कोराेना भाइरस : झीसं अझ छु मस्यूनी

बीबीसी – विश्वन्यंकया वैज्ञानिकतय्सं कोरोना भाइरस (कोभिड-१९)या बारे अध्ययन यानाच्वंगु दु । तर अझ नं झीगु न्ह्यःने आपालं खँया लिसः मदु । झी फुक्कं आः उकीया लिसः मालेगु निंतिं परिक्षण यायेगु झ्वलय् दु । उकी मध्ये दकलय् आवश्यक न्ह्यसःत थुकथं दु :

१. ग्वम्ह मनूत संक्रमित जुइ ?
थ्व दकलय् आधारभूत न्ह्यसः खः । तर दकलय् महत्वपूर्ण नं खः । आःया अवस्थाय् लखौं मनूत संक्रमित जुइधुंकूगु दु । अझ ग्वम्ह मनूयात थ्व संक्रमन जुइ धाइगु खँ सुनां धायेमफुनी । आपालं मनूत संक्रमित जुइधुंकूगु जूसां लक्षण आः तक खनेमदुगुलिं संक्रमिततय् ल्याः गुलि जुइ धकाः धायेफइगु अवस्था मदु । एन्टिबडी टेस्टया विकास जुइधुंकाः जक अनुसन्धानकर्तातय्सं भाइरस गुलि याकन फैले जुइ व गन तक वनी धकाः थुइकेफइ ।

२. गुलि ग्यानापु ?
आः तक गुलि मनूत संक्रमित जुइ धाइगु सीमदुनी । उकीं थ्व भाइरसया कारणं सीपिनि मृत्युदर थथें धायेगु असम्भव जुइ । आः तकया लिच्वः स्वयेगु खःसा मृत्युदर १ प्रतिशतया हाराहरी दु । यदि अप्व संक्रमिततय् अवस्था बांलानावंसा मृत्युदर कुहांवयेफु ।

३. पूर्ण लक्षण
कोरोना भाइरसया दकलय् प्रमखु लक्षण धाइगु मुसु वाइगु व ज्वर वइगु खः । सः सुइगु, छ्यँ साइगु व झारा जुइगु लक्षण नं गनं गनं खनेदु । अथेहे गनं गन्ध महसुस यायेमफइगु नं खनेदु ।

तर दकलय् महत्वपूर्ण न्ह्यसः सेखँ चाइगु, हाछिकां वइगु, न्हासं न्हि वइगु लक्षण नं कोराण संक्रमित याके दइगु खः वा मखु ?

थज्याःगु हे कारणं मनूतय्सं लक्षणत क्यनाच्वंसां थः संक्रमित खः धकाः मसीफु ।

४. भाइरस न्यंकेत मस्तय् भूमिका
अवश्य नं मस्तय्त कोरोना भाइरसया संक्रमण जुइ । तर आःपा केसय् मस्तनाप हल्का लक्षण जक खनेदइ । अले तसकं म्हो जक सीगु याइ ।

सामान्यता मस्तय्पाखें तसकं याकन थ्व भाइरस सरेजुइ । छाय्धाःसा इपिं यक्व मनूत नाप भेलेपुनेगु याइ, विशेष यानाः म्हितेगु थासय् । तर अझ नं मस्तय् पाखें गुलि हद तक भाइरस न्यनेगु याइ धकाः स्पष्ट मजूनी ।

५. भाइरस गनं वल
चीनया वुहान शहरया छगू पलसं थ्व भाइरस वःगु खः गन छक्वलं संक्रमित खनेदुगु खः । थुगु भाइरस चिकंलापायात संक्रमण याइगु भाइरसनाप तसकं ज्वःला । तर चिकंलापां थ्व भाइरस मेगू अज्ञात जनवारय् सरेजुया निंतिं मनूयात सरे जूगु खः । थ्व अज्ञात जनावरया बारे सीधुंकाः जक संक्रमनया बारे थप खँ पिहांवयेफइ ।

६. ताल्लावलय् म्हो जक संक्रमण जुइगु खःला ?
ताल्लाया इलय् सिबें चिकुलाया इलय् सेखं व फ्लू यक्व जुइ । तर अझ नं ताल्लाया इलय् थ्व भाइरस संक्रमण म्हो जुइगु खः वा मखु धकाः धायेफूगु अवस्था मदु । बेलायती सरकारया वैज्ञानिक सल्लाहकारतय्सं थुकी मौसलया छुं असर दु व मदु धाइगु खँ अझ अस्पष्ट जूगु खँ धाःगु दु ।

७. छाय् सुं मनूतय्त गम्भीर लक्षण खनेदइ ?
आपालं मनूतय् निंतिं कोरोना छगू हल्का संक्रमण खः । तर २० प्रतिशत संक्रमितय्त गम्भीर लक्षण खनेदइ, तर छाय् ?

छम्ह मनूया प्रतिरोधक क्षमताया कारण थेथे जुइफुसां थुकी आनुवंशिक आधारत नं यक्व दयेफु । थुकीया बारे थुइकेफुसा भाइरस संक्रमितय् वासः यायेगु निंतिं ग्वाहालि जुइफु ।

८. प्रतिरोधक क्षमत गुल तिकेजुइ ? हानं संक्रमित जुइगु सम्भावना दुला ?
भाइरस छुं नं प्रतिरोधक क्षमताय् गुलि टिकाउ जुइ धकाः यक्व अनुमान याःसा तसकं म्हो प्रमाण जक दु । भाइरसनाप ल्वायेगु निंतिं प्रतिरोधक क्षमता बल्लाकेमा तर काेराेना भाइरस छुं महिना न्ह्यःनिसें जक झीसं खनागुिलिं थुकीया निंतिं ताः ई तकया डाटा आवश्यक जुइ ।

छक्व लनेधुंकूम्ह मनूयात हानं भाइरसपाखें संक्रमण जूगु धाइगु परिक्षण याःगु मिलेमजूगु धकाः हल्ला जुयाच्वंगु दु । ताः ई तकया अनुसन्धान लिपा तिनि प्रतिरोधक क्षमता गुलि महत्वपूर्ण धकाः सिकेफइ ।

९. भाइरस हिलीगु सम्भावना दु की मदु ?
भाइरस हरेकपल हिलाच्वनी । तर आनुवंशिक कोडय् अज्याःगु हिउपां खास हे महत्व तइमखु । छगू सामान्य नियम कथं ताः ई लिपा भाइरस कम घातक जुइ धकाः बिचाः याइ तर उकीया छुं ग्यारेन्टी मदु । यदि भाइरस परिवर्तन जुइसा झीगु प्रतिरक्षात्मक प्रणालीं थुकीयात म्हसिकी मखु अले छगू प्रकारया खोपं ज्या याइमखु ।

(ने. सं. ११४० चौलाथ्व ५ / वि. सं २०७६ चैत १६, आइतवाः)