नेपाःया स्याटेलाइटं ज्या कायेमफुत

येँ (रासस) – नेपाल विज्ञान तथा प्रविधि प्रज्ञा प्रतिष्ठा (नाष्टं) नेपालय् न्हापांखुसी स्थापना याःगु ग्राउण्ड स्टेशन अर्थात सूचना प्रवाह याइगु माध्यमपाखें अझं नेपाःया न्हापांगु भूउपग्रह (स्याटेलाइट) नेपाली स्याट १ पाखें सुचं व जानकारी कायेत असफल जुयाच्वंगु दु। नाष्टय् जडान याःगु रेडियो उपकरणय् हे समस्या वयाच्वंगुलिं नाष्टं थःगु हे ज्याकुथिं जानकारी काये फयाच्वंगु मदु ।

नाष्टं बांलाःगु रेडियो न्यायेगु प्रक्रियाय् ई खर्च यानाच्वंगुलिं थःगु सुचं प्रवाह याइगु माध्यम भूउपग्रहया सुचना व तस्वीर कायेत लिबानाच्वंगु खँ नाष्टया प्रविधि संकाय प्रमुख रवीन्द्रप्रसाद ढकालं धयादीगु दु। वय्कलं धयादीगु दु, ‘जिमिसं नेपाली स्याट १ पाखें प्रवाह जुइगु फुक्कं जानकारी कायेगु निंतिं मेमेगु देय्तलिसे समन्वय यानाः न्ह्याः वनाच्वनागु दु ।’

नाष्टं थौंकन्हय् भूटान, जापान, बंगलादेश आदि देय्या भूउपग्रहलिसे न्हियान्हिथं समन्वय यानाः सुचना व तस्वीर कायेगु ज्या यानाच्वंगु दु। नाष्टय् आः दुगु रेडियों सुचं प्रवाह यायेमफुगु, रेडियो संकेटय् फ्रिक्वेन्सी म्याचिब मजूगु व पुलांगु ढाँचाया रेडिया आवश्यक जूगु, तर पुलांगु ढाँचाया रेडियो दयेकेगु हे बन्द जुइधुंकूगुलिं समस्या जुयाच्वंगु खँ प्रवक्ता सुरेशकुमार ढुब्गेलं धयादिल ।

नेपाल स्याट १ छुं ई न्ह्य जापानं न्हपांखुसी सूर्य व पृथ्वीया लिसें चीन व भारतया सीमाया तस्वीर काःगु खः । अमेरिकाया भर्जिनियाया तटय् च्वंगु प्रक्षेपण केन्द्रं १५ महिना न्ह्यः नेपाल स्याटया लिसें श्रीलंकाया भूउपग्रह रावण १, जापानया भूउपग्रह युवुस छक्वलं प्रक्षेपण याःगु खः । थुपिं भूउपग्रह पृथ्वी स्वयां ४०० किलोमिटर च्वय् अन्तरिक्ष स्थापित याःगु खः ।

नेपाली स्याट १ भूउपग्रहपाखें जानकारी मुंकेगु निंतिं थुकी ५ मेगापिक्सेलया क्यामेरा जडान यानातःगु दु। नेपाल सरकारं सन् २०१७ निसें थुगु भूउपग्रह दयेकेगु योजना न्ह्याकूगु खः । वि.सं. २०७६ वैशाख ४ गते प्रक्षेपण याःगु थ्व नेपाली स्याट १ थ्यंमथ्यं निला न्ह्यव असार २ गते निसें पृथ्वीया परिक्रमा यायेगु सुरु याःगु खः । पृथ्वीया परिक्रमा याये न्ह्यः थ्व भूउपग्रह डेढ महिनातक अन्तर्राष्ट्रिय अन्तरिक्ष कक्ष (आइएसएस)य् च्वंगु खः ।

थ्व भूउपग्रह दयेकेगु निंतिं स्पेस टेक्नोलोजी इन्जिनियरिबय् विद्यावारीधी यानादीम्ह आभाष मास्के व नेपालया इलेक्ट्रिकल तथा कम्युनिकेशन इन्जिनियरिबय् स्नातकोत्तर यानादीम्ह हरिराम श्रेष्ठं जापानया वर्ड थ्री परियोजना अन्तर्गत छात्रवृत्ति सहित थीथी व्यवस्थापनय् ग्वाहालि यानाः नेपाःया विकासय् तःधंगु योगदान यानादीगु खः ।

नेपाली स्याट १ नांया थ्व भूउपग्रहय् नेपाःया झण्डाया लिसें नाष्टया प्रतीक चिं तयातःगु दु। थ्व भूउपग्रह प्रक्षेपण जुइधुंकाः न्हापांगु चरणय् भूटान, अनं लिपा नेपाःयात जानकारी बिउगु खँ नाष्टया अन्तरिक्ष यान प्रविधि (एरोस्पेस) इन्जिनियर मिलनकुमार न्यौपानें धयादिल । स्वंगुलिं भूउपग्रह २० मिनेटया अन्तरय् नेपाः, श्रीलंका व जापान यानाः झ्वलाक प्रक्षेपण याःगु खः । १ किलो ३०० ग्राम तौल व एक हजार घनत्व आकार दुगु थ्व भूउपग्रहय् खुगः ब्याट्री जडान यानाः सूर्यया क्वाःजलं चले जुइगु खँ नाष्टं धाःगु दु ।

नेपालं न्हापांखुसी प्रक्षेपण याःगु थ्व भूउपग्रहं नेपाली जनशक्ति निर्माण, उमिगु क्षमता विकास, अन्तर्राष्ट्रिय सञ्जालया साझेदारी, अन्तरिक्षय् मनूतय् उपस्थिति व उत्साही ल्याय्म्हतय्पहुँचया दृष्टिं न्ह्याःवनेत ग्वाहालि याइगु खँ धाःगु दु। नेपालं न्हापांखुसी प्रक्षेपण याःगु थ्व चिग्वःगु भूउपग्रह जूगुलिं थुकिं वातावरणय् वइगु हिउपा, शहरी क्षेत्रया व्यवस्थापन, शैक्षिक अध्ययन व अनुसन्धानय् जक ज्या याइगु खँ धाःगु दु। नेपाली वैज्ञानिकतय् कथं नेपाली स्याट १ भूउपग्रहं छक्वः पृथ्वी चाःहिलेत ९० मिनेटया ई काइ ।

विश्वय् थ्यंमथ्यं ४० हजार भूउपग्रह दयेकल धाःसा जक पृथ्वीया परीक्षण यायेगु माध्यमया पूर्णता जुइ । भू उपग्रहं सुरक्षित जुइत पृथ्वीया गुरुत्वाकार्षणपाखें बचे जुइमाः । थुकिया आयु स्वला निसें स्वदँ तक दइ । नाष्टया ग्राउण्ड स्टेशनपाखें संकलन याःगु तस्वीर व्यावसायिक ज्याया निंतिं छ्यलेत मजिउगु खँ नाष्टया वैज्ञानिकतय् धापू दु ।