंत हे जक थ्व बजेट अप्वः बिनियोजन यानाः गरिब जनतायात स्यायेत स्वःगु खः धायेमाः । ज्याथपिंत भत्ताया व्यवस्था पूँजीवादी देय्या अनुकरण खः । समाजवादन्मुख धाःगु थ्व देसय् ला बुराबुरी जुइवं उमित बिचाः याइगु आदर निकेतनय् तये यंकेगु बन्दोबस्त यायेमाःगु खः ।
उमिगु स्वास्थ्य निःशुल्क परीक्षणया व्यवस्था यायेमाःगु खः । अझ बुराबुरीतय्त नयेत गाक्क दंक सामान मीगु बन्दोस्त यानाः झन झन सामानया मू क्वपालेमाःगु खः । थथे याये फत धाःसा जक प्रगतिशील बजेट लागु जूगु धाये फइ । मखुसा म्हिगः पंचायती कालय् गथे छुं छपुचः मनूत मिले जुयाः प्रतिपक्षीया बिरोधया वावजूद नं जनताया भावना अःखः ज्या जुयाच्वनीगु खः, आः नं अथेहे मखुगु मजिउगु ज्या मजुइ धाये फइ मखु ।
LEAVE YOUR COMMENTS