ने. सं. ११४४ ञलाथ्व नवमी -

पूर्ण ताम्राकारया ज्यापौ ब्वनाः

नेपालभाषा एकेदेमीया ग्वसालय् जूगु ‘झीगु बाखं विधा छगू बौद्धिक सहलह’ ज्याझ्वलय् समलोचक भाजु पूर्ण ताम्राकारं न्ह्यब्वयादीगु च्वसु ‘नेपालभाषाया बाखं साहित्यय् छझाः’ थुगु न्हिपतिइ पिहां वःगुलिं ब्वनेगु ह्वःताः जितः नं चूलात । जि उगु गोष्ठीया सहभागि धाःसा मखु । दकलय् न्हापां ला विद्वान समालोचक ताम्राकारजुयात सुभाय् बीमाः । वय्कलं यक्व हे अध्ययन यानाः थुगु न्हिपतिइ निक्वः यानाः छापय् यायेमाःकथं च्वयादिल । न्हू बाखं (सर्ट स्टोरी)या प्रवाह अमेरिका व पश्चिम युरोप निसें खस नेपाली भाषा व नेपालभाषाय् गुकथं दुहां वल, न्हूबाखं धइगु छु व थुकी नं गुलि हिलासू वल धइगु खँ ब्याख्या यानादिल ।

जि नेपालभाषाय् एमए यानाम्ह खःसां अज्याःगु च्वसु च्वये थाकुइ । पासा पूर्ण ताम्राकार नेपालभाषाय् एमए ब्वंम्ह नं मखु, न वय्कलं क्याम्पसय् ब्वंकीगु विषय नेपालभाषा खः । वय्कलं अफिसय् ज्या यानादीगु नं प्रशासन सम्बन्धी खः । अज्याःम्हेस्यां गहन अध्ययन यानाः उगु ज्यापौ न्ह्यब्वयादिल । थ्व वय्कःया भाषा अनुरागया छगू दसु खः । प्रस्तुत ज्यापतिइ च्वमि ताम्राकारजुं धयादी थें नेपालभाषाया बाखं साहित्यया इतिहास ने.सं. ६२५ या भागवत पुराणं सुरु जूगु खः । थुकी छुं विवाद मदु । बरु वय्कलं न्हू बाखं (सर्ट स्टोरी) अर्थात चीहाः बाखं धइगु छु धयागु खँय् थीथी विदेशी विद्वानतय्गु धापू उल्लेख यानाः ई भचा अप्वः कयादिउ थें च्वं ।

गथेकि न्हू बाखंयात एडगर एलेन पों ‘छथाय् फ्यतुनाः छझालं ब्वने क्वचाइगु’, एच जी वेल्सं ‘नीगू मिनेंट ब्वने क्वचाइगु’, हेनरि हडसनं ‘छथाय् च्वनाः छझालं ब्वने क्वचाइगु’ धकाः ताम्राकारजुं उल्लेख यानादिल । खँ वहे खः, थीथी विद्वानतसें थीथी कथं धाइ, थ्व अस्वाभाविक मखु । व हे खँयात तप्यंक धायेगु खःसा चीहाः बाखं धइगु चीहाः जुइ, रामायण, महाभारत, स्वस्थानी थें ताहा जुइमखु । बरु मनूया जीवनया छुं किचः दयेमाल । धायेत्यनागु खँ छु धाःसा न्हू बाखंया परिभाषा बिइत थीथी विद्वानतय्गु धापू उल्लेख यानाः चाःहिइकाः धायेगु सिबें तप्यंक, जिं स्वये थथे खः धयाबिउसा ब्वँमिपिंत अझ प्रष्ट जुइ थें च्वं । यद्यपि अभिव्यक्ति यायेगु अप्वःसिया थःगु हे पहः दयेफु ।

थुथाय् जितः छता खँ लुमनावः । थनिं च्यादँ, गुदँ ति न्ह्यः पाटन क्याम्पसय् च्वंगु नेपालभाषा विभागय् उपन्यास सम्बन्धी गोष्ठी जूबलय् धूस्वां साय्मिजुया उपन्यास सम्बन्धी ज्यापौ (कार्यपत्र) जिं न्ह्यब्वयागु । उकी कमलप्रकाश मल्लजुं थथे धयादिल, प्रो माणिकलाल श्रेष्ठजुं अथे धयादिल धकाः वय्कःपिनिगु धारणा ब्वयातयागु । ज्यापौ ब्वने सिधयेकाः मुँज्याया नायः वरिष्ठ समालोचक कृष्णचन्द्र प्रधानजुं जितः छ्याछ्या यानादिल, ‘माणिकलाल धैम्ह सु ? पण्डित ला ? वं धायेवं यायेमाः धइगु छु दु ? थःम्हं हे थ्व थथे धकाः क्वःछिनाः धाये मफुला ?’ सकलें हर्रर न्हिल । जिगु ख्वाः ह्याउँल । उबलय् हे जिं महसुस याये धुन, हनेबहम्ह प्रधानजुं गुगु सुझाव बियादिल व नालाकायेबह जू ।

नेपालभाषाय् न्हू बाखंया प्रवाह मोतिलक्ष्मी उपासिका व कविकेशरी चित्तधर ‘हृदय’जुं हयादीगु लुमंकेबह जू । अले उबलय्यागु बाखं व आःयागु बाखं यक्व पाये धुंकल धकाः थीथी दसु बियाः ताम्राकारजुं ब्याख्या यानादिल व नं पाय्छि जू । चित्तधरजुपिंंसं च्वयादीगु बाखं वय्कलं (ताम्राकारं) धयादी थें सरप्राइज स्टोरी खः । सरप्राइज स्टोरी धइगु ताम्राकार जुयागु हे खँग्वः त्यासा कयाः धायेगु खःसा अजूचायापुगु कथं क्वचायेका तःगु बाखं खः । थज्याःगु बाखं ब्वनीबलय् ब्वँपिं छगू बिचाः यानाच्वनी, तर बाखंया अन्त मेकथं जुयाच्वनी । गथेकि छम्ह मिजंया छम्ह मिसा नाप सिक्क हे यःत्यः जुल । जिन्दगी गबलें बायेमखु धकाः द्यःयाथाय् वनाः पाः नं फयेकल ।

लिपा वनाः मिसां मिजंयात धोखा बिल । थः लभरयात त्वःताः ध्यबा दुम्हेसिके वनाबिल । थज्याःगु हे खः सरप्राइज स्टोरी अज्याःगु बाखं नेपालभाषाय् दुहां वःगु ताम्राकारजुं धयादी थें ७९ दँ दयेधुंकल । आःयापिं बाखंच्वमिपिंसं नं अथे हे च्वयेमाः धइगु मदु । अले पात्रया मनोविश्लेषण यायेगु, गुगु रुसी लेखक आन्तोन चेखवं हःगु खः, व नं नेपालभाषाय् दुहां वयेधुंकल । आः हानं बाखं च्वमि थः हे न्ह्यःने वयाः बाखं रचना जूगु दु । थज्याःगु बाखं निबन्ध च्वये थें च्वयाः क्वचायेकातःगु दु धकाः ताम्राकारजुं बाखं च्वमिपिनिगु नां समेत न्ह्यथनाः व्याख्या यानादिल । थुकी नं जिगु धायेगु छुं मदु ।

बाखं धइगु हे छगू तसकं चले जूगु साहित्यया विधा खःसा ब्वँमिया मनमस्तिष्कयात प्रभावित यायेत भाषा शैलीनिसें कयाः अनेक तरिका लेखकं छ्यलेफु । थौंकन्हय्या बाखनय् थज्याःगु प्रवृत्ति मदुगु मखु । अन्तय् ज्यापौया च्वमिं गुलि बाखं च्वमिपिंसं बाखंचु (कथावस्तु) तःचाः यायेमाःगु व भाषाशैली परिष्कृत व परिमार्जन यायेमाःगु खँ कुलादिल । थ्व थौंयापिं बाखं च्वमिपिंसं बिचाः यायेमाःगु खः । अले बाखं सम्बन्धी गोष्ठी नं इलय्ब्यलय् जुइमाःगु खनेदु । झीगु बाखं साहित्यया यथार्थयात ब्वयातःगु समालोचक पूर्ण ताम्राकारया प्रस्तुत ज्यापौयात छगू उत्कृष्टगु च्वसु धायेमाः । बरु थुकिया शिर्षक ‘नेपालभाषा बाखं साहित्यय् न्हू प्रवाह’ अथवा ‘झीगु बाखं साहित्यया इतिहास’ धायेमाः थें च्वं ।