महानगरपाखें आश व त्रास
पूर्वी युरोपयी देय् अल्बानिया ताः ई तक थीथी शासकतय् कब्जाय् लात । इटालीया फासिस्ट शासकतय् अधिनय्, जर्मनया नाजितय् कब्जाय् निसें कम्युनिष्ट शासकतय् सत्ताया दुने च्वनेमाल । यक्व शासकतय् कब्जाय् लाःगुलिं अल्बानियाया राजधानी शहर तिराना पिनेया दुनियानापया स्वापु उलि मजू ।
सन् १९९०स कम्युनिष्ट शासन सत्ताया पतन लिपा बल्ल तिरानाया स्वापु थःगु देय्या मेमेगू शहर व पिनेया देय् नाप जुल । उगु ई तक तिराना शहर तसंक नाजुक अवस्थाय् लायेधुंकूगु जुल । अव्यवस्थित भवनत व बंकरतय्सं शहरयात कुरुप दयेकेगु ज्या जूगु खः । अनया लेन नांया खुसी धः व फोहोर वांछ्वयेगु थाय् कथं हिलावंगु खः ।
छगू इलय् कुरुप जुइधुंकूगु शहर थौं बिस्कं म्हसिका बियाः विश्वया पर्यटकतय्त लसकुस यायेबहःगु जुयाच्वंगु दु । अज्याःगु हिउपाः हयेत अहम भूमिका म्हितुम्ह खः, ईडी रामा । तिरानाया तत्कालिन मेयर, आः अल्बानियाया प्रधानमन्त्री । समाजवादी पार्टीया नेता ईडी रामा स्वक्वः तक तिरानाया मेयर पदय् निर्वाचित जुयादिल – सन् २०००, २००३ व २००७ स ।
वय्कः मेयर पदय् निर्वाचित जूगु इलय् तक तिरानाया शहरया थीथी थासय् आपालं भवनत अवैधानिक तरिकां निर्माण यानातःगु खः । दकलय् न्हापांगु पटक मेयर पदय् निर्वाचित जुइधुंकाः वय्कलं अज्याःगु अवैधानिक भवनत थुनाः शहरयात व्यवस्थित यायेगु ज्या न्ह्याकादिल ।
विशेष यानाः खुसी सिथय् दयेकातःगु अवैध भवनयात थुनाः सिमा पीगु व पार्क निर्माण यायेगु ज्या यानादिल । छगू निश्चित मापदण्ड बिना दयेकातःगु भवनया कारणं कंक्रिट जंगल जूगु तिरानायात हानं स्वच्छ हरियाली शहर निर्माण यायेगु ज्या वय्कलं थःगु दृदता क्यनादिल । नापं भग्नावेश जुयाच्वंगु पुरातत्विक भवनयात हानं जीवन्त दयेकाः तिरानायात अन्तराष्ट्रिय स्तरय् ब्वयेबहःगु दयेकाबिल ।
छम्ह व्यक्तिया इच्छाशक्तिं यानाः अल्बानियाया राजधानी तिरानाय् हिउपा सम्भव दुसा न्हापा हे तसंक विकसित धकाः नांजाःगु येँयात सुधार यायेमफइगु खँ हे जुइमखु । शहर सुधारया ज्याय् इच्छाशक्ति क्यनेगु व मक्यनेगु सम्पूर्ण जनप्रनिधित व मेयर स्वयमं बिचाः यायेमाःगु खँ खः ।
वय्कलं संकल्प यानादीगु खः – तिरानायात न्हापाया थें सुन्दर स्वरुप बीगु । तिराना शहरयात हानं छक्वः जीवन्त दयेकेगुलि तःधंगु ल्हाः दुम्ह तत्कालीन मेयर ईडी रामा सन् २००४स ‘वल्र्ड मयेर’ सिरपापाखें सम्मानित जुयादिल । सम्मानित जूगु कमिटिं सम्मान यायेगु झ्वलय् रामाया बारे न्ह्यथन – ‘शहरयात पूर्णरुपं हिउपाः बिउम्ह ईडी रामा खः ।
आः छगू न्हूगु तिराना दु – रंगीन, सुखी, न्हूगु व परिवर्तित पूर्वाधार व सांस्कृतिक जीवन ।’छम्ह व्यक्ति, छम्ह जनप्रतिनिधि, छम्ह मेयरया इच्छाशक्ति व दुर्दशी बिचालं छगू शहरया कायापटल यायेफु धइगु चिं खः – तिराना शहर । सन् २०००सया तिराना शहर थें थौं येँदेय् थःगु पुलांगु सुन्दर व स्वच्छ स्वरुपयात पियाच्वंगु दु ।
स्वनिगः दुने अप्वयावंगु आप्रवासन व अव्यवस्थित शहर विकासया कारणं थौं येँदेय् कुरुप अवस्था लानाच्वंगु दु । निश्चित मापदण्ड बिना छेँबुँ मीदइगु, न्ह्यागु थासय् नं भवन निर्माण यायेगु ज्यां येँदेय् नं कंक्रिटमय शहर जुइधुंकूगु दु । विष्णुमती व बाग्मती खुसीइ फोहोर वांछ्वयेगु व धः वांछ्वयेगु थाय् जुयाबिउगु दु ।
अले खुसी सिथय् अवैधरुपं छेँ टहरा दयेकाः सयौं मनूत बसोबास यानाच्वंगु दु ।कोर सिटि व कोर सिटि पिने यानाः निगू बिस्कं महत्व दुगु क्षेत्रय् लाःगु येँ महानगरपालिकाय् निगूलिं थाय् व्यवस्थित जुइमफुगुलिं समस्याग्रस्त अवस्थाय् लानाच्वंगु दु । थन दुगु मूर्त व अमूर्त सांस्कृतिक सम्पदाय् बुलुहुँं थीथी कथंया अतिक्रमणया शिकार जुयावनाच्वंगु दु ।
झीगु बहा–बहीलय् थौं बहिद्यः ब्वयेगु स्वयां सवारी साधन पार्किङ यायेगु थाय् कथं हिलावंगु दु । न्यासिवनेगु थाय् धाक्वः फुटपाथ व्यवसायीतय् कब्जाय् लायेधुंकूगु दु । ल्यंदनीगु खेती योग्य जमिन व हरियाली थाय् भूमाफियातय्सं हड्पे यानाच्वंगु दु । अत्यधिक वायु प्रदुषणया कारणं वातावरण विज्ञतय्सं सुथय् व बहनी मर्निङ वाक मवनेत तकं आव्हान यायेधुंकूगु दु ।
थज्याःगु अवस्थाय् महानगरवासीतय्सं सुधारया आशा यायेगु धइगु थःपिंसं भोट बिउपिं जनप्रतिनिधित पाखें हे खः । थःपिनिगु स्वच्छ, शान्त, सांस्कृतिक शहरयात हानं पुनःजीवित जुइगु आसाय् महानगरवासीत च्वनाच्वंगु दु । महानगरवासीतय्सं थन अपेक्षा यानाच्वंगु यक्व तःधंगु खँ मखु । तःतधंगु विकासया योजना फ्वनाच्वंगु नं मखु ।
केवल स्वच्छ व सफा येँदेय् खः । सांस्कृतिक नगरयात कायम यानातयेगु खः । थुकीया निंतिं महानगरपालिकापाखें विकासया योजनात मखु, व्यवस्थापनया विधित पियाच्वंगु खः ।येँ महानगरपालिका घोषण जूगु नीप्यदँ क्यनेधुंकूगु दु । महानगर घोषणा जूगु धइगु हे येँदेय् विकसित अवस्था लाःगुलिं खः ।
तर गलत व्यवस्थापनया हुनिं येँदेय्यात अव्यवस्थित व अस्तव्यस्त जुयाबिल । उकिं नगरवासीतय्सं न्हू वःपिं जनप्रतिनिधित पाखें थःगु शहरयात व्यवस्थित याइगु नियम व विधित हइगु पियाच्वंगु दु ।छखे माग धाःसा व्यवस्थापनया जुयाच्वंगु खःसा मेखे नगरपालिकां ल्ह्वनाच्वंगु विकासया मोडलं नगरवासीत सशंकित नं जुयाच्वंगु दु ।
शहरया व्यवस्थापन यानाः सांस्कृतिक नगरया विकास यायेमाःगु नगरवासीतय् मागया अःख ततःजाःगु भ्यू टावर, कंक्रिटया बल्क व पिलारत थनाः मोनोरेलया कल्पना महानगरं यानाच्वंगु दु । जनताया माग व महानगरया कल्पनाय् मतभिन्नता खनेदयाच्वंगु दु । थज्याःगु अवस्थां नगर–वासीतय् दथुइ त्रासया अवस्था नं ब्वलनाच्वंगु जुल ।
थःपिंसं निर्वाचित याःपिं जनप्रतिनिधित जूगुलिं नगरवासीतय्सं शहरया सुधार, व्यव–स्थापनयात कयाः वय्कःपिं नाप अपेक्षा व आशा याइगु स्वभाविक खत । उकीं थौं महानगरया जनप्रतिनिधि व स्वयम मेयरं जनअपेक्षायात थुइकेगु कुतः यायेमाःगु खः । जनप्रतिनिधित निर्वाचित जूगु दच्छि जक जुल । प्यदँ अझ ल्यंदनि ।
प्यदँया दुने यक्व सुधारया ज्या यायेगु थाय् दु । छम्ह व्यक्तिया इच्छाशक्तिं यानाः अल्बानियाया राजधानी तिरानाय् हिउपा सम्भव दुसा न्हापा हे तसंक विकसित धकाः नांजाःगु येँयात सुधार यायेमफइगु खँ हे जुइमखु । शहर सुधारया ज्याय् इच्छाशक्ति क्यनेगु व मक्यनेगु सम्पूर्ण जनप्रनिधित व मेयर स्वयमं बिचाः यायेमाः ।
LEAVE YOUR COMMENTS