निर्वाचन प्रणाली हिलेत माग, विदेशय् च्वंपिंत नं मताधिकार बीमाः

येँ (नेपालभाषा टाइम्स) – जनता समाजवादी पार्टीया नेतालिसें प्रतिनिधिसभा सदस्य राजेन्द्रप्रसाद श्रेष्ठं विदेशय् च्वनाच्वंपिं नेपाःमियात नं मतदानया अधिकार बीमाःगु खँ धयादीगु दु। प्रतिनिधिसभा राज्य व्यवस्था तथा सुशासन समितिया बैठकय् निर्वाचन आयोगया वार्षिक प्रतिवेदनयात कयाः जूगु सहलहया इलय् वय्कलं उगु खँ धयादीगु खः ।

२०७० भदौ १ गतेया सम्झाैताकथं विदेशय् च्वनाच्वंपिं नेपाःमियात नं मतदानया अधिकार बीमाःगु खँय् बः बियादिसें सांसद श्रेष्ठं निर्वाचन आयोगं याकनं थुकिया प्रारुप तयार यानाः प्रस्तुत यायेत नं माग यानादिल । बैठकय् वय्कलं वर्तमान मिश्रित समानान्तर निर्वाचन प्रणालीं नेपालय् भ्रष्टाचारयात संस्थागत याःगु धासें निर्वाचन प्रणाली हे हिलेमाःगु धयादिल ।

‘नेपालय् प्रत्यक्षपाखेया निर्वाचनय् त्याकेत करोडौं तका खर्च यायेगु व सत्ताय् थ्यनेधुंकाः भ्रष्टाचार यानाः उकिया ब्याजनापं असुल यायेगु प्रवृत्ति अप्वयाच्वंगु दु’, वय्कलं धयादिल, ‘समानुपातिकपाखे नं बन्दसूची प्रणालीया कारणं विकृत्ति व विसंगतिं जन्म कयाच्वंगु दु ।’

प्रत्यक्षपाखे निर्वाचनय् न्ह्याथे यानाः नं त्याके हे माःगु मानसिकताया कारणं उम्मेदवारतय्सं अनियन्त्रित रुपय् खर्च यायेगु यााच्वंगु व उकिं भ्रष्टाचार, अनियमितता व निष्ठाया राजनीतिइतकं न्ह्यसः चिं दनाच्वंगु वय्कलं धयादिल । अथे हे समानुपातिकपाखे थःपिनि हे छेँजः, थःथिति, ध्यबा दुपिंत जक अवसर बीगु यानाच्वंगु धासें अज्याःगु विकृति पनेत युरोपया अप्वःथें देशं नाला कया वयाच्वंगु खुल्ला सूचीइ आधारित समानुपातिक निर्वाचन प्रणाली अवलम्बन यायेमाःगु खँय् बः बियादिसें उकिया मोडालिटि बारे नं थःगु धारणा तयादीगु खः ।

वय्कलं वर्तमान निर्वाचन प्रणालीइ हिउपाः महःतले लैंगिक समावेशीकरणया निंतिं प्रत्यक्षपाखेया निर्वाचनय् हे मिसातय् निंतिं पालंपाः सिट आरक्षण यायेमाःगु नं धयादिल । खुल्ला सूचीइ आधारित समानुपातिक निर्वाचन प्रणालीइ सांसदत प्रत्यक्ष व समानुपातिक निगूकथं मजुइगु, समानुपातिक सांसदत नं जनताया प्रत्यक्ष मतपाखें निर्वाचित जुइगु, पार्टि अप्वः मत कायेत लोकंह्वाःपिं व्यक्तियात हे समानुपातिक धलखय् तयेत बाध्य जुइगु व निर्वाचनय् जुइगु आपालं खर्च नं नियन्त्रणय जुइगु वय्कलं धयादिल ।

उगु इलय् प्रमुख निर्वाचन आयुक्त दिनेशकुमार थपलियां विदेशय् च्वंपिं नेपाःमियात मतदानया अधिकार बीगु बारे गृहकार्य जुयाच्वंसां उकिया प्रारुप क्वःछीगु ज्या मजूनिगु व देशं गज्याःगु निर्वाचन प्रणालीला कायेगु धइगु बारे आयोगं स्वयां नं नीति अध्ययन प्रतिष्ठानं अध्ययन यानाच्वंगु जानकारी बैठकयात बियादीगु खः ।