थुकथं न्ह्यात गुगल नेपालभाषा ट्रान्स्लेशन

नेपाः भाय्यात गुगल ट्रान्सलेसनय् दुथ्याकेगु झ्वलय् नेवाः भाय्यात नेवारी धकाः नं तःगु खँय् विवाद ब्वलनाच्वंगु दु । थ्व हे विवादया झ्वलय् हलिं नेवाः दबू (डब्ल्यूएनओंपाखें म्हीग छगू पत्रकार सम्मेलन यानाः नेपालभाषायात गुगल ट्रान्स्लेसन दुथ्याकेगु निंतिं गुकथं ज्या न्ह्यात, व आः नेवारी धयागु खँग्वः लिकायेगु निंतिं गुकथं ज्या जुयाच्वंगु धयागु बारे प्रस्ट याःगु दु । थ्व झ्वलय् हलिं नेवाः दबुलिं गुगल ट्रान्स्लेसनय् दुथ्याकेगु निंतिं जूगु ज्या व आः जुयाच्वंगु ज्या बारे दिल्लाथ्व नवमी कुन्हु दबूया अध्यक्ष संयुक्त श्रेष्ठं हस्ताक्षर यानाः पिथँगु वक्तव्य ।

आज्जु
स्वदँ न्ह्यः हलिं नेवाः दबुलिं न्ह्याकूगु ‘गूगल ट्रान्सलेटय् नेपालभाषा’ छगू तसकं महत्वाकांक्षी परियोजना खः। थुकीया मू आज्जु धयागु हलिन्यंकंया २४३ गू भाय्या धलखय् नेपालभाषा नं दुथ्याकेगु हे खः, गुकिं हलिमय् नेपालभाषा मथूपिंसं नं थःथःपिंसं थूगु भासं हिलाः नेपालभासं च्वयातःगु छुं नं खँत थुइकेगु संभव जुइ । थुलिं जक मगानाः झीगु मांभाय्यात हलिंन्यंकं वृहत्कथं ब्वनेगु व च्वयेगु लिसें सयेकेगु व
स्यनेगु थें तसकं याये हथाय् जुइधुंकूगु ज्यायात तिव्रता नं बी । युनेस्कोपाखें लोपोन्मखु भाय्या धलखय् लाकातःगु झीगु मांभाय् नेपालभाषायात गुगल ट्रान्सलेटयागु भाषा धलखय् दुथ्याकाः झीगु भाय्यागु जक मखु झीगु जातियागु हे भविष्य सुनिश्चित यायेगु झीगु मूआज्जु खः ।

प्रक्रिया
– ई.सं. २०२० डिसेम्बरय् न्ह्याःगु थुगु महायोजना दकलय् न्हापां लच्छि तक ग्वसाः खलकं परियोजना निर्माण व पुचः विस्तार यात ।
– ई सं २०२१ जनवरी निसें अंकरूपण बाय् डिजिटाइजेशन यायेगु न्हापांगु चरणय् नेपालभासं पिदंगु सामग्रीत यक्व ल्याखय् मुंकेमाःगु जुल, गुगु नेपालभाषा थें ऐतिहासिक रुपं सिमान्तकृत भाषायात तसकं थाकूगु ज्या खः। थुकी दशकौंनिसें सक्रिय इलोहं प्रकाशन व झीगु स्वनिगः न्हिपौयागु झीत ग्वाहालि दत । थुकिया लिच्वःकथं गुगलं दक्व भाय् दथुइ नेपालभाषायात म्हसीके फत ।
– ई सं २०२१ फेब्रुअरी निसें अनुवाद संकलन यायेगु निगूगु चरण न्ह्यात । इङ्गलिशं अनुवाद यानातःगु नेपालभाषाया सफू लिसें नेवाः अर्जनाइजेशन अफ अमेरिका व पासा पुचः गुथि युकें पिकयातःगु थीथी सामाग्री नं दुथ्याकीगु जुल ।
– ई सं. २०२१ जनवरी निसें मार्च तक न्ह्याःगु स्वंगूगु चरणय् गुगलं परिक्षण तालिका बियाछ्वल, गुकी दुगु १,२०० खँपुत मध्यय् मार्च दुने हिलाः छ्वयेगु ज्या जुल ।
– ई सं. २०२१ अप्रिल निसें प्यंगूगु चरणय् गुगलं नेपालभाषायात सम्भावित् भाषा धलखय् दुथ्याकल । थनं नेपालभाषा गुगलयागु योगदान बाय् कन्ट्रिब्यूशन प्यानलय् खनेदत, अले खँपुपतिकं भाय् हिलाः दुथ्याकेत संभव जुल ।
– ई सं. २०२१ जून तक १०,००० खँपु हिलेगु कोसल्वहं थ्यनेत ताःलात ।
– ई सं. २०२४ फेबु्रअरी दुने ५,००,००० खँपु हिलेगु ज्या सुथां लात ।
ई सं२०२४ अप्रिलय् सामुदायिक योगदान चरण क्वचाल ।

पुचः
थुगुु परियोजनाया दुजःतय्गु नां धलः थथे दु –
मूदुजः ः उज्जवल राजभण्डारी (प्रस्तावक व समन्वयक), दिपेश मान शाक्य (कजि), संयुक्त श्रेष्ठ, सीजन श्रेष्ठ ।
अंकरूपण ः संयुक्त श्रेष्ठ, सुभाष प्रजापति , बालगोपाल श्रेष्ठ, दया शाक्य
अनुवाद संकलन ः संयुक्त श्रेष्ठ, सुभाष प्रजापति, रवि शाक्य, सिल्भि या राजोपाध्याय, दर्शनबीर शाक्य, बालगोपाल श्रेष्ठ, मथुरा साय्मि, पौभाः साय्मि
परिक्षण तालिका ः संयुक्त श्रेष्ठ, सुभाष प्रजापति, बालगोपाल श्रेष्ठ, कृष्ण चखुं, पासा पुचः गुथि युके, पौभाः साय्मि
सामुदायिक योगदान ः पौभाः साय्मि (न्ह्याकामि), नरेश शाक्य (न्ह्याकामि) व नेवाः नखः न्यूयोर्क पुचः, नीतु डंगोल (न्ह्याकामि ) व नेपालभाषा केन्द्रिय विभाग विद्यर्थी पुचः, सुरेन्द्रमान शाक्य (न्ह्याकामि ) व गूगल ट्रान्सलेट नेपाः पुचः, अञ्जना ताम्राकार (न्ह्याकामि ) व मिसा साहि त्यकार दबू, तीर्थ मैंया श्रेष्ठ, द्वारिका राजभण्डारी, लोचन मानन्धर, बिद्या दलि, सुशील ताम्राकार, दामोदर प्रधान, हिसिलिना शाक्य, बिनय राजोपाध्याय, कृता बज्राचार्य, मनोहर श्रेष्ठ, लालिमा श्रेष्ठ, कबिना सिहं , रत्नज्योती शाक्य, सतंोष महर्जन, तुलसी चित्रकार, राजेन्द्र महर्जन, मून सिहं, यब श्रेष्ठ, सुरेश प्रधान यल, उदेन न्हूसाय्मि, बिरेन्द्र नकर्मि गुहेश्वरी श्रेष्ठ, क्यानडियन नेवाः गुथि, पवित्रा शाक्य तुलाधर, हलिं नेवाः दबू बेलायत कचा व मेमेपि ।

लिच्वः
स्वदँ स्वयाः अप्वः ईतक हलिन्यंकंया नेवाःत छधी छप्पँ जुयाः मदिक्क यानादीगु कुतलं ई. सं २०२४ जून २७ (ने.सं. ११४४ तछलागाः खस्थि) कुन्हु गुगल ट्रान्सलेटय् नेपालभाषा दुथ्याकल । हलिमय् च्वनादीपिं सुनानं गुगल ट्रान्सलेटय् झायाः नेपालभासायात मेमेगु २४२ भासं हिलाः ब्वनादीफइ, लिसें दक्व भासं च्वयाः नेपालभासं नं ब्वनादीफइ ।

न्ह्यःनेया लँपु
१) गुगल ट्रान्सलेटयात गुलि छ्यलादी उलि हे बांलाःगु लिच्वः वइगु जुइ ।

२) गुगल ट्रान्सलेटं भाय् हिलाः वःगु खँपुयात तियादीधुंकाः थीथी विकल्पत स्वयेदइ । पाय्छिगु विकल्प ल्ययाः थुकियात भिंंकेगु ज्याखँय् तप्यकं ग्वाहालि यानादीफइ ।

३) भाय् हिलाः वःगु खपँुयात पाय्छि दु (बुरापतिं च्वय्) बाय् पाय्छि मदु (बुरापतिं क्वय्) तियाः थःगु प्रतिक्रिया बियादीफइ । थुकिंं भिंकेमाःगु खँपु म्हसीकेत ग्वाहालि जुइ ।

४) पाय्छि मदु धकाः तियादीगु अवस्थाय् ‘सजेष्ट एन एडिट’य् तियाः थःगु पाखें भिंकाः ‘सब्मिट’ यानाः थुकियात भिंकेगु ज्याखँय् तप्यकं योगदान बियादीफइ ।

५) गूगल ट्रान्सलेटयागु भाषा धलखय् ‘नेपालभासा (नेवारी)’ धकाः सूचिकृत जूगु दु । ‘नेवारी’ खग्ँवःयात पाय्छि मजू धाइपिं व नेपालभासा धकाः मस्यूपिंसं थुकिं ग्वाहालि याइ धाइपिं नं दु । अन्तर्राष्ट्रिय मानकीकरण संस्था (आइएसओ)यागु आधिकारि क भाषा धलखं नेपालभासायागु नां थथे वःगु अवस्थाया बारे गुगलं सार्वजनिक ज्याझ्वलय् अवगत याकूगु दु ।

६) भाय्यागु विकासय् छुं नं कथंया पंगः मवयेमा धयागु आज्जु कयाः हलिंन्यंकंया यक्व सिबें यक्व नेवाःतय्गु सामुदायिक व प्राज्ञिक संस्थाया प्रतिनिधिपिनिगु ई सं २०२४ मे १९ कुन्हु जूगु सार्वजनिक सहलहपाखें गुगल ट्रान्सलेटयात मदिकेगु मंकाः निर्णय जुल ।

७) व हे ज्याझ्वलय् आइएसओयात छ्वयेगु लिधंसा सामाग्रीकथं चेञ्ज डट् ओआरजी धयागु लोकंह्वाःगु व तसकं प्रभावकारी वेबसाइटय् झीसं छपु याचिका पौ नं पिकयाः, गुकी थौं तक ४६२ म्ह स्वयाः अप्वः भिंचितामिपिंसं ल्हाःचिं तयादीधुंकूगु दु ।

८) ‘नेवारी’ खँग्वलं झीगु समुदायदुने सुनां नं हेपे याःगु मतायेमा धयागु आज्जु कयाः ई सं २०२४ जुलाई ५ कुन्हु हलिं नेवाः दबू, नेवाः देय् दबू व नेपालभाषा एकेदमिं छगू मंकाः इनाप पौ
आइएसओयात छ्वल । थुकी ‘नेवारी’ यात ‘नेवार’ यानाः हिलेत आइएसओयात माःगु प्रारम्भिक विवरणत दुथ्याकाः छ्वःगु जुल ।

९) आइएसओनं झीगु इनापयात गंभीर कथंं कासें संस्थागत प्रक्रियाकथं वनेत माःगु प्राविधिक सहलह मदिक्क यानाच्वंगु दु । हलिं नेवाः दबूया नायः संयुक्त श्रेष्ठ, योजनाया कजि दिपेश शाक्य व पुलांम्ह नायः सिजन श्रेष्ठ, लिसें नेवाः देय् दबूया नायः पवित्र बज्राचार्य व नेपालभाषा एकेदमिया भाइस चान्सलर लिसें नेवाः अधिकारकःमि मल्ल के. सुन्दर थुकी तप्यंक ज्या सनादीगु दु ।

१०) आइएसओयागु लिपांगु इनापकथं ई सं. २०२४ जुलाई ७ कुन्हु इनाप पुचलं नेवारी खँग्वयात नेवार यानाः हिलेत माःगु लिधंसा पौ नं छ्वःगु दु । थुकी दुने प्राज्ञिक च्वसुया लिधंसा निसें कयाः नेवाः समुदायया मंकाः सः व नेपाः सरकारं याःगु निर्णयया दक्व प्रमाणत दुथ्याका तःगु दु ।

११) लिपांगु चरणय् थुगु प्रक्रिया आइएसओया पाखें युएस लाइब्रेरी अफ् कंग्रेसय् छ्वयेधुंकूगु दु, गनं याकनं हे लिसः वइगु नं झीसं भलसा कयाच्वना ।

१२) थौंतक जूगु ज्यायागु बारे दक्व विवरण व हुनि झीगु पुचलं सार्वजनिक यायेगु व सकल समुदाय लिसे सहलह यानाः क्वःछीगु यानावयां तुं च्वंगु दु गुकिया दस्तावेज झीगु आधिकारिक फेसबुक पेज खः । व बाहेक छिकपिनिगु छुं विशेष न्ह्यसः दुसा संस्थायागु आधिकारिक इमेलय् स्वापू तयादीफइ ।

संयुक्त श्रेष्ठ
नायः, हलिं नेवाः दबू