डोजर संस्कृतिं चलः अप्वयेकल

येँ (नेपालभाषा टाइम्स) – नेपालय् विकासया नामय् डोजर संस्कृति अप्वया वयाच्वंगु चलः वनीगु नं अप्वया वयाच्वंगु दु। विकासया नामय् जथाभावी डोजर चले यानाः लँ दयेकेगु, न्हूगु वस्ती दयेकेगु यानाच्वंगुलिं चलखं जनधनया यक्व क्षति जुयाच्वंगु दु ।

थुगुसी जक मनसुन सुरु जूगु लछिया दुने चलखं ल्हानां ११७ म्हे मनूतय् ज्यान वनेधुंकूगु दुसा न्यय् म्हं मल्याक तनाच्वंगु दु। न्हापाया तथ्यांकया ल्याखं थ्व तसकं अप्वः खः । न्हापा जूसा चलखं ल्हानाः सीपिं दछि दुने मुक्कं सछिम्ह जक थ्यनीगु खः, तर थुगुसी धाःसा लछिया दुने हे सछिम्हं मल्याक मनूतय् ज्यान वनेधुंकूगु दु। थुगुसी न्हापा स्वयां अप्वः ल्याखय् चलः वनाच्वंगु कारणं यक्वसिया ज्यान वंगु खः । थुगुसी औसत रुपं न्हि खुथाय् चलः वनाच्वंगु व न्हिं स्वम्हेसिया ज्यान वनाच्वंगु दु ।

विपद जोखिम न्यूनिकरण तथा व्यवस्थापन प्राधिकरणया प्रमुख कार्यकारी अधिकृत अनिल पोखरेलं नं थुगुसी तसकं हे यक्व चलः वनाच्वंगु व जनधनया क्षति जुयाच्वंगु खँ धयादीगु दु ।

चलः बारे हे पिएचडी यानादीम्ह त्रिभुवन विश्वविद्यालयया सहप्राध्यापक भूगर्वशास्त्री डा. प्रेमबहादुर थापां थथे अप्वः ल्याखय् चलः वनाच्वंगु व जनधनया क्षति जुयाच्वंगुया छगू कारण जथाभावी डोजर चले यानाः सतक दयेकेगु, वस्ती दयेकेगु यानाच्वंगुलिं खः धयादी । वय्कलं धयादी, ‘जोखिम विश्लेषण यानाः, जोखिमया आधारय् सतक दयेकेगु मजू, जोखिम स्वयाः, प्राविधिक योजना विना निर्माण ज्या न्ह्याकेगु यानाच्वंगु दु। थुकिं हे समस्या अप्वयेका हःगु खः ।’

थुगुसी प्रिमनसुन नं याकनं सुरु जूगु व वा वयेगु मात्रा नं अप्वःगुलिं चलः वनेगु अप्वःगु खँ धयादीम्ह विपद जोखिम न्यूनिकरण प्राधिकरणया प्रमुख कार्यकारी अधिकृत पोखरेलं नं जथाभावी वस्ती दयेकाच्वंगुलिं जनधनया अप्वः क्षति फयेमाःगु खँयात स्वीकार यानादी । वय्कःया कथं वातावरणीय प्रभाव व जोखिमया मूल्यांकन हे मयासे वस्ती दयेकाच्वंगु दु। न्हापा चलः वनाः जमीन भचा समथर जुयाच्वंथाय् नं बस्ती दयेकेगु यानाच्वंगु दु। थज्याःगु थाय् धयागु हाकनं चलः वनेगु फुगु जोखिमयुक्त थाय् खः । अज्याःथाय् बस्ती दयेकातःगुलिं नं क्षति अप्वः वय्कःया धापू दु ।

भूगर्भशास्त्री थापां वैज्ञानिक अध्ययनया आधारय् जक बस्ती दयेकेमाः, थुकिया निंतिं नेपाःया थीथी निकाय दथुइ समन्वय यानाः ज्या न्ह्याकेफःसा जक चलःया जोखिम म्हो यायेफइगु खँ धयादीगु दु। वय्कलं मनसुन वलकि खुसिबालं जुइगु क्षतिइ जक ध्यान बीगु जुयाच्वंगु थासय् आः चलखं जुइगु क्षतियात कयाः नं न्हापा हे ध्यान बीमाःगु खँ नं धयादीगु दु ।

प्राधिकरणया प्रमुख कार्यकारी अधिकृत थापां भूमि सुधार मन्त्रालयं याकनं भूउपयोग नीति लागू यायेत्यंगु व थ्व नीति कथं जोखिम म्हो जूगु थासय् जक बस्ती दयेकेगु ज्या जुइगु खँ धयादीगु दु। वय्कलं आकिवं तकया दुने भूउपयोगया नक्सांकन ज्या क्वचाइगु खँ धयादीगु दु ।