भू उपग्रह प्रक्षेपण तयारीइ व्यस्त निम्ह नेवाः
नेपाःया आवास मास्के व हरिराम श्रेष्ठ जापानया क्यूटेक विश्वविद्यालयय् ‘बर्ड–३’ भू उपग्रह निर्माण परियोजनाय् व्यस्त जुयाच्वनादीगु दु । नेपालं थ्व हे वइगु बैशाखय् ‘नेपाली क्यूबसेट स्याट–१’ नांया भू–उपग्रह प्रक्षेपण यायेत्यंगु दु । पुल्चोक इन्जिनियरिंग क्याम्पसपाखें विद्युतीय इन्जिनियरिंग उत्तीर्ण श्रेष्ठ थौंकन्हय् जापानय् स्पेस इन्जिनियरिंग अध्ययन यासें ‘बर्ड–४’ निर्माणया तयारी यानाच्वनादीगु दु ।
अथे हे मास्के जापानय् ‘बर्ड–३’ परियोजना प्रमुखया रुपय् ज्या यायां इन्जिनियरिंगय् विद्यावारिधि नं यानाच्वनादीगु दु । जापानय् निर्माण जूगु भू–उपग्रह अमेरिकापाखें नेपालं प्रक्षेपण याये न्ह्यः श्रेष्ठ व मास्केया नां नेपालय् न्ह्यःने वयेधुंकूगु दु । नेपाःया भू–उपग्रहया नां ‘नेपाली क्यूबसेट स्याट–१’ श्रीलंकाया ‘रावण–१’ व जापानया ‘यु–बिसु’ तयातःगु दु ।
स्वंगुलिं भू–उपग्रह १००० घनसेमीया जुइगु नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रतिष्ठान (नाष्ट)या प्रविधि संकाय प्रमुख रवीन्द्रप्रसाद ढकालं जानकारी बियादिल । ‘क्यूटेक विश्वविद्यालयपाखें जापान, नेपाः व श्रीलंकाया छक्वलं भू–उपग्रह निर्माण याःगु दु, थ्व स्वंगुलिं भू–उपग्रह प्रक्षेपण अमेरिकापाखें छक्वलं जू वनाच्वंगु दु’, ढकालं धयादिल, ‘क्यूसु विश्वविद्यालयं जापानय् नेपाःया अपनत्व क्यनेगु ल्याखं दंगु भावं भू–उपग्रह निर्माण यानाः ग्वाहालि याःगु दु ।’
झिंनिगू तगिं लिपा दछिया खोज व अध्ययनपाखें मास्कें स्पेस इन्जिनियरिंग यायेत दक्षिण कोरिया झायादिल । अथे हे जापानया ग्वाहालिइ ‘बर्ड–४’ निर्माणया निंतिं निःशुल्क छात्रवृत्ति प्राप्त यानाः श्रेष्ठ स्नातक अध्ययनय् लगे जुयादीगु दु ।
मास्के व जापान
मास्के २०४७ साल फागुन ४ गते अबु रमेशकुमार व मां सरिताया क्वखं विराटनगरय् जन्म जुयादीगु खः । रमेश विराटनगरय् च्वनाच्वंगु इलय् पानीघट्टपाखें मत पिकायेगु ज्या यानादी । ‘थ्व हे झ्वलय् आवास नं अबुलिसें पानीघट्टय् मत लिकायेत वनीगु खः’ सरितां धयादिल, ‘मचांनिसें हे अबुं याःगु ज्याया अनुशरण यायेगु कायया बानी खः, हठी स्वभावया आवास थम्हं विचाः याःगु ज्या पूवंकाः हे त्वःतीगु स्वभाव दुम्ह, उकिं जापानया ‘बर्ड’ परियोजनाया प्रमुख जुइत सफल जुल ।’
मास्के परिवार अध्ययन व लजगाःया निंतिं येँय् वल । काय बूगु छुं ई लिपा रमेश व सरिता छुं दँया फरकय् जर्मनीइ ब्वनेत वन । आवासं १२ तगिं उत्तीर्ण जुइ धुंकाः विदेशय् अध्ययनया तयारी यात । कोरियाया सिउल नेशनल युनिभर्सिटीइ स्पेस इन्जिनियरिंगपाखे प्यदँया बीई अध्ययनया मौका प्राप्त जुल ।
सिउलय् ब्वना च्वँच्वं आवासं स्पेस इन्जिनियरिंगया वर्कशपय् ज्या शुरु यानादिल । वय्कलं दत्या न्ह्यः स्पेस इन्जिनियरिंगय् स्नातकोत्तर अध्ययन पूवंकाः छेँय् लिहां वये धुंकाः जापानया क्यूटेक विश्वविद्यालयय् स्पेस इन्जिनियरिंगया अध्ययन व ज्या छक्वलं यायेगु अवसर लुइकादिल ।
क्यूटेक विश्वविद्यालयं निर्माण याःगु ‘बर्ड–१’ व ‘बर्ड–२’ परियोजनाया खोजी अभियानया निंतिं मास्के हाकनं कोरिया लिहां झायादिल । कोरियापाखे हे वय्कलं क्यूटेक विश्वविद्यालयं काइगु अन्तर्वार्ता उत्तीर्ण यायेधुंकाः अमेरिका व जापान निगुलिं देय्या नागरिक डा. मायदायात नाप लानादिल ।
मायदां मास्केयात नेपालं ‘बर्ड–३’ भू–उपग्रह निर्माण याये न्ह्यः छु ध्यबा मुंकेत सल्लाह बियादिल । वया. लिपा मास्के व मायदा नेपालय् स्पेस इन्जिनियरिंगया वर्कसप यायेत झायादिल। सरिता, आवास व मायदां ध्यबा संकलन यायेगु प्रक्रियाय् साविकया विज्ञान तथा प्रविधि, सूचना व संचार, अर्थ मन्त्रालय वनेगु ज्या जुल ।
मन्त्री व सचिवत समक्ष वय्कःपिंसं स्पेस इन्जिनियरिंगया परियोजना न्ह्यःने तयादिल । उगु इलय् नाष्टया तत्कालीन उपकुलपति जीवराज पोख्रेल व तत्कालीन राज्यमन्त्री विराज विष्टं स्पेस इन्जिनियरिंगया प्रस्ताव दयेकाः ज्वना वयेत वय्कःपिंत इनाप यानादिल । मन्त्रालयय् पेस जुइधुंकाः राष्ट्रिय योजना आयोगया तत्कालीन दुजः स्वर्णिमा वाग्ले व अर्थ मन्त्रालयया तत्कालीन सहसचिव बैकुण्ठ अर्यालं सकारात्मक लिसः बियादीगु सीदुगु दु ।
मन्त्रालयं नाष्टलिसे सम्झौता यायेत वय्कःपिंत सल्लाह बिल । नाष्ट व क्यूसु विश्वविद्यालय दथुइ सम्झौता यायेत नाष्टया उपकुलपति पोख्रेल जापान झायादिल,वया. लिपा नेपाः व जापान दथुइ ‘बर्ड–३’ परियोजना निर्माण यायेगु सम्झौता जुल । क्यूटेक विश्वविद्यालय व स्पेस इन्जिनियरिंगया महत्व नेपाःमिपिंसं नं सीकेमाः धइगु उद्देश्यया लिसें वय्कःपिं जापान सःतूगु खः ।
जापानपाखें नेपाःयात ध्यबा मुंकेत पौ वयेवं आवास, सरिता व मायदा मन्त्रालय, नाष्ट, राजस्व ज्याकुथिइ २१ न्हु धकाः वयेवनेगु जुल । झिन्हुया विदा मिले यानाः नेपाः वःपिं आवास व मायदां नीछन्हु लिपा छगू करोड ११ गू लाख तका ज्वनाः जापान झायादिल, थुकथं आवास थौंकन्हय् ‘बर्ड–३’ परियोजनाया प्रमुखया रुपय् ज्या यानाच्वनादीगु दु ।
निगूगु चरणया ध्यबा कायेगु ज्याय् नाष्टया हरिराम व सरिता लगे जुयादिल । यलया राजस्व ज्याकुथिं कर कटे यानाः निगूगु चरणया ध्यबा बिल । नेपालं निगू करोड तका लगानी यायेधुंकाः क्यूटेकय् नेपाःया हरिरामयात अध्ययनया ह्वःताः चूलात । पौ वःगु च्याला लिपा हरिराम जापान झायादिल । ‘बैशाखय् जुइगु भू–उपग्रह प्रक्षेपणलिपा आवासं जापानपाखें हे विद्यावारिधी सिधयेकेत्यंगु दु’ सरिता धयादिल, ‘वयां लिपा आवासया म्हगसकथं नेपाःया विद्यार्थीतय्त स्पेस इन्जिनियरिंगया अध्ययन याकेगु जुइ ।’
श्रेष्ठ व नाष्ट
हरिराम श्रेष्ठया जन्म २०३२ साल कात्तिक ८ गते गोरखाया पालुङटार–४ बडडाँडा अबु राम व मां शान्तिमायाया क्वखं जूगु खः । वय्कलं खुगू तगिं तकया अध्ययन गोरखाया अमरज्योति जनता मा.वि, प्रवशिका हेटौंडाया सिद्धार्थ मा.वि, इलेक्ट्रिकल इन्जिनियरिंगय् बीई वीरगंजया इन्ष्टिच्यूट अफ टेक्नोलोजी, प्यदँया इलेक्ट्रोनिक एण्ड कम्युनिकेशन इन्जिनियरिंग कलेव अफ इन्फर्मेशन एण्ड टेक्नोलोजीपाखें यानादीगु खः ।
जापान वने न्ह्यः हरिरामं नाष्टय् च्यादँ तक प्रमुख प्राविधिक नायब सुब्बाया रुपय् ज्या यानादिल। नष्ट च्वनाच्वंगु इलय् श्रेष्ठं साइन्स टिचर ट्रेनिङ प्रोग्राम प्रोजेक्टय् ज्या यानादिल । क्यूसुं नेपालय् ‘बर्ड–३’या परियोजना हयेधुंकाः संयुक्त राष्ट्र संघया पूर्ण ग्वाहालिइ हरिराम स्पेस इन्जिनियरिंगय् स्नातकोत्तर यानाच्वनादीगु दु । नाष्टया प्रविधि संकाय प्रमुख ढकालं कनादिल, ‘संयुूक्त राष्ट्र संघया खुल्ला संस्था (युनोसा)या ग्वाहालिइ दंगु भावं नेपालं भू–उपग्रह निर्माण यायेत्यंगु थ्व न्हापांखुसी खः ।’
LEAVE YOUR COMMENTS