सरकारया ध्यान गुखे पाखे ?

दिलिप शाही

कोरोना भाइरस संक्रमण म्हो मजूनि धकाः सरकारं स्वनिगः लिसे थीथी जिल्लाय् निषेधाज्ञा तयेगु ज्यायात निरन्तरता बियाच्वंगु दु । संक्रमणया चक्र क्वपालेगु धकाः निषेधाज्ञा जारी यायेमाःगु खँ सरकारं धायेगु यानाच्वंगु दु । मेखे स्वनिगलय् निषेधाज्ञा थप कडा यायेगु निर्णय नं स्थानीय प्रशासनं यायेधुंकूगु दु । स्वनिगःया स्थानीय प्रशासनं निषेधाज्ञा कडा यायेगु झ्वलय् न्हापा चायेके बियाच्वंगु किराना पसः नं आः बन्द याकेगु निर्णय यायेधुंकूगु दु । सरकारं संक्रमण म्हो यायेगु नितिं निषेधाज्ञायात जक प्राथमिकता बियाः थःम्हं यायेमाःगु ज्या धाःसा खास हे यानाच्वंगु मदु । अझ नं स्वनिगः लिसे देय्न्यंकं संक्रमिततय्त माःगु अक्सिजन लिसें वासःया अभाव जुयाच्वंगु दु । सरकार अझ नं थुकी ध्यान तयेगु पलेसां स्थानीय प्रशासन मार्फत निषेधाज्ञा जारी यानाः सुम्क च्वनाच्वंगु थौंया अवस्था खः ।

जनताया जिउ ज्यानया रक्षा यायेगु दायित्व सरकारया खः । तर थौंया महामारीया इलय् सरकार जनताया जिउ ज्यानया रक्षा स्वयां नं थःगु सरकारया रक्षा यायेगुलिइ हे केन्द्रीत जुयाच्वंगु दु । प्रधानमन्त्री केपी ओलीं वंगु पुस ५ गते संसद विघटन यायेधुंकाः उकियात सर्वोच्च अदालतं हाकनं पुनस्र्थापना याना बिल । थ्व लिपा प्रधानमन्त्री ओलीं विश्वासया मत कायेमाःगु अवस्था वल । विश्वासया मत कायेमफयेवं वय्कः हाकनं अल्पमतया प्रधानमन्त्री जुयादिल । थ्व पालय् विश्वासया मत कायेगु पलेसासर्वोच्च अदालतया आदेश अःखः हाकनं संसद भंग यानाः मेगु छगू असंवैधानिक पलाः छित । थुकिया विरुद्ध आः हाकनं प्रतिपक्ष लिसे सत्तारुढ पार्टीया हे छुं सांसदत तकं सरकार विरुद्ध न्ह्याः वनाच्वंगु दु ।

प्रधानमन्त्री ओलीं छगू लिपा मेगु असंवैधानिक पलाः छिनाच्वंगु दु । सरकार प्रमुख जुइधुंकाः प्रधानमन्त्री ओली विरुद्ध जक आःतक सर्वोच्च अदालतय् १५० मुद्दा व मन्त्रिपरिषदया विरुद्ध न्यासः स्वयां अप्वः मुद्दा लानाच्वंगु तथ्यांक सार्वजनिक जूगु दु । थ्व धयागु प्रधानमन्त्रीं गुकथं देय् न्ह्याकाच्वन धयागुया दसू खः । प्रधानमन्त्री विरुद्ध लानाच्वंगु मुद्दाया तथ्यांक स्वयेगु खःसा देशय् सुशासन मखु कुशासन जुयाच्वंगु प्रत्यक्ष रुपं खनेदु । प्रधानमन्त्री ओलीं संविधान उल्लंघन यायेगुलिइ छगू कथं न्हूगु रेकर्ड हे तयेधुंकूगथु दु । गुगु कि नेपाःया राजनीतिक इतिहासय् पञ्चायत कालय् तकं मजू । पञ्चायत कालय् तकं नं अदालतं याइगु निर्णययात शिरोधार्य यायेगु यानाच्वंगु खः । तर वर्तमान प्रधानमन्त्रीं धाःसा छगू निगू जक मखु सलंसः मुद्दायात वेवास्ता यायेगु वा अदालतया आदेश अवहेलना यायेगु यानाच्वंगु दु । थुकिं देय्या जनतायात गज्याःगु सन्देश वनी धइगु खँय् तकं प्रधानमन्त्री चिउताः कयाच्वंगु मदु ।

देशय् सुशासन न्ह्याकेगु निंतिं राष्ट्र प्रम्ुखया मू भूमिका दइ । राष्ट्र प्रमुखं याइगु छुं नं कथंया निर्णययात जनसमुदायं अनुसरण याइगु खः । तर नेपालय् राष्ट्र प्रमुख नं सुशासन कायम यायेगु स्वयां संविधान व कानुनया उल्लंघन यायेगु ज्या हे लगे जुयाच्वंगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् देय् व जनतां छु आशा यायेगु धइगु न्ह्यसः ब्वलनीगु स्वभाविक खत ।

आः हे नं कोरोना संक्रमणया महामारीया थ्व इलय् सरकारं आपालं ज्या यायेमाःगु खः । तर सरकारया ध्यान थुखे पाखे द हे मदु । संक्रमण नियन्त्रण यायेगु निंतिं निषेधाज्ञा वा लकडाउन उचित विकल्प मखु धकाः विज्ञपिसं धायेगु यानाच्वंगु दु । तर सरकारं विज्ञपिंसं बिउगु सल्लाहयात नालेगु उचित तायेकाच्वंगु मदु । थ्व इलय् सरकारं जनताया रक्षाया निंतिं छगू युनिफाइड कमान्ड दयेकाः देय्न्यंकंया अस्पतालयात समन्वय यानाः न्ह्याःवनेमाःगु खः । तर सरकारं थुखेपाखे ध्यान मबिउगु जक मखु, अखतं स्थानीय निकाययात न्ह्यःने तयाः थः लिचिला च्वंगु अवस्था दु ।

आः हे नं सरकारं तयातःगु निषेधाज्ञाया कारणं यानाः आपालं जनता थःगु लजगाः मदयेकाः च्वनेमाःगु अवस्था दु । गुलिखे जनता थौं नं दातापिंसं बिउगु खाद्यान्नया भरय् म्वाये मालाच्वंगु दु । उमित उचित व्यवस्थापन यायेगु खँय् सरकार न्ह्यचिलाच्वंगु मदु । थौंया आवश्यकता छु धयागु खँय् सरकारं चिउता मतःगु थ्व छगू दसि खः ।

महामारी व देशय् छुं नं कथंया समस्या ब्वलन धाःसा दकलय् न्हापां अज्याःगु समस्या ज्यंकेमाःगु खः । तर प्रधानमन्त्री केपी ओली अज्याःगु समस्या ज्यंकेगु स्वयां नं थीथी कथंया उलेज्या समारोहय् मस्त जुयाच्वंगु दु । थ्व धइगु देय्या नितिं दुर्भाग्य खः । महामारीया ई व जनता म्वायेमफइगु इलय् विकास निर्माणया औचित्य दइ मखु । तर सरकारं उकियात ध्यान मबिउगु खँ यच्चुक सीदु । जनता म्वाःसा जक विकास निर्माणया औचित्य दइ । गन जनता हे म्वाये मफइगु अवस्थाय् जूगु विकासया औचित्य छु । अथे जुयाः आःया अवस्थाय् सरकारं जनताया आवश्यकता छु खः धइगु मनन यानाः सरकार न्ह्याःवनेमाःगु आवश्यकता दु ।

आः विकास निर्माण स्वयां जनताया जीवन रक्षा थौंया मू हाथ्या जुयाच्वंगु दु । थज्याःगु इलय् विकास निर्माणया नामय् वा सांसद विकास कोषया नामय् फ्यानातःगु ध्यबा जनताया जीवन रक्षा यायेगुलिइ सरकारं खर्च यायेमाःगु खः । तर सरकारं थुखेपाखे खास हे ध्यान बियाच्वंगु मदु । सांसद विकास कोषया नामय् आपालं भ्रष्टाचार जन्य ज्या जुयाच्वंगु दु । अले कोषया नामं गुलिं नं खर्च जुयाच्वंगु छखे उगु खर्च पारदर्शी जुयाच्वंगु मदुसा मेखे उकिया दुरुपयोग पनेत नं सरकारं खास हे ध्यान बियाच्वंगु मदु । अथे जुयाः आः जनताया जीवन रक्षा यायेगु खःसा सरकारं दकलय् न्हापां सांसद विकास कोषया नामय् वनाच्वंगु बजेटयात रकमान्तर यानाः स्वास्थ्य व मेगु आवश्यक क्षेत्रय् लगानी यायेमाःगु थौंया आवश्यकता खः ।

जनताया निंतिं धायेगु तर जनता लाभान्वित जुइ मफइगु खःसा अज्याःगु बजेटया औचित्य दइ मखु । अथे जुयाः वर्तमान इलय् देय्या आवश्यकता कथं म्वाः मदुगु थासय् खर्च जुयाच्वंगु अज्याःगु बजेटयात केन्द्रिकृत यानाः जनताया जीवन रक्षाया नितिं फ्यायेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु । छुं नं ज्या इलय् मजुल धाःसा उकिया औचित्य दइ मखु । थ्व खँयात मनन यायेमाःगु आवश्यकता थौं जुयाच्वंगु दु ।