सामाजिक सञ्जाल नियमन जुइमाः ः मन्त्री गुरुङ

सरकार गठन जूगु सच्छिन्हु थ्यंगु दु । थ्व हे सन्दर्भय् नेपाल सरकार व सञ्चार मन्त्रालयं यायेफुगु उपलब्धिया बारे सरकारया प्रवक्ता लिसें सुचना तथा सञ्चार प्रविधि मन्त्री पृथ्वी सुब्बा गुरुङलिसे राससया निंतिं कृष्ण अधिकारी व मधु शाहीं कयादीगु अन्तर्वार्ताया सम्पादित ब्व

छिकपिंसं सञ्चार व प्रविधि मन्त्रालयया जिम्मेवारी कःघानादीगु सच्छि न्हु थ्यंगु दु, थ्व ई दुने पूवंगु ज्यायात गुकथं मूल्यांकन यानादिया ?
– थ्व सरकार गठन जूगु सच्छि न्हु दइन । न्हापां ला जितः मन्त्रालय थुइकेत हे छुं ई काल । मन्त्रालय दुने खुगू क्षेत्रमध्ये सञ्चार व सूचना प्रविधि मू क्षेत्र खः । सञ्चार क्षेत्रयात व्यवस्थित यायेत ज्या न्ह्याःगु दुसा सूचना प्रविधिया समस्या म्हसीकेगु ज्या जूगु दु । सरकार गठन नापनापं प्रधानमन्त्रीं जिपिं २१ म्ह मन्त्रीयात ज्या क्यनेगु सम्झौता यानाः जिम्मेवारी बियादीगु दु । मन्त्रिपरिषद्या ज्या विभाजन कथं दच्छियात न्हापांगु सच्छि न्हु, निक्वःगु सच्छि न्हु व ल्यंगु सच्छि व ६५ न्हुया दुने थ्व थ्व ज्या या धकाः लक्ष्य दयेकाः जिम्मेवारी ब्यूगु दु । न्हापांगु सच्छि न्हुइ जिं कःघानागु मन्त्रालययात १५ गू जिम्मेवारी ब्यूगु खः । सञ्चार मन्त्रालयपाखें सच्छि न्हुया दुने यायेमाः धकाः बियातःगु १५ गू हे ज्या पूवंकागु दु । थ्व अवधिइ ‘फाइवर टु द होम’ ज्याझ्वःकथं हुम्लाया सिमिकोटय् फाइबर पूवंक जडान जूगु दु । मेगु २० गू सरकारी निकायय् एकीकृत ज्याकुथि व्यवस्थापन प्रणाली (जीओआइएमएस) स्थापनाया लागि तालिम बीगु ज्या नं जिमिसं इलय् हे पूवंकागु दु । मेगु न्यागू सरकारी निकायलय् वेवसाइट सिस्टम, मोबाइल एप्लिकेसनलगायतया सेक्युरिटी अडिट यायेमाःगु जिम्मेवारी नं पूवंगु दु । ‘फोर जी एफटिए’ मोबाइल सेवा निगू प्रतिशत अप्वयाः खुगू लाख जनताया दथुइ थ्यंकेफुगु दु । अथे हे, मोबाइल सेवायात ९७.२ प्रतिशत जनता दथुइ थ्यंकेगु धाःगुलिइ व ज्या पूवंगु दु । ‘फिक्स्ड ब्रोडब्याण्ड’ सेवा १.३६ प्रतिशतं बढे जुयाः ४४.३६ प्रतिशतय् थ्यंगु दु । अप्टिकल फाइबर (२४ कोर च्वय्च्वंगु) थप द्वःछि किमी थ्यंकेगु धाःगुली आःतक १६८७२ किमी थ्यंगु दु । अथेहे, फोरजी(एलटिई) छ्यलीपिनिगु प्रतिशत अप्वयाः ७२ प्रतिशत मनूतय् दथुइ थ्यंगु दु ।

अथे हे, राष्ट्रिय समाचार समितिं २४ घौ समाचार सेवा न्ह्याकूगु दु धाःसा नेपाल भाषा व मैथिली भाषाय् समावेशी समाचार बिइगु ज्या नं न्ह्याकूगु दु । गोरखापत्रय् राना–थारु भासं समावेशी ज्याझ्वः पिथनाःथौकन्हय् ४४ गू भाषां पिथनेगु जूवंगु दु धाःसा गोरखापत्रयाच्यादँया डिजिटल रुपान्तरण यायेगु ज्या जूगु दु । रेडियो नेपालय् १४ द्वः ३३ गू पुलांगु अडियो टेपया डिजिटल रुपान्तरण जूगु दुसा दनुवार भासं थपे यानाः २५ भासं समावेशी कार्यक्रम प्रशारण न्ह्याःगु दु । नेपाल टेलिभिजनपाखें असोज ३० गतेनिसें नेपालभाषा तनाः न्हय्गू मांभासं समाचार उत्पादन व प्रशारण जूगु दु ।

 जनतायात सुशासन बिइगु सरकारया लक्ष्य थ्यंकेगु सन्दर्भकथं मन्त्रालय व मातहतया निकायतय्के गजाःगु समस्या खंकादिया व उकियात ज्यंकेत छु यानादी ?
-सुशासनया न्हापांगु लिधंसा धयागु हे नीति खः । नीतिइ परिमार्जन जुइमाःगु वाः चायेका । थन यक्व पुलांगु नीतिं हे ज्या जुयावयाच्वंगु दु । न्हापांगु खँ नीति स्पष्ट जुइमाल । जिमिगु यक्व थासय् नीति मदुनि व दुगु नीति नं पुलां जुइधुंकल । ऐन कानुनत अध्यावधिक जुजुं वनेमाः । थन पुलांगु कानुन यक्वः दु । सूचना प्रविधि ऐन, प्रेस काउन्सिल ऐन, दूरसञ्चार ऐनलगायतय् छुं संशोधनबाहेक मेगु फुक्कं पुलांगु नीति व ऐन हे खः । आः जिपिं ऐन हिलाः सुशासनपाखे यंकेगु अभियानय् दु । थुकिया सुरुआत नकतिनि सार्वजनिक सेवा प्रशारण ऐन पारितपाखें जूगु दु । नेपाल टेलिभिजन व रेडियो नेपालयात एकीकृत यानाः सुशासन यायेत दयेकूगु थ्व ऐन राजपत्रय् पिथने धुंकूगु दु । आः जिपिं थुकियात कार्यान्वयनय् हयेत सनाच्वनागु दु ।

देय्या सुशासन, शान्ति, सुरक्षा, हत्या–हिंसा नियन्त्रण थौंया दकसिबे ज्वलन्त न्ह्यसःत खः । थुकियात नियन्त्रण यायेत सामाजिक सञ्जाल नियमनसम्बन्धी ऐन मस्यौदा यानाः मन्त्रिपरिषदय् छ्वयागु दु । याकनं विधेयक पास यानाः समाज व राज्ययात सुशासनपाखे यंकेगु कुतः याये ।

प्रेस काउन्सिल विधेयकयात सुदृढ यायेमाःगु वाः चायेका । थ्वसम्बन्धी दयेकेत्यंगु मिडिया काउन्सिल विधेयक राष्ट्रियसभापाखें पास जुयाः प्रतिनिधिसभाय् थ्यंगु दु । जिपिं पत्रकारिता जगत्यात स्वतन्त्र व मर्यादित दयेकेत प्रतिबद्ध दु । उकिया लागि आमसञ्चार विधेयक दयेकागु दु । दूरसञ्चार संशोधन यायेगु, चलचित्रसम्बन्धी ऐन अद्यावधिक यायेत्यनागु दु । थ्व पालय् मन्त्रिपरिषदय् मन्त्रालयलिसे सम्बन्धित म्होति नं ९÷१० गू विधेयक थ्यनी ।

संसदपाखें सार्वजनिक प्रसारण सेवा ऐन जारी जुइधुंकूगु दु, थुकिया कार्यान्वयनयात गथे यानाः स्वयादियागु दु ?
-संसदं पास जूगु सार्वजनिक सेवा प्रशारण (पिएसबी) ऐन आः कार्यान्वनया लँय् वनेत्यंगु दु । राष्ट्रपतिपाखें प्रमाणीकरण जुयाः थ्व ऐन राजपत्रय् प्र काशित जुइधुंकूगु दु । आःथ्व कार्यान्वयनय् वइगु लँय् दु । थुकिया आधारय् आः जिमिसं नियमावली दयेके । थुकिया कार्यकारी निर्देशक ल्ययेत नियमावलीं पनि मखु । आः जिपिं प्रमुख नियुक्ति यायेगु लँय् वने । एकीकृत रुपं सञ्चालक समिति दयेकाः नेपाल टेलिभिजन व रेडियो नेपालयात व्यवस्थित रुपं न्ह्याके । भतिचा व्यावसायिक दयेके व राज्यपाखें जनतायात सेवा बिइत दयेकातःगु थ्व संस्थायात ईकथं प्रतिस्पर्धा योग्य दयेकेगुपाखे वने ।

सामाजिक सञ्जालयात व्यवस्थित यायेत मन्त्रालयपाखें गथे यानाः ज्या यानाच्वंगु दु ?
– फुक्क चीजया छगू सीमा दइ, लोकतन्त्रया नं सीमा दु । झीगु संविधानया नं थःगु हे सीमा दु । सुं नं मनुखं मालाच्वंगु हक व स्वतन्त्रताया नं छगू निश्चित सीमा दइ । नागरिक हक उपभोग यायेबलय् फुकसिनं राज्यया संविधान, ऐन, कानुन नं माने यायेमाः । आः सामाजिक सञ्जाल अराजक जूगु धयाहःगु दु । न्ह्याम्हेसिनं न्ह्याथे धाःसां जिल, न्ह्याक्व ब्वः ब्युसां जिल, न्ह्यागु च्वःसां नं जिल धाइ । थ्व ला लोकतन्त्र मखु । लोकतन्त्रया विकल्प, गणतन्त्रया विकल्प उत्तम पहःया लोकतन्त्र वा गणतन्त्र हे खः । थुकिया विकल्प अराजकता जुइ फइमखु । थौं सामाजिक सञ्जालय् गुगु किसिमया अराजकता बुयावःगु दु, उकियात नियमन यायेमाः । छ्यलीपिं, सञ्चालक व दर्ता पद्धतियात व्यवस्थित यायेमाः । अराजकया अन्त्य सामाजिक नियमन दुने लाः । फुक्कसिनं विधि व कानून माने यायेमाः । सूचनाया हक फुक्कसिया अधिकार खः । स्वतन्त्रता धैगु अराजकता मखु । आलोचना स्वस्थ्य, मर्यादित व व्यवस्थित जुइमाः धैगु मान्यता ज्वनाः सरकार न्ह्याःवनी ।

थौंया युग सूचना प्रविधिया युग खः, झीगु मुलुकं थुकिया अप्वः स्वयां अप्वः उपयोग यानाः फाइदा काये फइगु खंका दियाला ?
जिं गनं गनं न्यनागु, डिजिटल अर्थतन्त्रं झीगु कूल गार्हस्थ उत्पादनया स्वंगू प्रतिशत थ्यंकेमाः धैगु । सामान्यकथं कूल गार्हस्थ उत्पादनया स्रोत लगभग ६० खर्बति लाः । उकिया स्वंगू प्रतिशत धैगु लगभग निगू खर्बतिया योगदान प्रविधि क्षेत्रं बिइमाः । प्रविधिं उत्पादनय् छु योगदान बी ?

उद्योग, कृषि, व्यापारलगायत दक्व क्षेत्रय् प्रविधिया भूमिका छु जुइ ? पर्यटन, शिक्षा, स्वास्थ्य क्षेत्रय् छु जुइ ? थ्व थुइकेगु आवश्यक जू । झीसं स्मार्ट सिटी दयेकेगु धाइ । थ्व धैगु प्रविधिमैत्री सहर जुइगु खः । शिक्षाय् प्रविधि साक्षरताया विषय नं कःघायेमाः । प्रविधिया सामान्य ज्ञान दयेमाः । डिजिटल नेपालया फ्रेमवर्कय् च्यागू सेक्टर धाःगु जुयाच्वन तर, जिमिसं १० गू स्वयां अप्वः जुइमाः धयागु बिचाः यानाच्वना ।

सरकारं डिजिटल नेपाल दयेकेत न्हापांगु ज्याकथं न्ह्यसः व ५३ गू स्थानीय तहलय् फुक्ककथं डिजिटलाइजेसन यायेगु योजना दयेकूगु दु । अथे हे, न्हय्गू हे प्रदेशयात डिजिटलाइजेसन यायेगु योजना दु । नेपाल सरकारया दक्व मन्त्रालयत व मन्त्रालय मातहतया निकाय, आयोग व थीथी संस्था नं डिजिटलय् यंकेगु योजना दु । थुलि जक याये सिधल धाःसा झीसं यक्वः ज्या यानागु धयागु जुइ ।

सम्बन्धित बुखँ

LEAVE YOUR COMMENTS