नेपालय् इन्टरनेट सेवा ब्रोडब्यान्ड स्वयां डाटा तसकं थिके

बिबिसी – विश्वया २३० गू देशया इन्टरनेटया भाः बारे याःगु छगू अध्ययन कथं नेपाःया ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेट व मोबाइल डाटाया भावय् तःधंगु अन्तर खनेदुगु दु । इन्टरनेटया भाः अध्ययन याइगु बेलायती संस्था केवलं सन् २०१८ य् याःगु अध्ययन कथं दंगु ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेट दुगु देय्या धलखय् नेपाः झिंप्यंगूगु थासय् लाः । तर मोबाइलय् चले यायेगु इन्टरनेटया भाःया धलखय् धाःसा नेपाः ४५ औं थासय् लाः ।

थ्व भाः माल्दिभ्स धुंकाः दक्षिण एशियाय् हे दकलय् थिकेगु भाः खः । इन्टरनेट सेवा प्रदायक भायोनेटया विनय बोहरां धाःगु दु, ‘ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेटय् तीव्र प्रतिस्पर्धा दुगु कारणं जिमिसं कायेगु लबः तसकं सीमित जक दु ।’

डेटा छाय् थिके
नेपालय् डाटाया भाः ब्रोडब्याड स्वयां थिके जूगु कारणं मू यानाः दूरसंचार सेवा प्रदायक कम्पनी सीमित जक दुगुलिं खः । नेपालय् थौंकन्हय् न्यागू जक दूरसंचार सेवाप्रदायक कम्पनी दु । थुकी मध्येय् नं नेपाल टेलिकम व एनसेलया जक देय्न्यंकं सञ्जाल दु । इन्टरनेट सोसाइटी नेपालया अध्यक्ष सन्तोष सिग्देलया कथं नेपालय् डाटा थिकेगु जूगु कारण दूरसंचार सेवा प्रदायकतय्सं इजाजतया नवीकरणया निंतिं यक्व ध्यबा खर्च यायेमाःगुलिं नं खः । दूरसंचार सेवा प्रदायकतय्सं इजाजतपत्र नवीकरण यायेत जक न्यादँय् छक्वः २० अर्ब दां सरकारयात पुलेमाः ।

ब्रोडब्यान्ड छाय् दं ?
इन्टरनेट व्यवसायीतय् संस्था आइस्पानया पुलांम्ह नायः बाहेराया कथं प्रयोगकर्तातय् दथुइ इन्टरनेटया स्पीड ब्वथला वनीगुलिं नं ब्रोडब्यान्ड दंगु खः । वय्कलं कथं न्हापाथें थ्याक्क थुुलि हे प्रयोगकर्तातय्त ब्वथलेगु धयागु धाःसा थौंकन्हय् मजुइधुंकल । थौंकन्हय् औसत प्रयोगया आधारय् सु प्रयोगकर्तायात गुलि गति आवश्यक धयागु हिसाब यानाः स्पीड ब्वथलेगु यानाच्वंगु दु । अथे खःसां ब्रोडब्यान्ड दंगु कारण धाःसा सेवाप्रदायकतय् दथुइ तच्वःगु प्रतिस्पर्धा दुगुलिं हे खः ।

थ्व बाहेक ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेट छ्यलीपिं ८० प्रतिशतं भिडियो स्वइगु जूगुलिं म्हो ध्यबा तीव्र गतिया सेवा बीमाःगु बाध्यता नं दुगु खँ वय्कलं कनादीगु खः । थौंकन्हय् गांगामय् सीमित सेवा बियाच्वंगु सेवा प्रदायक संस्थायात नं दुथ्याकेगु खःसा सछि स्वयां अप्वः इन्टरनेट कम्पनीतय्सं सञ्चालन अनुमति कयातःगु दु । बोहराया कथ थ्व मध्ये न्हय्गू च्यागू कम्पनीं जक बजारय् तःधंगु थाय् कयाच्वंगु खः ।

गुणस्तर गथे च्वं ?
ब्रोडब्यान्ड व डोटाया भावय् तःधंग अन्तर दुसां गुणस्तरय् धाःसा खासया फरक मदुगु खँ प्रयोगकर्तातय्सं धाःगु दु । प्रयोगकर्तातय् धापू कथं नेपाःया इन्टरनेट पूवंक भर कायेफइगु अवस्थाय् अझ नं मदु । स्पीडया समस्याया हे कारणं न्यादँया दुने स्वंगू सेवाप्रदायक हिलेमाःगु खँ छम्ह प्रयोगकर्ता सुस्मितां कन । ‘इन्टरनेट जडान यायेवं छुं न्हि तक ला फुक्कं ठीक हे जुयाच्वनी, तर चले यानावंलिसे लिपा समस्या वयाच्वनी’ वं कंगु दु ।

येँया हे मेम्ह प्रयोगकर्ता जीना बस्नेतया नं अज्याःगु हे अनुभव दु । खास यानाः स्वनिगलं पिहां वनेबलय् समस्या झन जटिल जुइगु वया धापू दु । ‘थिकेक हे जूसां डाटा चले यायेगु बाहेक मेगु विकल्प दइमखु, तर ध्यबा अप्वः पूसां थःम्हं धयाकथं इन्टरनेट चले जुइमखु’ वं धाःगु दु ।

नियामक निकायया धापू
नेपाल दूरसञ्चार प्राधिकरणया कार्यवाहक अध्यष पुरुषोत्तम खनालं नियमित भाःयात आधार काःगुलिं डाटा थिके खनेदुगु जुइमाः धयादीगु दु । नियमित भाः स्वयेबलय् प्रति एमबी स्वतका तक दूरसञ्चार प्रदायकतय्सं कायेगु यानाच्वंगु दु । तर थीथी योजना अन्तर्गत डाटा प्याक कायेबलय् धाःसा प्रति एमबीया १५ पैसा जक तूगु दावी खनालया दु ।

वय्कः नवीकरण शुल्क थिकेगुलिं थुकिया असर डाटाया भावय् लाःगु खँय् धाःसा सहमति मदु । अथेहे सेवाप्रदायकतय् ल्याः म्हो जूगु हे कारणं डोटाया भाः थिके जूगु धयागु खँय् नं वय्कः सहमत मदु । ‘तःधंगु सेवाप्रदायक नेपाल टेलिकम व एनसेलं दँय् ४० निसें ६० अर्ब तकया कारोवार याइ, उकिं नवीकरण शुल्क थिकेगुलिं भावय् असर लाःगु धयागु खँय् सहमत जुइफइमखु’ कार्यवाहक अध्यक्ष खनालं धयादीगु दु ।

दक्षिण एशियाया अवस्था
नेपालय् ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेटया मासिक औसत भाः १६.४७ अमेरिकी डलर तू वः, गुगु दक्षिण एशियाया सन्दर्भय् स्वयेगु खःसा श्रीलंका धुंकाः दकलय् दंगु भाः खः । श्रीलंकाय् ब्रोडब्यान्ड इन्टरनेटया औसत भाः ५.६५ अमेरिकी डलर खः । मोबाइल डाटाया भाः धाःसा माल्दिभ्स धुंकाः निगूगु दकलय् थिकेगु भाःगु खः । डाटाया औसत भाः प्रति जीवी २.२५ डलर थ्यनाच्वंगु दु ।

दक्षिण एशियाली देय् मध्य् भारतय् डाटाया भाः संसारया हे दकलय् दंगु भाः खः । थन प्रति जीबी डाटाया भाः ०.२६ अमेरिकी डलर जक दु । दकलय् थिकेगु माल्दिभ्सय् धाःसा प्रति जीबी ५.२७ अमेरिकी डलर तू ।

विकसित देय्या अवस्था
विकसित देशय् धाःसा इन्टरनेटया भाः नेपालय् स्वयां थ्याक्क हे अःखः दु । केवलं सार्वजनिक याःगु तथ्यांक कथं बेलायत, अमेरिका, चीन व अष्टे«लिया थेंज्याःगु देशय् ब्रोडब्यान्डया तुलनाय् डाटाया भाः तसकं दं । बेलायतय् १ जीबी डाटाया औसत भाः ६.६६ अमेरिकी डलर तूसा ब्रोडब्यान्डया औसत मासिक भाः ३९.५८ अमेरिकी डलर तू । अथेहे नेपालीत वैदेशिक रोजगारया निंतिं अप्वः वनीगु देय् साउदी अरब व कतारय् नं ब्रोडब्यान्डया तुलनाय् डाटा तसकं दं ।