प्रधानमन्त्री ओलीया न्यागू चुनौति ?

प्रधानमन्त्री कथं निक्वःगुखुसी सत्ताय् थ्यंकःझाःम्ह एमाले अध्यक्ष केपी ओलीं सामना यायेमालीगु न्यागू हाथ्या थुकथं दु–

१. माओवादी केन्द्र लिसेया स्वापू

मन्त्रिपपिरषदया प्रारम्भिक स्वरुप स्वयेबलय् कचिलाय् क्वँय् थें खनेदत ।
प्रधानमन्त्री ओलीया हाथ्या मध्ये छगू चुनावी सहयात्री माओवादी केन्द्र व वया अध्यक्ष प्रचण्डयात गुकथं सम्मानजनक व्यवस्थापन यायेगु धयागु खः । सरकारय् वःगु न्हापांगु न्हि कुन्हु हे उमि दथुइ सैद्धान्तिक विमति खनेदत । माओवादीं थःपिनिगु जनयुद्धयात उपलब्धिमूलक राजनीतिया अभ्यास कथं स्वयेगु याइ । अथेहे समावेशी, सीमान्तकृत समुदाय, मिसा, दलित, जनजातियात राष्ट्रिय मूलधारय् हयेत थःगु महत्वपूर्ण भूमिका दुगु तायेकी ।
पार्टीया एकीकरणय् खनेदुगु गथः या प्रभाव सरकार गठनय् खनेदत ।
माओेवादीं छु तायेकी धाःसा एमालें हथाय्चायेका सरकार गठनया निंतिं थःगु ग्वाहालि कयाच्वंगु दु । तर न्हापांनिसें दुगु सैद्धान्तिक मतभेदयात क्वमछिउसे हथासं सरकारय् वन धाःसा किं विसंगति खनेदइ, अले आःया गठबन्धन न्ह्याःवनीमखु धयागु तायेकाच्वंगु दु ।

२) सन्तुलित विदेश नीति

राजनीतिइ सुं नेतां छुं नं छगू इलय् राष्ट्रिय मूलधारयात न्ह्याकेत छगू अडान काये हे माली । अय्क स्वयेबलय् ओलीं राष्ट्रवादी अडान कयाच्वं थें च्वं । विशेषत भारतं विनाशकारी भुखाय्या इलय् नं कठोर रुपं नाकाबन्दी तल । पुनःनिर्माणया ज्या दिन, इन्धन आपूर्ति मजुल । व धुंकाः ओलीं चीन वनाः गुगु व्यापार व पारवाहन सम्बन्धी सम्झौता यात, उकिं चिकं हयेगु सम्भव जुल । नेपालं सैद्धान्तिक रुपं चीनया बन्दरगाह छ्यलेफइगु जुल । थुकिं ओलीयात भारतया न्ह्यःने क्वछुइगु पलेसा छम्ह जुझारु, राष्ट्रवादी व स्वाभिमानी नेता कथं स्थापित यानाबिल ।
तर ओलीया न्हापानिसें न्हूदिल्लीलिसे बांलाःगु स्वापू दु । थ्व पालय् नं प्रधानमन्त्री मजूनिबलय् हे भारतीय प्रधानमन्त्रीया विशेष दूत कथं भारतीय विदेशमन्त्री सुष्मा स्वराज नेपाः थ्यंकःवल ।
ओलीं भारतीय गणतन्त्र दिवसया लसताय् भारतीय प्रधानमन्त्रीयात व्यक्तिगत पौ हे छ्वल । थ्व फुक्कं बांलाःगु न्हिया संकेत खः । उकिं वय्कलं निगुलिं देय्लिसे सन्तुलित स्वापू न्ह्यःने यंकीगु खनेदु ।
तर नेपाःया न्ह्याम्ह नं शासकं की त भारतपरस्त, कि त चीनपरस्त जुयाः स्वाभिमान तंकूगु इतिहास दु । भारत व चीनलिसे गुकथं समान रुपं स्वापू स्थापित याये व तीव्र रुपं विकास जुयाच्वंगु निगू देय्पाखें गुकथं लाभ कायेगु धयागु बारे ओली सरकारया विदेशी नीति संचालनया दकलय् तःधंगु हाथ्या खः ।

३) संक्रमणकालीन न्याय
सत्य निरुपण तथा मेलमिलाप आयोग व बेपत्ता छानविन आयोगया विषय राजनीतिक रुपं लिउने लानाच्वंगु दु । स्वदँया दुने थ्व आयोगं खास हे ज्या यायेफुगु मदु ।
संक्रमणकालीन न्यायसम्बन्धी विषय अन्तर्राष्ट्रिय कानुन व क्षेत्राधिकार दुने लाः वः, गुलिखे अवस्थाय् विदेशं तकं पक्राउ पूर्जी जारी यायेफु ।
प्रधानमन्त्री ओलीलिसें माओवादी अध्यक्ष प्रचण्ड, नेपाली कांग्रेसया सभापति शेरबहादुर देउवा सकसिनं थ्व आयोगतय्सं वइगु दछिया दुने विश्वसनीय रुपं ज्या याइगु सुनिश्चित यायेमाः ।
कम्बोडियाय् सन् १९७० या दशकय् जूगु हिंसाबारे अझं सहलह जुयाच्वंगु दनि । उकिं संक्रमणकालीन न्यायायात उच्च प्राथमिकता बीमाः ।

४) पार्टी दुनेया सन्तुलन

थःगु हे पार्टी दुने सन्तुलन ओलीं गुकथं मिले याइ, व स्वये ल्यं दनि । तर नेपाली कांग्रेसय् थें एमालेय् समस्या मदु । ओलीं छुं अडान काल धाःसा पार्टी दुने उकियात स्वीकार याकेफु । चुनाव न्ह्यव चुनाव धुंकाः निगुलिं इलय् थ्व क्षमता खने दयेधुंकूगु दु । वय्कः पार्टीया नेता माधव नेपालसहितया पुचःया विश्वास कयाः न्ह्याः वनेफइगु खनेदु ।

५) सुशासन व भ्रष्टाचार नियन्त्रण
चुनावया इलय् एमाले व माओवादीसहितया वाम गठबन्धनं मतदातायात ‘छिकपिंसं जिमित स्थिर सरकार दयेके बियादिसँ, जिमिसं समृद्धि बी’ धाःगु खः । धायेत ला न्ह्याःगु धाये अःपु ।
तर देशया खर्च अप्वया वनाच्वंगु दु, राष्ट्रिय ढुकुति प्वना वनाच्वंगु दु । आम्दानी गुकथं यायेगु क्वःछिइ फयेकेमाः ।
मेडिकल कलेजसम्बन्धी विवादय् एमालेयात द्वपं दु कि पार्टीया च्वय्या तहया नेतातय् हे लगानी अज्याःगु कलेजय् दु । उकिं भ्रष्टाचार रहित सरकार गुकथं दयेके धयागु सुरुइ हे जनतायात संकेत बीफयेकेमाः ।

(दि काठमान्डु पोस्ट न्हिपौया प्रधानसम्पादक अखिलेश उपाध्यायलिसे बिबिसीं याःगु खँल्हाबल्हाय् आधारित ।)