
१. न्ह्यसः
मनूतय्सं धयाच्वन, “मनू सर्वश्रेष्ठ प्राणी खः ।”
उकिं जि नं सर्वश्रेष्ठ हँ !
जिगु देय्या मनूतय्सं धयाच्वन, “थ्व देश तःधं ।”
उकिं जिं थःगु देशय् गर्व यायेमाः हँ !
जिगु जातिया मनूतय्सं धयाच्वन, “थ्व जाति तःजि ।”
उकिं जिं थःगु जातिइ गर्व यायेमाः हँ !
जिगु धर्मया मनूतय्सं धयाच्वन, “थ्व धर्म दकलय् च्वजाः ।”
उकिं जिं थःगु धर्मय् गर्व यायेमाः हँ !
जि बूबलय् जिं मस्यू जि गुगु देश, जाति, धर्मय् जन्म जुयाच्वना ।
अज्ञानताय् जिं गथे गर्व यायेगु?
धात्थें ला जि ।।।जि’ जुयागुया दुःख म्वानाच्वना ।
अय् मनूत छिपिं सकलें छक्वः सुम्क च्वँ । शान्तं छक्वः जितः दुवालेब्यु
– जि ‘जि’ जुल हे गथे ?
२. अन्तर इच्छा
मनूत बँय् बुइ, बँय् म्वाइ, बँय् हे सी ।
नयेगु निम्तिं वं भचाभचा बँ म्हुइ ।
वसिबय् आपाः न व बँय् दुहां वनाः स्वइ, न सर्गतय् थाहां वनाः स्वइ ।
वया मनूतय्सं वयात स्यनाच्वनी — च्वय्च्वय् ब्वयेमते । दुनेदुने दुहांवने
मते । बरु गुलि फु उलि बँया धरातलय् न्यना हुँ । गुलि न्यनेफत उलि हे
आपाः जमीन छंगु जुइ । उलि हे आपाः छ सफल जुइ ।
गबलय् मनू सी अबलय् धाःसा वया मनूतय्सं वयात कि त बँय्
गाःखनाः ल्हाकी, कि मखुसा वयात कुँ यानाः सर्गतय् ब्वयेकाछ्वइ ।
ब्वयेगु, दुहां वनेगु वया नुगःया इच्छा सीधुंकाः सां छुं भचा पुवंकाबी ।
३. झ्याः
झ्याः धयागु छु ?
अंगलय् दइगु खालि थाय् जक ला खः ।
तर अनं हे जः वइ, फय् वइ, संसार खने दइ ।
झ्याः मदुगु क्वथा ला झयलखाना हे जुइ ।
अथे धकाः सीकसीकं नुगलय् जक झीसं छाय् अंगः दनाच्वना, झ्याः,
खापा ला छु ह्वःप्वाः छप्वाः हे मतसे ?
४. गुण
सुद्र्यवं छु स्यू वं सुयात सुयात लुमुजः बियाच्वना धकाः ?
पृथ्वीं छु स्यू वं सुयात सुयात थाय् बियाच्वना धकाः ?
स्वाँनं छु स्यू, सु कविं वयात स्वयाः गुलि कविता च्वल धकाः ?
मनूत हे जक खः गुण धकाः धाये सःपिं ।
५. खँसुवाः
जीवनं न्ववायेमसः ।
मतिनां न्ववायेमसः ।
सृष्टिं न्ववायेमसः ।
अस्तित्वं न्ववायेमसः ।
द्यवं न्व
मनू जक गपाय्सकं खँसुवाः ?
खँ छता मनूतय्त शैतानं हे स्यनातःगु खः ला ?
६. बुद्ध व झी
बुद्धयात म्हसीकेगु गथे जिं ?
बिहारपतिं, गुम्बापतिं वया मूर्ति पाः ।
बरु जिं दुवाले – स्वांया पुन्हीया सुथय् वं लुइकूगु व जः, व दु-मिखा,
व दु-ज्ञां ।
छु जुइ व ? गजोगु जुइ व ?
थौं नं ला स्वयेदइ जुइनि व !
सिद्धार्थ ला प्यंगू निमित्त स्वयाः छेँ त्वःताः पिहांवंम्ह खः ।
व हे निमित्तत झीसं नं न्हिथं खनाच्वना – रोगी, वृद्ध, सीम्ह व भिक्षु।
झीपिं धाःसा थुपिं हे निमित्त स्वयाः झनझन पापी जुयावनाच्वना !
७. सिखः
सिखलं चिकाच्वंम्ह खिचायात मुक्ति म्वाः ।
सिखलं चिकाः हे नये दःसा गाः, चाःहिले दःसा गाः ।
अथे हे थें तुं, मनूयात नं मुक्ति माः थें मताः ।
संसारय् जुयाच्वंपिं मनूत ला थीथी ल्वःवनापुगु सिखलं चिकाः लय्
तायाच्वंगु हे दु।
अझ धर्मय् जुयाच्वंपिन्त हे नं मुक्ति माः थें मच्वं ।
मुक्ति दत कि ला धर्मात्मा धायेके दइगु सिखःया घमण्ड हे गन याये दइ
धकाः ?
८. भुखाय्
वा वयेत मौसम वयेके माः ।
फय् सनेत मौसम वयेके माः ।
स्वां ह्वयेत मौसम वयेके माः ।
मात्र भुखाय् ब्वयेत छुं हे मौसम म्वाः ।
पलखया दुने गुलि याउँक क्वःथला थकी वं दयाच्वंगु दक्व-फुकं !
९. साम्प्रदायिक
जंगलय् तःधीपिं चीधीपिं आपालं जनावरत दु ।
इपिं फुक्कसितं उलिहं माया दु- जंगलया, थःगु बूगु थाय्या ।
तर जनावरतय् बिचाः धाःसा पानाच्वनी ।
गुलिस्यां सुयात नये धयागु बिचाः यानाच्वनी ।
गुलिसितं धाःसा सुनां नं थःत नःयाबीगु जकं खःला धयागु चिन्ता
जुयाच्वनी ।
अले हिंस्रकपिं जनावरत छगू सलं हालाच्वनी-
थ्व घाँय् नइपिं जनावरतय् छतिं हे देशया माया मदु। थःगु हे जक
चिउताः कयाच्वनी । गपाय्सकं साम्प्रदायिक !
१०. मचा-ईया व समुद्र
मचा-इलय् लालकयागु व समुद्र ।
न्ह्यैपुक म्हितागु व समुद्र ।
यचुसे वँचुसे च्वंगु समुद्र ।
लखय् तःलय् फि-ल्वहं त्याजिक खनेदुगु समुद्र ।
रंगीबिरंगी न्या बथां-बथां जुयाच्वंगु यचुक खनेदुगु समुद्र ।
तःखा थें च्वंपिं जेल-न्यालिसें अजूचायापुपिं जीवत खनेदइगु समुद्र ।
बहनी मत च्याःपिं न्या सुल्ल सुल्ल जुयाच्वंगु खनेदइगु समुद्र ।
थौं लिहांवनाः स्वयाबलय् केवल ध्याचनाः-ध्याचना जक जुयाच्वन ।
म्हितेगु ला छु स्वये जक नं घच्चायापुसे च्वनाच्वन ।
लिक्क वनेतकं मफयेक दुर्गन्ध न्यनाच्वन ।
प्रगतिया करामत हे थुलि हे मखा धायेमाल !
LEAVE YOUR COMMENTS