ने. सं. ११४४ ञलागा पारू -

गोकर्ण औंसी ः बौया ख्वाः स्वये

सन सायमि

गुंलागा आमाइयात गोकर्ण औंसी व कुशे औंसी नं धाइ । झीगु तजिलजि कथं थुकुन्हु झीसं बौया ख्वाः स्वयाः वयाच्वनागु दु । थुकुन्हु उत्तर गया कथं नांजाःगु थाय् गोकर्णय् तःधंगु मेला जुइ । गोकर्ण येँ देय्या उत्तरपूर्वय् लाः । थ्व येँया हनुमानध्वाखा लाय्कुलिं १० किमि तापाः । धार्मिक, सांस्कृतिक, ऐतिहासिक व पर्यटकीय दृष्टिं नांजाःगु थुगु थाय् लिच्छविकालय् नगरया रुपय् खनेदु । बागमति खुसि सिथय् कलात्मक प्यागोडा शैलीं दयेकातःगु स्वतँजाःगु देगलय् गोकर्णेश्वर महाद्यः बिज्यानाच्वंगु दु ।

बौद्धमार्गीतय्सं थुम्ह महाद्यःयात गगनगञ्ज वोधिसत्व कथं पुज्याना वयाच्वंगु दु । थुगु तीर्थ व महाद्यः थापना बारे थीथी किंवदन्ती न्यनेदु, स्कन्दपुराण कथं महाद्यः श्लेषमान्तक वनय् चल्लाया रुप कयाः चाःहिलाच्वंगु इलय् ब्रम्हा, विष्णु व इन्द्रं चल्लाया नेकू ज्वंबलय् स्वकुचा जुयाः त्वाःदल । महाद्यः अन्तरध्यान जुयाः भविष्यवाणी याःकथं इन्द्रं स्वर्गय्, विष्णुं पातालय् व ब्रम्हां मत्र्यलोक गोकर्णय् गुंलागा चतुर्दशी कुन्हु स्थापना या त। थ्व खँ सियाः स्वर्गलोकय् द्यःपिं गुंलागा आमाइ कुन्हु थुगु तीर्थय् म्वःल्हुयाः गोकर्णेश्वर महाद्यःया दर्शन याःगुलिं थुगु न्हि कुन्हु थन म्वःल्हुयाः पितृपिंत पिण्डदान यात धाःसा तःधंगु पुण्य लाइ धाइ ।

हिमवत्खण्ड पुराण कथं दन्तुर नांया मचा वेश्यापाखें बूगुलिं न्ह्याबलें वयात ‘छिमि अबु सु खः ?’ धकाः हिस्याइगुलिं छन्हु वं पुलह ऋषियाथाय् वनाः थःगु दुःख कन । ऋषिया सल्हाः कथं गुंलागा आमाइ कुन्हु गोकर्णेश्वर महाद्यःयात पुज्यानाः कुश ल्हातं ज्वनाः थः अबुया नामय् प्यं थःबलय् सकस्यां ‘थः काय्’ धकाः ल्हाः फःवल । व अलमल जुयाः छु याये, छु याये जुयाच्वंबलय् अन तपस्या यानाच्वंम्ह विश्रवा ऋषिं योग साधनां ब्रम्हा वया अबु म्हसीका बीवं वं पिण्ड दान यात । थ्वया पुण्यं दन्तुर चक्रवती जुल ।

श्री स्वयम्भु महापुराण गोकर्ण वैतराग महात्म्य कथं परापूर्वकालय् पाञ्चाल देशय् वृषकर्ण जुजुं राज्य यानाच्वंबलय् थः याकः राजकुमार गोकर्णं ल्याय्म्ह जुइवं जुजुयात राज्याभिषेक बियाः तपोवन हुँ धाःगुलिं ब्वःबिल । कचकच जुयाः दागादुगु जुइवं जुजुं राजकुमारयात देशं पितिना छ्वः धयागु आदेश बिल । अबलय् राजकुमारं सीबलय् पिण्डदान यायेमखु, अगति याना तये धकाः सराः बियावन । थ्वहे पापं राजकुमार म्वाःम्वाकं नर्कय् वन । अन वं छ्यनय् कालचक्र चाःहिकाः सास्ति नयाच्वंम्ह मनू खनाः ‘थ्वया कारण छु ?’ धकाः न्यंबलय् व मनुखं ‘बौयात दुःख बियावःगुलिं थज्याःगु गति जुल’ धाल । राजकुमार ग्यानाः बिसिउँ वंबलय् छगू गामय् छम्ह उपासकया उपदेश न्यनाः नेपालमण्डलया गोकर्णय् थ्यन । बागमति व अमोघ फलदायी ह्वनाच्वंगु पूण्यतीर्थय् न्हिन्हिं म्वःल्हुयाः, त्रिरणया शरणय् वनाः फियागु चैत्य दयेकाः अपोषध व्रत च्वनाच्वन ।

थुगु वृषकणं जुजु सीवं पिण्ड बीम्ह मदयाः झिंनिदँ तक अगति जुयाच्वन । थुबलय् करुणामयं कृपा दृष्टि तयाः गगनगञ्ज वोधिसत्वयात गोकर्ण राजकुमारयात उद्धार यायेत छ्वयाहल । गगनगञ्ज वोधिसत्वं दकलय् न्हापां बौम्हेसित पिण्डदान याकेबीवं बौम्ह तरे जुयाः काय गोकर्णयात आर्शिवाद बियाः सुखावति भुवनय् बास याःवन । गोकर्ण पितृद्रोह पापं मुक्त जुल । गोकर्णं गगनगञ्ज वोधिसत्वयात थन हे च्वनेत प्रार्थना याःबलय् वसपोलं छगः ल्वहंतय् पलेस्वांया चिं तयाः रश्मि पिकयाः तेज खयेकाः अन्तध्र्यान जुयाबिज्यात । गोकर्ण उद्धार जुयावंगु थुगु तीर्थ गगन लिङ्गेश्वर अर्थात गोकर्ण वैतराग कथं नांजाल ।

द्वादशतीर्थ महात्म्यकथं थुगु तीर्थय् तक्षक नागराज उद्धार जूगु शोधन पूण्यतीर्थ कथं नांजाः । थुगु तीर्थय् २१ न्हु तक म्वःल्हुयाः द्यः व पितृपिंत लः छानाः फियाः चैत्य दयेकाः तक्षक नागयात अर्घ यानाः उपोषध व्रत च्वनाः पलेस्वां दान यात धायेवं सकल पाप नाश जुइ धाइ ।

बौया ख्वाः स्वयेकुन्हु बौ मदुपिं सुथ न्हापां दनाः थुगु तीर्थय् म्वःल्हुयाः फुसा पितृपिनिगु नामय् श्राद्ध यानाः पिण्डदान यायेगु, मफुसा जलदान यानाः सिरादान वा निसलाः बियाः बौया ख्वाः स्वयेगु याइ । थ्व तीर्थ भारतया काशीसिबें तःधं, उत्तरगया कथं कयातःगुलं थन पिण्डदान बिल धायेवं पितृपिंसं ल्हाः फयाः नःवइ धाइ । अथे जूगुलिं थुकुन्हु थीथी थासं म्वःम्वः मनूत थन मेला हं वइ । गोकर्णेश्वर महाद्यःया दर्शन याइ । उकिं गोकर्णय् हनीगु औंशी जूगुलिं गोकर्ण औंशी धाःगु खः ।

थन थुकुन्हु जक मखु, कौलाथ्व तृतीया कुन्हु मोहनीया नवरथ मेला हनेगु झ्वलय् थ्व तीर्थय् दाफ्वःस्वां स्वांता कयाः म्वःल्हुयाः गोकर्णेश्वर महाद्यःयात अर्घ यानाः रुद्रायणी पीठ पुज्याइ । लिसें द्वादशतीर्थ सेवा व उपोषध व्रत दनेगु झ्वलय् थुगु तीर्थ नं काइ । झीगु तजिलजि कथं थन पिण्डदान मयायेकं कायमचां श्राद्ध यायेमज्यू धाइ । सीम्हेसिगु नामय् लय्प्यं थयेगु झ्वलय् थुगु तीर्थय् नं प्यं थयेमाः । थुकुन्हु प्यं थयेत मगाःगु कुश छेँय् दुने यंकीगु भिं जुइगुलिं थ्वयात कुशे औंसी धाःगु खः ।

बौया ख्वाः स्वयेकुन्हु गोकर्ण वनेमफुपिं सुथ न्हापां दनाः म्वःल्हुयाः थः पुरोहितपिंत सिरादान वा निसलाःपाः बियाः बौया ख्वाः स्वइ । बिया छ्वयेधुंकूपिं म्ह्याय्मस्त थीथी मरिचरि, सिसाबुसा, सगं, वसःपाः आदि ज्वनाः थःछेँय् बौया ख्वाः स्वःवनी । गुम्हगुम्हेसिनं भ्वय् ज्वरे यानाः नं यंकी । न्हूम्ह भौमचायात विशेष न्हूकु ज्वंकाः बौया ख्वाः स्वके छ्वइ । छखे च्वनेधुंकूपिं दाजुकिजा व बियाछ्वये धुंकूपिं म्हयाय्मस्त छथाय्तुं मुनाः श्रद्धापूर्वक बौलिसे मांया नं ख्वाः स्वइ । थथे थःगु ख्वाः स्वःवःपिं काय्म्ह्याय्पिंत अबुं न्ह्याबलें सुखं म्वाये दयेमाः, भिं जुइमाः धकाः सुवा बी । झीत थुगु धरतीइ हयाबिउम्ह श्रृष्टिकर्ता अबु द्यः सिबय् च्वय् धयागु भावनां हनीगु दिं बौया ख्वाः स्वयेगु झीगु थःगु मौलिक संस्कृति खः । खस समुदायय् झीगुपाखें सयेकाः बाबु ख्वाउने औंसी धकाः हनाच्वंगु दुसा हलिमय फादरर्स डे, मदरर्स डे कथं न्यनावंगु झीगु निंतिं गर्वया खँ खः ।

ग्वाहालि ज्वलं
१. वज्राचार्य, पुण्यरत्न २०२५, हाम्रो चाडपर्व । काठमाडौं ः रत्नपुस्तक भण्डार, पृ ६७
२. वज्राचार्य, पं. बद्रीरत्न, ११०३, गोकर्ण वैतराग महात्म्य श्री स्वयम्भू महापुराण । येँ ः सानुमाया तुलाधर, पौ ५९–६८