कपिलवस्तु दरवार पिने गजू लुल

येँ (नेपालभाषा टाइम्स)- भगवान बुद्धया मचाई छ्याःगु थाय् कपिलवस्तु दरवारया पिनेसं ऐतिहासिक चैत्यया अवशेष कथं छगः गजू लुइकूगु दु ।

उगु थासय् पुरातात्विक उत्खनन् यानाच्वंगु पुचलं थ्व गजू लुइकूगु खः । गजूया आकार करिब डेढ फिट ति दु । नापं थ्व बांलाःगु हे अवस्थाय् दनिगु खँ धाःगु दु ।
थ्व गजू कपिलवस्तु दरवारया पूर्वी ध्वाखाया पिनेसं लूगु खः । थीथी बौद्ध ग्रन्थय् कपिलवस्तु दरवारया पूर्वी ध्वाखा पिने थीथी चैत्यत दुगु विहार दयेकातःगु दु धकाः उल्लेख

जुयाच्वंगु दु । उकिं आः लुया वःगु थ्व गजू नं वहे विहारय् च्वंगु गुगुं चैत्यया अंश जुइमाः धकाः अनुमान याःगु दु ।
बौद्ध ग्रन्थय् न्ह्यथनातःकथं थ्व चैत्य कण्ठक सलया नामं दयेकातःगु खः । भगवान बुद्ध दरवार त्याग यानाः जंगलय् वंबलय् वसपोल कण्ठक नांम्ह सल गयाः वंगु खः । अबलय् वसपोल दरवारया पूर्वी ध्वाखां पिहां बिज्याःगु खः । वसपोलयात जंगलय् त्वःताः याकःचा लिहां वःम्ह कण्ठक सलं ध्वाखाया पिने थ्यंकाः प्राण त्याग याःगु खः । लिपा वहे कण्ठक सलया लुमंतिइ अन चैत्य स्थापना याःगु खँ ग्रन्थय् न्ह्यथनातःगु दु ।

न्हय्गूगु शताब्दीइ लुम्बिनी भ्रमणय् वःम्ह चिनियाँ यात्री हुयेन साङं नं थःगु यात्रा वृत्तान्तय् कपिलवस्तुया पूर्वी ध्वाखां पिने थीथी चैत्य सहितया विहार दयेकातःगु दु धकाः न्ह्यथनातःगु दु । थ्व विहार सम्भवतः भगवान बुद्ध लुम्बिनीइ लिहां बिज्यायेधुंकाः दयेकूगु जुइमाः धकाः अनुमान यानातःगु दु ।

चिनियाँ यात्री हुयेन साङया यात्रा वर्णनया आधारय् हे उगु थासय् पुरातात्विक उत्खनन् जुयाच्वंगु खः । अन बेलायतया दूरहाम विश्वविद्यालय लिसें नेपाःया पुरातत्व विभाग व लुम्बिनी विकास कोषं उत्खनन्या ज्या यानाच्वंगु खः । अन लुया वःगु थ्व गजू आः दूरहाम विश्वविद्यालयया विज्ञतय्सं हे तयातःगु दु । थुकिया बारे थप अनुसन्धान यानाः व्याख्या सहित गजूयात सार्वजनिक याइगु खँ धाःगु दु ।

नेपाःया लागिं तःधंगु उपलब्धी
कपिलवस्तुइ थ्व गजू लूगुयात बुद्ध जीवनीलिसे सम्बन्धित पुरातात्विक ख्यलय् छगू तःधंगु उपलब्धी खः धाःगु दु । लुम्बिनी विकास कोषया सदस्य सचिव सानुराजा शाक्यं थ्व गजू लूगुलिं कपिलवस्तु दरवार व बुद्धया जीवनीयात अझ हे इतिहास–सम्मत व आधिकारिक दयेकेत ग्वाहालि याइगु खँ कनादिल ।

‘नेपालभाषा टाइम्स’ लिसे खँ ल्हासें वय्कलं धयादिल, ‘झीगु लागिं थ्व छगू तःधंगु उपलब्धी खः । बुद्धं २९ दँ तक जीवन बिते याःगु कपिलवस्तु दरवार नेपालय्लाः धकाः झीसं यानाच्वनागु दावीयात थुकिं अझ हे बल्लाका बी ।’

लुुमंकेबहः जू, भारतं पिपरहवाय् नकली दरवार दयेकाः बुद्धया कपिलवस्तु दरवार थ्वहे खः धकाः आः तक नं प्रचार यानाच्वंगु दनि । तर पिपरहवाय् बौद्ध गन्थय् उल्लेख यानातः थेंज्याःगु बुद्ध जीवनीलिसे सम्बन्धित छुं हे पुरातात्विक ज्वलं लुया वःगु मदुनि । कपिलवस्तुइ धमाधम अज्याःगु ज्वलं लुया वयाच्वंगु दु । उकी मध्ये छगू महत्वपूर्ण ज्वलं थ्व गजू नं जुइ फइगु खँ धाःगु दु । थ्व गजुलिं कपिलवस्तु दरवारया न्ह्यःने विहार दु धयातःगु खँयात पुरातात्विकं रुपं हे प्रमाणित याइ ।