नरःया त्वरं अजिमा द्यःया जात्रा

येँ महानगरपालिका वडा नं. ५ य् लाःगु नरलय् वैष्णवी त्वरं अजिमा द्यःया जात्रा याना वयाच्वंगु जुल । नरलय् जुइगु उगु ऐतिहासिक जात्राया छत्वाःचा खँ थन न्ह्यथनेत्यना ।नरःया थ्व त्वरं अजिमा वैष्णवी जात्राया मू नखः जुजु मानदेवया पालंनिसें चले जुया वयाच्वंगु धइगु मान्यता दु । थ्व जात्रा येँ महानगरपालिका वडा नं. १ नंसाःनिसें वडा नं ४ य् लाःगु बालुवाटार, चन्दोल, महाराजगंज, मन्डिखाटारय् च्वंपिंसं तकं हनेगु याइ । छाय्कि थ्व जात्रा थ्व हे थाय्नापं स्वापू दु । अथे खःसा थौंकन्हय् थ्व जात्रा नंसाःनिसें बालुवाटार, टुडालदेवी, चन्डोलतक नं न्यना वनाच्वंगु दु ।नरः धइगु ऐतिहासिक नां खःसां थ्व थाय्यात विशाल नगर, हरिपुर, विद्यापुर हन्दीग्राम, अन्दीग्राम जुयाः हाँडीगाउँ तकं धायेगु याः । लिच्छवीकालीन इलय् छगू तःधंगु हे देय्कथं नां जायाच्वंगु खःसा अबलय् उत्तरय् भुइजःसि, दक्षिणय् यलया शंखम्वः पूर्वया ग्वल देय् (देउपाटन, पशुपति), व पश्चिमय् साकुना सरस्वति (लाजिम्पात) तक न्यनाच्वंगु धाइ । व हे इलंनिसें थ्व जात्रा चले जुया वयाच्वंगु धइगु मान्यता नं दु । थ्व जात्रा झिंन्यान्हु तक चले यायेमाः ।

लिच्छवी जुजुपिंसं चले याना वःगु जूगु थ्व जात्रा आः नं नेपाल सरकार अन्तर्गतया गुथि संस्थानं जिम्मा कयाः चले याना वयाच्वंगु दु । थुकिया ऐतिहासिक पक्षयात अझ बांलाक दुवालाः स्वत धाःसा दुग्यंक सीकेफइ ।

#यःसिं थनीगु
थ्व जात्रा चन्द्रमासया तिथिकथं चले जुया वयाच्वंगु जात्रा खः । थ्व जात्राय् निगू थासय् यःसिं थनेमाः । चौलाथ्व अष्टमि (चैत शुक्लपक्ष)कुन्हु थतुत्वाःया भूतेश्वर दबू कुनय् उत्तरपाखे च्वंगु कृष्ण द्यःया देगः न्ह्यःने छगः यःसिं थनी । थ्व यःसिं थनेगु जिम्मा न्हापांनिसें छम्ह हे व्यक्तिं भाला कया वयाच्वंगु दु । अथे हे दथुत्वाःया दबू (ससु द्यःया देगः न्ह्यःने) पूर्व कुनय् उत्तरपाखे मेगु छगः यःसिं गुथिं नांया पुचलं थनेगु यानाच्वंगु दु । थ्व यःसिं उगु गुथिं सुथ न्हापां थनेगु ज्या याइ । आः वयाः थ्व ज्या नं नेपाल सरकारं यायेमाःगु खनेदु । छाय्कि थुकिया निंतिं छुं आयस्ता मदु । थ्वकुन्हु हे बहनि ११ ताःइलय् खड्गी समुदायं नाय्खिं बाजं थानाः थनिंनिसें जात्रा शुरु जुल धकाः नाय्खिं च्वयेकेगु ज्या जुइ । नापं जात्राज्वःछि सुयातं ज्वने मदु, कुने मदु, कायेमाःसां, बीमाःसां कालबिल यायेमदु । छ्यंगू लाकां न्ह्यायेमदु, देशी कुसां कुइमदु मान्यता दु ।

# गमय् चिकं पाः वनेगु
चौलाथ्व द्वादशिया न्हिकुन्हु कर्माचार्य पुजारी नीसी जुयाः दगु (डंगोल)या ग्वाहालिं विधिविधानकथं पुजा यानाः पीगं त्वरं अजिमा द्यःयाथाय् गमय् सन्ध्याःकाःइलय् पुजा वनी । थथे पुजा वनीगु इलय् द्यःयात चिकं पाकेगु व जात्राय् द्यःयात बल्लाकेत चिकं बुकेगु धाइ । थ्व इलय् पुजा यायां द्यःयात चिकं बुका वनेगु चलन दु ।

# गमय् म्येय् स्यायेगु पुजा
चौलाथ्व त्रयोदशिकुन्हु कर्माचार्य पुजारी व दगु (डंगोल) लिसें सनिलय् पीगं द्यःयाथाय् पुजा पाः वनी । थ्व पुजायात ‘म्येय् स्यायेगु’ पुजा धकाः नं धाइ । थ्व पुजा यायेबलय् येँया लगं त्वाःया द्यःलायात ब्वना यंकेमाः । वयात त्वरं अजिमा द्यःया च्वसं तयेगु याइ । व द्यःला सँ खाना, लुसि ध्यनाः, नीसी जुयाः वयेमाः । थ्व कुन्हु द्यः जात्रा याये न्ह्यः खःनायः व मेपिं प्यम्ह सहयोगीलिसें न्याम्हं जानाः जात्राया जिम्मा खःनायःयात लःल्हाना बीगु चलन दु । द्यः खः काइपिंसं अन स्याःम्ह म्येय्या छ्यं, लाफः कुबियाः तुंछेँ धइगु थासय् यंकाः पुजारीपाखें बलिं पीकाः दुकायेगु चलन दु ।

# द्यः गमय् यंकेगु व जालपुनी प्रजा
चतुर्दशिकुन्हु सुथ न्हापाः द्यःखः जात्राया जिम्मा काःपिंसं जात्राय् यायेत माःगु स्वखः तुंथि ख, भन्छि खः व त्वरंद्यः मुग्छे खः माःगु थासय् तये हइ । अले म्वःपताः द्यः, अजिमा द्यःयात देगलं पित हयाः देगः न्ह्यःनेच्वंगु सतलय् तयेहइ । द्यःया तिसा, मतू द्यःपाःलाःपिं गुथि खलःयापिंसं ज्वनाः नरः (हाँडीगाउँ) चाःहिकाः गुथि पाःलाःया छेँय् यंकी । थ्वकुन्हु जायागु द्यः दयेकेत नंसालय् च्वंपिं जात्रालिसे स्वापू दुगु गुथि, खलःयापिं सुथ न्हापां वयाः नरया दथुत्वाःया दबू कुनय् च्वंगु सतलय् बँ थिलाः स्वमुरि जाकिया जा थुयाः पुजा यानाः समय् नयाः इपिं लिहां वनी । अनंलि सनिलय् नरलय् च्वंपिं कुम्हा (प्रजापति) खलःया झिंनिम्ह नायःपिंसं सलाःपाय् व हे जाया द्यः दयेकेमाः । उकिया निंतिं म्हतिं म्हय्खा, त्रिशुल, सिंह, ज्वलान्हाय्कंया गजू निगू, नायः, नकिं, स्वपतिं, न्यापतिं गदा, स्वंगःछ्यं, भाला अले पुजाज्वलंकथं ग्वःजा, कवं, बेताः दयेकाः तयार यायेगु जिम्मा काइ । बहनि जुइवं धिमय्, नाय्खिं बाजं थानाः नंसालय् वनाः महामाया माने खः काः वनी । १२ बजे दुने व खः जात्रा याना हयाः दबुलिइ थ्यंके हइ । उगु खःयात त्वरं अजिमा स्वचाः चाःहुइकी । अले स्वंगुलिं द्यःखः ल्ह्वनाः जात्रा शुरु याइ । जात्राय् पँय्ताः पुयाः क्वताल त्वाःया भगवति द्यःया थासं भिंद्यःयाथाय् तक स्वक्वः तक हयेगु यंकेगु याइ ।

# पीगनय् मू पुजा
कन्हय्कुन्हु अर्थात पुन्हिकुन्हु मू द्यः पुजा यायेगु दिं । थ्व कुन्हु नरलय् च्वंपिं सकसियां मू नखःया रुपय् द्यः पुज्याः वनी । थ्वकुन्हु सुथंनिसें सनिलय् तकं पुजा याइपिं वयाच्वनी । लिपा पीगनय् ब्वयातःम्ह द्यः ल्ह्वनाः जात्रा याःगु खतय् तयाः भिंद्यःयाथाय् मांकाःद्यःया नापं तये हइ । अजिमा द्यः नं हयाः कन्हय्कुन्हु जात्रा याइगु स्वतँ जाःगु खः दबुलिइ तये हइ । मूजात्रां छतँ जाःगु खतय् च्वंगु द्यः लिकयाः स्वतँ जाःगु खतय् तइ । जात्राय् थाय्थासय् पुजा फये धुंकाः सनिलय् तिसा मायेकेगु पुखुलिइ यंकी । थ्व जात्राय् पँय्ताः व धिमय् बाजं मदयेक मगाः । पुखुलिइ यंके धुंकाः स्वक्वः तक चाःहिइकी । थ्व इलय् नंसाःया महामाया माने खःयात नं पुखू पिनें स्वक्वः चाःहिइकी । अले विदा कयाः लिहां वनी । त्वरं द्यःयात अनं ससुद्यःया न्ह्यःने दबुलिइ यंकाः जात्रा सिधयेकी । कन्हय् कुन्हु सुलं जूगुलिं द्यः जात्रा जुइमखु, तर दक्वं बाजं खलः वयाः द्यःया दर्शन याः वनी ।

क्यपूया जात्रा व द्यः ल्वाकेगु जात्राकन्हय् कुन्हु क्यपूया जात्रा धकाः छगू जात्रा जुइ । थ्व जात्रा थन हे च्वंपिं मिले जुयाः न्ह्याका वयाच्वंगु खः । थ्वकुन्हु थनच्वंपिं सकसिनं सुथंनिसें नर लागाय् च्वंपिं द्यःपतिकं निसलाः छायेगु यायेमाः । पुजाय् वइपिंसं ताय्, जाकि, वा, स्वां तयाः लँय् ह्वलावनी । थ्व जात्रा मुंकूगु थासय् च्वंपिंसं प्यंगू थासय् पुजा यायेमाः । न्हापां गणेद्यःया थाय् पुजा यायेत वनेबलय् बाजं थानाः वनी । अन ग्वंगः बलि बीमाः । नंसाःया माहामाया माने खःया थाय् नं अथे हे पुजा यायेमाः । क्यपू वःपिं मिसापिं झ्वःलाक च्वनाः खतय् पुजा यानाः म्वःपताः अजिमाया थाय् दुगु बलि बिया पुजा याये धुंकाः दबुलिइ दिकातःम्ह त्वरं अजिमा द्यःयाथाय् पुजा याइ ।
(च्वमि ५ वडाया पुलांम्ह वडाअध्यक्ष खः ।

नेपालभाषा टाइम्स

च्वमिया मेमेगु

• नवरथ÷नवरात्री मेला
• खुसिबालय् मापदण्डया भ्रम
• नीलबाराही गुथिया एसइइ सम्मान
• उद्धारय् कमजोरी जुल– ओली, सिइक सिइकं तयारी मयाः– दाहाल
• वा व चलखय् लानाः सीपिं २१९ म्ह थ्यन