आकिवं निद्वः कैदीया लागिं न्हूगु जेल

येँ – देशय् आकिवं तकया दुने थप निद्वःम्ह (२ हजारम्ह) कैदी तयेगु लागिं जेल भवन तयार जुइगु खँ सीदुगु दु । थौंकन्हय् देय्या थीथी जिल्लाय् निर्माण जुयाच्वंगु जेल भवन तयार जुल धाःसा थप निद्वःम्ह कैदीयात तयेगु थाय् दइ । थौंकन्हय् कैदी तयेगु थाय् हे मदयाः देय्न्यंकंया जेलय् कैदीत कोचाकोच जुइक च्वने मालाच्वंगु दु ।

नेपाःन्यंकं तःधंगु चीधंगु यानाः ७४ गू जेल दु । थ्व फुक्कं जेलया क्षमता धइगु १५ द्वः कैदी तयेगु खः । तर थौंकन्हय् देय्न्यंकं २३ द्वः कैदी कुनातःगु दु । येँया जगन्नाथ देगलय् दयेका तःगु जेलय् मुक्कं १५०० म्ह जक कैदी न्ह्यं । तर अन थौंकन्हय् ३१०० म्ह कैदी तयातःगु दु । ७०० म्ह कैदी न्ह्यंगु नख्खु जेलय् थौंकन्हय् १४०० म्ह कैदी कुनातःगु दु ।

कैदीत कोचाकोच जुइक च्वने माःगु जुयाः उमित माक्व चःबि, द्यनेगु क्वथा, च्वनेगु थाय् तकं मगाःगु खँ सीदुगु दु । कैदीतय्त थथे लाथेपाथे ढंगं तयातल धासें राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोगं तुरुन्त हे जेल सुधार यायेगु लागिं सरकारयात सुझाव नं बिउगु दु । तर सरकारं आयोगया उगु सुधारयात आः तक पालना धाःसा याःगु मदुनि ।

थुकिं यानाः आयोगं सरकारपाखें आयोगयात याःगु अवहेलना धकाः तकं धाःगु दु । सरकारं थौंकन्हय् दयेकाच्वंगु फुक्कं न्हूगु जेल तयार जूसां नं कैदीतय्त सुविधापूर्वक तये फइगु अवस्था धाःसा मदुनि । सरकारं नुवाकोटय् नेपाःया हे दकलय् तःधंगु जेल भवन दयेकाच्वंगु दु । अन ७,००० म्ह कैदी न्ह्यनी । थ्व जेल तयार जुल कि तिनि मानव अधिकार अधिकारं धाःगु मापदण्ड पूवंके फइगु खँ धाःगु दु ।