गुंला बाजनय् पुलांपिं द्यःपिं

यँयाः नेपाःया हे दकलय् उल्लासमय जात्रा धाःसां छुं मपाः । छाय्धाःसां यँयाः शुरु जुइवं हे येँ देय् जीवन्त जुया वइ । छक्वलं हे थीथी कथंया प्याखं व पर्व शुरु जुयाः प्यखेरंया वातावरण झःझः धया वइ । उखे लाखे, थुखे पुलुकिसि, भचा उखे दीप्याखं, अनं उखे महाकाली प्याखं…थज्याःगु अनेक प्याखंतय्सं यानाः यँयाः जिगिजिगिं खाना वइ । थ्व फुक्क प्याखं व पर्वतय् दथुइ नं दकलय् न्ह्यइपुगु व सकस्यां ध्यान वनीगु छगू जात्रा खः श्री कुमारीया रथ सालीगु जात्रा । यंलाथ्व चतुर्दशी कुन्हु जुइगु थ्व जात्राय् श्री कुमारीया नापनापं श्री गणेश व श्री भैरवया नं रथ सालेगु याइ । थ्व जात्राया दकलय् महत्वपूर्ण पक्ष छु नं खः धायेबलय् थ्व स्वंगुलिं रथय् तयाः देय् चाःहीकीपिं द्यःपिं स्वम्हं हे जीवित मनूत हे खः । अर्थात मनू हे द्यः जुयाबिज्याःपिं ।

थुगुसीया यँयाः पर्व नं शुरु जुल हे धाःसां जिल । यँयाःबलय् पित हइगु फुक्क हे प्याखं व पर्वया तयारी ज्या न्ह्यायेधुंकूगु दु । उकी कुमारीया रथ यात्रा न्ह्याकेगु लागिं नं माःगु ज्या शुरु जुइधुंकूगु दु ।

अप्वः यानाः यँयाःया रथय् खनाच्वंपिं थ्व स्वम्हं द्यःपिं थुगुसी धाःसा गुंला पर्वया झ्वलय् स्वयम्भूइ धाः थानाः सहभागी जू वयाच्वंगु खने दत । पुलांम्ह कुमारी मतिना शाक्य, पुलांम्ह गणेश संवेग शाक्य व पुलांम्ह भैरव रुजन शाक्य ।

वय्कःपिं स्वम्हं निवर्तमान द्यःपिं खः । गणेश व भैरव जुयादीपिं संवेग व रुजन द्यःया आसनं कुहां वःगु निदँ तिनि दत । कुमारी जुयादीम्ह मतिना शाक्य आसन कुहां वःगु न्यादँ दत । मिजं द्यःपिं १३–१४ दँ तक नं द्यः जुइ जिउसां मिसाम्ह द्यः धाःसा १२ दँ क्यने न्ह्यः हे आसनं क्वकाइगु चलन दु । आसनं कुहां वःगु ई न्हापा लिपा लाःसां वय्कःपिं स्वम्हं छगू हे कालया समकालीन द्यःपिं खः ।

अजूचायापुगु संयोग ला छु खः धाःसां वय्कःपिं स्वम्हं थौंकन्हय् १७ दँय् क्यनाच्वंगु दु । स्वम्हं १२ तगिमय् ब्वनाच्वंगु दु । अले स्वम्हेस्यां विषय
कम्प्युटर साइन्स खः । वय्कःपिं स्वम्हं हे थुगुसीया गुंला पर्वया इलय् स्वयम्भूइ धाः व बाँसुरी पुयाः सहभागी जू वयाच्वंगु खने दत । रुजन व संवेग धाःपाखे अले मतिना बाँसुरीपाखे थःथःगु त्वाःया बाजं खलकय् समावेश जुसें स्वयम्भू महाचैत्यया सेवाय् वयाच्वंगु खः ।

मतिना कुमारीया आसनं कुहां वःगु वि.सं. २०७४ सालय् खः । वय्कः कुमारी जुयाच्वंगु इलय् हे देशय् गणतन्त्र वःगु खः । उकिं वय्कःयात गणतान्त्रिक नेपाःया न्हापांम्ह कुमारी नं धायेगु याः । तर कुमारीया आसनं कुहां वयेधुंकाः नं वय्कः सुम्क धाःसा च्वनामदी । स्कुलय् हे वनाः ब्वं वनेगु ज्याया अतिरिक्त मेमेगु नं सिर्जनशील ज्याय् वय्कः सहभागी जुयादिल । थ्वहे झ्वलय् आसनं कुहां वःगुयां दछि लिपा हे वय्कलं बाँसुरी सयेकादीगु खः ।

वय्कः च्वनादीगु इतुम्बहालय् बाँसुरी स्यनेगु ज्या जूगु खःसा अन हे वय्कलं थ्व कला सयेकादिल । वहे सालया गुंलाय् वय्कः स्वयम्भूइ समेत झायेधुंकूगु खः । पूर्व कुमारी बाँसुरी पुयाः स्वयम्भूइ वल धकाः अबलय् तसकं बय्बय् नं जूगु खः । वय्कः स्वयां न्ह्यःयापिं सुं नं पूर्व कुमारीपिं अथे बाँसुरी पुयाः सार्वजनिक रुपं पिहां वःगु खने मदुनि ।

पूर्व कुमारी मतिना अप्वः यानाः बाँसुरी पुयादीम्ह खःसां वय्कलं धाः, भुस्याः व ताः नं थायेसः । अय्नः वय्कःयात अःपुगु धाःसा बाँसुरी हे खः । थौंकन्हय् इतुम्बहालय् च्वनादीम्ह वय्कःया मेपिं मिसापिं पासापिं नं अप्वः यानाः बाँसुरी हे पुइपिं खः । वय्कःया तता मिजला नं बाँसुरीइ पोख्त जूगु कारणं मतिनायात नं बाँसुरी हे यःगु जुइमाः । छेँ जक मखु त्वालय् तकं वय्कःया दकलय् सतीम्ह पासा थःहे तता मिजला खः ।
गुंलाबलय् वय्कः सुथय् ६ बजे जुइ न्ह्यःहे स्वयम्भूइ थ्यनेधुंकी । अले अनंनिसें हे बाँसुरी पुयाः इतम्बहाःया छेँ तक थ्यंकः वइ । मेमेगु न्हि क्याम्पस वनेमाःगु जूगुलिं बिदा कुन्हु न्ह्याबलें नं वय्कः स्वयम्भू थ्यं ।

पूर्व गणेश संवेग व पूर्व भैरव रुजन गुंला सेवाय् सहभागी जुयादीगु धाःसा थुगुसी न्हापांखुसी खः । वय्कःपिं निम्हं द्यःया आसनं कुहां वःगु निदँ तिनि दत । अर्थात वय्कःपिं मदयेक रथयात्रा जुइत्यंगु थुगुसी निक्वःगु खः ।

न्हापा द्यः जुयाच्वंगु इलय् वय्कः कुमारी माजु थें छेँय् तुं च्वनेमाः धइगु मदु । पिहां वने जिउ । स्कुल नं वने जिउ । तर वसः धाःसा थः यःगु पुने मजिउ । गणेद्यःया रंग कथं न्ह्याबलें तुयूगु हे जामा थेंज्याःगु पसः पुना जुइमाः । अले थीथी कथंया नियमय् नं च्वनेमाः । अथे खःसां वय्कः छक्वः द्यःयागु हे पसः पुनाः येँया सिटी सेन्टरय् जूगु म्युजिक कन्सर्ट स्वयेत झाःगु जुयाच्वन । तर पिहां वंसां चिपनिप याये मजिउगु, लाःलाःगु नये मजिउगु, पिने द्यने मजिउगु नियमत धाःसा वय्कलं पूवंक हे पालना यानादीगु जुयाच्वन । थुगुसी स्वयम्भूइ बाजं थानाः सार्वजनिक रुपं वये खनाः धाःसा वय्कःयात तसकं लय्ताये वयाच्वंगु दु ।

खतुं वय्कः नं इतुम्बहाःया शाक्य कुलपुत्र जुयादी । तर च्वनेगु धाःसा अप्वः यानाः ओमबहालय् जूगुलिं थःगु मूल त्वाःयापिं पासापिं अप्वः म्हमसिउ । आः बाजं थायेगु ज्यां यानाः वय्कल. इतुम्बहाःया नं आपालं मनूत म्हसीके खन । पासापिं नं यक्व दत । थुकिं यानाः थुखेपाखे वय्कःया रुचि अझ अप्वया वन ।

वय्कः नं थथे बाजं थानाः गुंलाबलय् स्वयम्भूइ वःगु न्हापांखुसी खः । धाः थायेगु वय्कलं त्वालय् हे स्यनाच्वंथाय् सयेकादीगु खः । मेपिं मस्तय्सं थें वय्कलं नं याउँक हे सयेकादीगु खनेदु । न्हापांखुसी मेपिं सर्वसाधारण थें थः नं बाजं थानाः गुंला पर्वय् सहभागी जुइ खनाः वय्कलं न्ह्यइपुगु महसुस यानादी ।

तर कलेज वनेमाःगु जुयाः न्हिंन्हिं धाःसा स्वयम्भूइ वने मखं । अथे खःसां कलेज विदा जुल कि हे स्वयम्भू वनेगु धाःसा त्वःता मदी ।

मचांनिसें द्यः जुयाः वय्कःपिंसं नेवाः संस्कृतिया छगू महत्वपूर्ण ब्वयात कःघानादीगु सकस्यां सिउगु हे जुल । यँयाःबलय् जुइगु कुमारीया रथ यात्रा विश्वन्यंकं हे नांजाःगु पर्व खः । उकिया हे छगू महत्वपूर्ण ब्व वय्कःपिं खः । द्यः जुइबलय् सकस्यां मान सम्मान तइ । भागि याः वइ । हनाबना तइ । थ्व सुखद् पक्ष जुल । तर सदां छगू हे कथंया वसः पुना जुइमाःगु, मेपिं थें यःयःथाय् वने मदइगु, यःयःगु नये मदइगु नियमया पालना यायेगु धाःसा थाकुगु खँ खः । वय्कःपिंसं उगु थाकुगु नियम पालना यानाः नेपाःया संस्कृति म्वाकेगु ज्याय् योगदान बियादीगु दु ।

आः द्यःया आसनं कुहां वयेधुंकाः नं हानं संस्कृतिया हे मेगु ब्व जुयाच्वंगु नेवाः संगीतय् सहभागी जुयाः हानं नं नेवाः म्हसीका दुने हे वय्कःपिंसं थःपिंत दुथ्याकादीगु दु । थ्व अझ लसताया खँ खः । वय्कः थुज्वःपिं द्यःया आसनय् च्वनेधुंकूपिं हस्तीपिं सहभागी जुयाच्वंगु बाजं खलःत नं धाथें हे भाग्यमानी धायेमाः । वय्कःपिनिगु थ्व सहभागितां गुंला बाजंप्रति मेमेपिं ल्याय्म्हतय्गु नं आकर्षण अप्वया वनीगु आशा यायेफु । द्यःया आसनं कुहां वयेधुंकाः आः वय्कःपिंत नेवाः संस्कृतिया संरक्षण व संवद्र्धन यायेगु अभियानया राजदूत दयेकाः नं खटे याये जिउ ।

द्यः जुयाः वय्कःपिंसं गुगु दुर्लभ कथंया दैवीय अनुभव याये खन, व सकस्यां भाग्यय् दइगु अवसर मखु । वय्कःपिंसं मुंका हःगु अज्याःगु दुर्लभ अनुभव व अवसरयात नेपाःया संस्कृति संवद्र्धन यायेगु भिंगु ज्याय् छ्यले फुसा व अवश्य नं बांलाःगु ज्या जुइ । वय्कःपिं जक मखु, वय्कः स्वयां पुलांपिं पूर्व कुमारी, पूर्व गणेश, पूर्व भैरवपिंत थुकथंया सांस्कृतिक अभियानया अंग दयेकाः न्ह्यज्याके फुसा उकिं न्यंकभनं सकारात्मक सन्देश प्रसार याइगु निश्चित खः ।

नेपालभाषा टाइम्स

च्वमिया मेमेगु

• भाषा कानुनय् ढिलासुस्ती
• छायादेवी कम्प्लेक्सया अन्तिम फैसला मंसिर २४ गते छेँ थुनेमाःगु दावी अझ क्वातुल
• भगवान बुद्धया पाजुपिनि नगरय् उत्खनन्
• ३३ दँ लिपा मंकाः खलःया स्वक्वःगु तःमुँज्या रमेशमान पिया न्हूम्ह नायः
• नेवाः पुचः कतारय् जमुना मानन्धर अध्यक्ष