लुँहितिया पुरातात्विक अध्ययन : ‘लुँहिति भिमसेन थापां दयेकूगु मखु, जीर्णोद्धार जक याःगु’

येँ (नेपालभाषा टाइम्स)÷यँ मनपा २२ वडाय् लाःगु ऐतिहासिक लुँहिति वास्तवय् गुलि पुलां धइगु खँयात कयाः पुरातात्विक अध्ययन याइगु जूगु दु । थुकिया लागिं बेलायतया दूरहाम विश्वविद्यालयं लुँहिति जःखः प्रारम्भिक अध्ययन याःगु दुसा अन लूगु छुं सामग्री कार्बन टेष्टया लागिं बेलायत छ्वयेगु तयारी नं यानाच्वंगु खँ सीदुगु दु ।

येँ मनपा २२ वडाया वडा अध्यक्ष चिनीकाजी महर्जनया कथं लुँहिति गुलि पुलां धयातःगु खः, थ्व वास्तवय् व स्वयां नं पुलां जुइमाः धइगु अनुमान यासें थ्व अध्ययन जुइत्यंगु खः ।

२२ वडा ज्याकूया हे पहलय् थ्व अध्ययन जुइत्यंगु खँ कँसें वडा अध्यक्ष महर्जनं बेलायतया दूरहाम विश्वविद्यालयं लुँहितिइ लः हायेकेत दयेका तःगु पुलांगु सिँयागु ध्वंया कुचा, अन जःखः च्वंगु चा, फि व अप्पाया कुचात नमूना कथं यंकूगु खँ ‘नेपालभाषा टाइम्स’ यात कनादिल । ‘यदि अनुमान याः कथं छुं न्हूगु खँ पिहां वल धाःसा लुँहितिया इतिहास हे मेगु जुइ’ वय्कलं कनादिल ।

अथे हे उगु लागाया समाजसेवी गौतम डंगोलं लुँहिति भिमसेन थापाया पालाय् त्रिपुरासुन्दरी महारानीं दयेकूगु खः धकाः इतिहासय् च्वयातःगु दुसां नं लुँहितिया संरचना स्वयेबलय् थ्व २०० दँ स्वयां यक्व हे पुलां जुइमाः धकाः अनुमान यायेफइगु खँ कनादिल ।

‘नेपालभाषा टाइम्स’ लिसे खँ ल्हासें डंगोलं कनादिल, ‘लुँहितिइ लः हायेकेत दयेकातःगु संरचना स्वयेबलय् थ्व सलंसः जक मखु, द्वलंद्वःदँ हे पुलां खः लाकि धइगु अनुमान दु । भिमसेन थापाया पालाय् ला थुकिया जीर्णोद्धार यानाः न्हूगु रुप जक बिउगु खनेदु । आः अध्ययनपाखें थ्व खँ पत्ता लगे जुइफु ।’

थज्याःगु ऐतिहासिक हिति खःसां थौंकन्हय् लुँहितिं लः धाःसा हायाच्वंगु मदु । लः महाःगु खँय् डंगोलं कनादिल, ‘लुँहितिइ हाइगु लःया मू स्रोत धइगु थनया हे स्थानीय खनेदु । तिंख्यः लागा थ्वया लः रिजर्भ जुइगु मू थाय् खः । थौंकन्हय् येँया जमिनय् लःया सतक तसकं कुहां वनेधुंकल । उकिं लः महाःगु खनेदु । आः जमिनय् रिचार्ज यानाः बँया क्वय् लःया सतक थकाये फत धाःसा थन लः हायेके फइ । उकिया लागिं छुं भचा ई कायेफु ।’