ने. सं. ११४४ कछलागा तृतीया -

रामतोरिया व उकी दुगु वासःया गुण

रामतोरिया छताजि अज्याःगु छुं छुं तरकारि मध्ये लाः, गुगु थ्यंमथ्यं दक्व हे धयाथें देशय् दु । खः ला थ्व बगीचाय् पीगु छताजि पारम्परिक तरकारि मखु, तर थ्व भिटामिन व थीथी मिनरलया लिसें भिटामिन ए, बी, सी, ई व के अले आइरन, क्याल्सियम, म्याग्नेसियम, पोटासियम व जस्ता थेंज्याःगु तत्व थुकयिात यक्व हे तःमि यानातःगु दु ।

थ्व बाहेक रामतोरियाय् उच्च स्तरयागु लस्सादार फाइबर नं दु । थ्व तरकारी जक मखु, गुलिखे ल्वय्या वासःया रूपय् नं ज्या वः । रामतोरियाय् फाइबर प्रशस्त मात्राय् दइ, अथे जुयाः थ्व डाइबिटिज नियन्त्रणय् कायेत तसकं ज्या वः । रामतोरियां हिइ न्हापा हे दुगु सुगरया अंशयात त्वनाकाइ, अले ब्लड सुगरयात सामान्य यानातयेत ग्वाहालियाइ ।

रामतोरियां झीगु आतापुतिया निंतिं फिल्टरया ज्या याइ । थ्वं प्वाःया पित्त, अम्ल व कोलेस्ट्रोलयात चिनाबी, गुकिं यानाः आतापुतियात छुं नोक्सान जुइमखु । रामतोरियां आउँ व ग्यासया समस्या नं ज्यंकाबी । रामतोरियां झीगु म्हय् दुपिं भिंपिं ब्याक्टेरियातय्त बल्लाकाबी । थुकिया लिसेलिसें रामतोरियां म्हय् प्रोबायोटिक्सया विकासय् ग्वाहालि याइ ।

गुकिं यानाः झीगु इम्यून सिस्टम बल्लाइ, अले पाचन तन्त्र बल्लाइ । थुलि बाहेक मेमेगु नं यक्व हे वासःया गुण थुकी दु, गुगु थ्व नयेबलय् झीत चूलावइ ।

कोलन क्यान्सर
कोलन क्यान्सर मजुइकेत रामतोरियां यक्व हे ग्वाहालि याः । थुकिं आतापुतिइ दुगु थीथी तत्व मदयेका छ्वयेगु ज्या याइ । थुकिं यानाः आतापुतिं न्हापा स्वयां अझ बांलाक ज्या यायेफइ, अले ज्या यायेगु क्षमता नं अप्वया वइ । थुकिं यानाः कोलन क्यान्सरया खतरा कम जुयावनी ।

डायबिटिज
रामेतारियाय् डाइट्री फाइबरय् प्रशस्त मात्राय् दइ, गुकिं ब्लड सुगरया मात्रायात नियन्त्रित यायेगु ज्या याइ । रामतोरियाया एन्टि डायबिटिक गुणं बीटासेल्सया विकासय् नं ग्वाहालि याइ ।

कब्जियत
रामतोरियां कब्जियत मजुइकाबी । थ्व डायटरी फाइबरया बांलाःगु स्रोत खः । गुकिं झीगु पाचनक्रियायात यक्व हे फाइदा याइ । थ्व घुलनशील फाइबर म्हय् दुगु लखय् ल्वाकज्यानावनी, गुकिं पाचनक्रिया थासय् लाकाबी ।

नुगःल्वय्
म्हय् कोलेस्ट्रोल अप्वः मुनकि नुगःस्येँ सम्बन्धि थीथी ल्वय् जुइगु खतरा अप्वया वइ । रामतोरियाय् दुगु पेक्टिन नांगु तत्वं कोलेस्ट्रोल नियन्त्रण यायेत ग्वाहालि याइ । थुकिया लिसें थुकिं एन्टि अक्सिडेन्टस् नं यक्व हे बी ।

मिखाया ल्वय्
रामतोरिया तसकं यक्व मात्राय् भिटामिन ए व बीटा क्यारोटिन जेनथेन व लुटिन थेंज्याःगु एन्टिअक्सिडेन्टस दु । एन्टि अक्सिडेन्ट शक्तिशाली यौगिक खः । गुकिं मुक्त कणयात नष्ट वा प्रभावहीन दयेकी, गुगु कि सेलुलर मेटोबोलिज्मया खतरनाक प्रतिफल खः । मुक्त कण म्हयागु कोषयात हानि यायेत जिम्मेदार जुइ ।

लिसें मिखां मखंकाबीगु लागी नं जिम्मेवार जुइ । थःगु आहारय् फक्व अप्वः मात्राय् रामतोरियायात दुथ्याकल धाःसा छिगु मिखा त्यय्लाइगु ला जु हे जुल लिसें मोतिबिन्दु नं जुइके बीमखु ।

एनीमिया ः रामतोरियाय् दुगु आइरन तत्वं झीगु म्हयात यक्व हे फाइदा याः । थुकिं हिइ हीमोग्लोबिन दयेकी, गुकिं यानाः छि एनीमियापाखें बचय् जुइ । थुकिया लिसें रामतोरियाय् दुगु भिटामिन कें रक्तास्रावयात पने त ग्वाहालि याइ । गुकिं गुगुं विकट परिस्थितिइ म्हं रक्तस्राव जुल हे धाःसां तसकं कम जक जुइ ।

ल्ह्वंके बी मखु ः
गुपिं मनूतय् म्हया तौल क्वकायेमाःगु दु, उमिगु निंतिं रामतोरियाय् दुगु फाइबर स्वयां बांलाःगु मेगु छुं उपाय मदु । रामतोरियाय् क्यालोरीया मात्रा छतिं हे दइमखु । अथे जुयाः थुकियात तौल क्वकायेगु बांलाःगु उपाय भाःपियातःगु दु ।

ल्वय्लिसे ल्वायेगु क्षमता
रामतोरियाय् भिटामिन सी यक्व हे दइ । यदि छिं न्हियान्हिथं १०० ग्रामया ल्याखं रामतोरिया नयेगु यानाच्वनादियागु दुसा थुकिं छितः न्हिछियात माःगु भिटामिन सीया मात्राया ३८ प्रतिशत आपूर्ति यानाबी । भिटामिन सीं गुलिखे ल्वय् व इन्फेक्सनं सुरक्षित यायेत ग्वाहालि यानाच्वंगु दइ ।

न्ह्यपु तेज जुइ
फोलेट व भिटामिन बी ९ नं निता अज्याःगु पोषक तत्व खः, गुगु रामतोरियाय् मुख्य रूपं दयाच्वनी । थ्व नितां पोषकतत्व न्ह्यपुयात तेज यानातयेत मदयेकं मगाः ।

कमजोरी व त्यानुइगु
कमजोरी व त्यानुइगु महसुस याइपिनिगु निंंतिं रामतोरियां ऊर्जावर्धक वासःया रूपय् ज्या याइ । डाक्टरतय् धापू कथं डिप्रेसनया शिकार जूपिं मनूतय्त नं थुकिं फाइदा याः ।

साहा साहा स्याइगु
रामतोरियाय् दइगु च्याप्च्याप् च्वंगु पदार्थ झीगु क्वँय्या निंतिं तसकं ज्या वः । थ्व बाहेक रामतोरियाय् क्याल्सियम नं बांलाःगु मात्राय् दु, गुगु क्वँय्या निंतिं फाइदाजनक जू । थुकि साहायात लचकदार दयेकाबी ।

दमया ल्वय् ः रामतोरियां दमया ल्वगितय्त नं फाइदा याः । रामतोरियाय् दइगु भिटामिन सी दमयागु लक्ष्मणयात ब्वलंके बीमखु । थ्व बाहेक रामतोरियां स्वँ मनावःगु व कथु वालावाला मिंगुयात नं लंकाबी ।

हैजा
आउँ जुइबलय् रामतोरिया तरकारि नयेगु यायेमाः, छाय्कि थुकिं आतापुतिया समस्या ज्यंकी । अथे जुयाः आउँया ल्वगिं रामतोरिया तरकारि नयेमाः ।

पिसाब हियूगु ः रामतोरियां पिसाब यायेबलय् हियुगु लंकाबी । रामतोरिया तरकारि नल धाःसा पिसाब बांलाक व सफा जुइक जुइ । अथे जुयाः पिसाब यायेबलय् हियुसा रामतोरिया नयाबीमाः ।

ख्वाः बांलाकेत ः रामतोरियाय् भिटामिन सी प्रशस्त मात्राय् दइ । थ्व कारणं रामतोरिया झीगु छ्यंगूया निंतिं बरदान खः । ख्वालय् स्यःकै मवयेकेत अले ख्वाःयात नाइसे क्यातुसे च्वनाः चमक दयेकातयेत रामतोरियां तःधंगु ग्वाहालि याइ ।

सँया सुसाःकुसाः
सुख्खा जुयाः भुइभाय् दंगु सँय् बाउन्स हयेत छि रामतोरिया छ्यलादीफइ । रामतोरियायात प्याताप्याता मनाःतले दायेकादिसँ, अनंलि उगु लखय् कागति तिसिनाः सँय् पानादिसँ । थुकिं यानाः सँया बांलाःगु कन्डिसनिंग जुइ, अले सँय् ज्यान दयावइ ।