जैसिदेगः पुनःनिर्माण अपारदर्शी

विश्वसम्पदा धलखय् लाःगु बसन्तपू दरवार क्षेत्रं भचा उखेर दक्षिणपाखे लाःगु जैसिदेगः पुनःनिर्माण अपारदर्शी रुपं सुरु जूगु दु ।
वि.सं. २०७२ वैशाख १२ गते भुखाचं दुनावःगु जैसिदेगः पुनःनिर्माणया ज्या पुरातत्व विभागं यानाच्वंगु दु । छुं नं सम्पदा पुनःनिर्माण यायेबलय् दयेकाच्वंथाय् तयेमाःगु लागत, ई, दयेकाच्वंगु कम्पनीया नां दुथ्याःगु सुचं तयामतःगु खँ पुलांम्ह वडाअध्यक्ष जुजुकाजि तण्डुकारं धयादीगु दु ।

‘नेपाल संवत् ७०४ य् दयेकूगु थ्व देगः पुनःनिर्माण ज्याः आः पुलांगु हे अप्पा छ्यलाः ज्या सुरु याःगु दु । पुनःनिर्माण न्ह्यव स्थानीयवासीलिसे सहलह तकं मयाः । देगः दयेके धुंकाः ला दयेकूपिं गन गन वनी, उकिं निर्माणय् स्थानीय स्वामित्व दयेमाः’ भाजु तण्डुकारं धयादीगु दु ।

पुरातत्व विभागं धाःसा पुलांगु हे सामान यक्व टिके जुइगुलिं छ्यलागु खँ धाःगु दु । विभागया प्रवक्त रामबहादुर कुँवरं थीथी अनुसन्धानं प्राचीन निर्माण सामग्री हे अप्वः टिके जुइगु प्रमाणित जुइधुंकूगु खँ धयादीगु दु ।

देगः पुनःनिर्माण स्वया वयाच्वनादीम्ह विभागया इन्जिनियर पूर्णबहादुर श्रेष्ठं निर्माण व्यवसायीलिसे जूगु सम्झौता हे मस्यंनिगु पुलांगु ज्वलं छ्यलेफइगु व्यवस्था दुगु खँ धयादीगु दु । ‘दयेके सिधइगु ई, लागत, व्यवसायीया नां दुगु सुचं बोर्ड तयेत तःक्वः हे व्यवसायीयात धायेधुनागु जूसां मतःनि’ इन्जिनियर श्रेष्ठं धयादीगु दु ।

देगः पुनःनिर्माण यानाच्वंगु प्राकृतिक/सानो सुवाल/एसपी जेभी/ पाखें खटे जुयाच्वंम्ह इन्जिनियर प्रवीण श्रेष्ठं सुचं बोर्ड तयागु खःसां अय्लाःगुलुतय्सं लिकयायंकूगु दावी यानादीगु दु ।

इन्जिनियर प्रवीण श्रेष्ठया कथं देगः पुनःनिर्माणया निंतिं ८० प्रतिशत न्हूगु व २० प्रतिशत पुलांगु हे ज्वलं तयाः दयेकेगु सम्झौता जूगु दु । ‘च्वं निसें क्वथ्यंक फुक्क थासं नं न्हूगु पुलांगु निगुलं ज्वलं तयाः दयेकेगु जुइ’ वय्कलं धयादीगु दु ।

सम्झौता कथं वइगु असार मसान्त दुने देगः दयेके क्वचायेके माः । तर देगः दयेकेगु ज्या धाःसा नकतिनि सुरु जूगु दु । थ्व देगः दयेकेगु निंतिं २०७३ साउन २८ गते पुनःनिर्माण सम्झौता जूगु खः । सम्झौता जुइधुंकाः बेलायतया डुरहाम विश्वविद्यालय व विभाग लगायतया पुचलं देगः क्षेत्रय् उत्खनन सुरु याःगुलिं ज्या यायेत लिबागु धापू निर्माण कम्पनीया दु ।

विभागं ज्या लिबाइगु कारण चित्त बुझे जुल धाःसा खुला तक ई थपे याये फइगु खँ धाःगु दु । थ्व देगः दयेकेत न्यागू करोड ४६ लाख ७२८ तकां ठेक्का बिउगु खः ।

डुरहम विश्वविद्यालयं उत्खनन यानाच्वगु । फाइल किपा ः तेज महर्जन

देगःया ऐतिहासिकता
जैसिदेगः नेपाल संवत् ७०४ य् कान्तिपुर राज्यया बडाहाकमी लक्ष्मीनारायण जोशीं दयेकूगु खः । उकिं थुकिया नां जोशी देगः जुजुं लिपा अपभ्रंश जुयाः जैसीदेगः जूवंगु धाइ ।
ककनी, रानीपौवा, जीतपुरफेदी, दर्गुनेपानी आदि थासं निसें ब्रह्मूत सीबलय् टेकुदोभानय् सीम्ह च्याके हयेगु याइ । उबलय् थन हे देगलय् च्वनाः सँ खायेगु, तुयुगु वसः पुनेगु, साखःबजि नयेगु याइगुलिं नं थ्व देगःयात जैसीदेगः धाःगु नं धाइ ।

वि.सं. १९८९ स देव शम्शेरं थ्व देगःया जीर्णोद्धार यायेधुंकाः थुकिया देव जागेश्वर महादेव नं धायेगु याःगु खँ स्थानीयवासी ८६ दँया शंकरमान रंजितकारं धयादिल । थ्वयां न्ह्यः थ्व देगलय् तयातःम्ह महाद्यःयात जागेश्वर महाद्यः धाइगु खः ।
वि.सं. २०१५ य् अञ्चलाधीश विष्णुमति आचार्यया नेतृत्वय् स्थानीयवासीतय्सं हाकनं थ्व देगःया जिर्णोद्धार याःगु खः । उबलय् जीर्णोद्धार यायेगु ज्या याःपिंत अञ्चलाधीश ज्याकुथिं ज्याला कथं छ्व बीगु खः ।

जीर्णोद्धार सिधयेधुंकाः तत्कालिन महारानी रत्न राज्यलक्ष्मीं थन स्वद्वः लिटर लः न्ह्यनीगु सिमेन्टया लः ट्यांकी दयेकाबिउगु खः । २०४५ सालय् ब्वःगु भुखाचं देगः चर्के जुइधुंकाः २०६३ सालय् हाकनं स्थानीयवासीतय् सक्रियताय् हे विभाग व येँ महानगरपालिकाया ग्वाहालिं २८ लाख लागतय् हाकनं जीर्णोद्धार याःगु खः । उबलय् ल्यंदुगु ध्यबां कृष्ण देगः नं जीर्णोद्धार याःगु खँ पुलांम्ह वडाअध्यक्ष तण्डुकारं कनादीगु दु ।