चकम्प चन्द्रमाय् भुखाय्

थनिं प्यदँ न्ह्यः गोरखाया बारपाक केन्द्र विन्दु जुयाः ब्वःगु भुखाय्या पराकम्प वयेगु क्रम अझं दिउगु मदुनि । झीगु देशय् प्यदँ न्ह्यःया भुखाय्या पराकम्प वयाच्वंगु दुसा मेमेगु देशय् नं उकथं हे तःधंगु धनजनया क्षति जुइकथं भुखाय् ब्वयाच्वंगु समाचार नं उतिकं वयाच्वंगु दु ।
तर छिं सिउला ? भुखाय् धइगु थ्व झी च्वंच्वनागु पृथ्वीइ जक ब्वइगु मखु जुयाच्वन !

वैज्ञानिकतय्सं मानव वस्तीय विकासया सम्भावना दुगु धयातःगु चन्द्रमाय् नं भुखाय् ब्वः । अमेरिकाया ‘नेशनल एअर स्पेस म्युजियमं’ हालसालय् थुकिया जानकारी बिउगु खः कि चन्द्रमाय् नं भुखाय् ब्वः । चन्द्रमाया सतहय् थ्व इलय् ‘चकम्प’ (चन्द्रमाया कम्प) अर्थात भुखाय् ब्वयाच्वंगु दु ।

अमेरिकाया उगु म्युजियमयाकथं चन्द्रमाया दुनेया सतह ख्वाउँया लिकना वनाच्वंगु दु । आतकया दुने छुं मखुसां चन्द्रमाय् ५० मिटर लिकुना वने धुंकूगु दु । अले थ्व हे कारणं चन्द्रमाय् चकम्प अर्थात भुखाय् ब्वयाच्वंगु म्युजियमं न्ह्यथंगु दु । चन्द्रमाय् ब्वःगु भुखाय् ५ रेक्टर स्केल तकया दु ।

म्युजिमया छम्ह वैज्ञानिक टमस वेटर्सयाकथं चन्द्रमाया सतह लिकुना वनाः अन ‘फल्ट’ अर्थात जमिन नं चिरिबाना वनाच्वंगु दु । चन्द्रमाय् ब्वःगु भुखाचं अन स्वाहाने थें तकितकि खने दयाच्वंगु दु । अज्याःगु स्वाहानेया आकार १९ मिटरतक तजाः ।वेटर्सं एपोलो अभियानं चन्द्रमाया सतहय् सिस्मोमिटर्स तयागु व उकियापाखें प्राप्त तथ्यांकया अध्ययनं चकम्पया बारे पत्ता लगे जूगु खँ धाःगु दु ।