ने. सं. ११४४ ञलाथ्व पुन्हि - येँया: पुन्हि

सत्तारुढ गठबन्धन व एमसिसी

सत्तारुढ गठबन्धनय् प्रमु्ख घटक जुयाच्वंपिं माओवादी व एकीकृत समाजवादी संशोधन मयायेक एमसिसी पास मयायेगु धकाः धयाच्वंगु दु । जसपा मौन खनेदु । गठबन्धन व सरकारया नेपाली काँग्रेसयात धाःसा एमसिसी पास मयासें मजिउगु दबाब लानाच्वंगु दु । विशेष यानाः प्रधानमन्त्री शेर बहादुर देउवाया छ्यनय् हे थ्व भाला लानाच्वंगु दु । तर नेपाली काँग्रेसया जक सांसदत ला प्यब्वय् छब्व हे मदु । थ्व स्थितिइ एमसिसी पास जुइगु ला छु? संसदय् पेश तक यायेफइमखु । थुकिया हे लवः कयाः एमसिसी पास यायेगु नामय् सत्तारुढ गठबन्धन क्वःथलेगु दाउ प्रमुख प्रतिपक्षी दलया नायः केपी शर्मा ओलीं यानाच्वंगु दु । गठबन्धन क्वःथलेगु खःसा नेपाली काँग्रेसया एकल सरकारयात फ्लरय् च्वनाः नं समर्थन यायेगु अले एमसिसीया प्रस्ताव न. तयाबिउगु धकाः एमालेया धापू दुगु खँ पिहाँ वयाच्वंगु दु ।

एकीकृत समाजवादीया माधव कुमार नेपाल जनताया खँ न्यनेगु लाकि? शक्तिकेन्द्रया खेलय् ब्वाँय् वनाः एमसिसीया पं लीगु दोधारय् लानाच्वंगु खनेदु । माओवादी नायः प्रचण्डं संशोधन यायेमाः धकाः धयाच्वंगु दु । तर अमेरिका थुकिया संशोधन यायेगु पक्षय् मदु, स्थिति व मखु । अथे जुयाः कि एमसिसी पास या कि मखुसा गठबन्धन त्वःति धाइगु अवस्थाय् प्रचण्ड व वया पार्टी लानाच्वंगु खनेदु ।

खतुं आः एमसिसी पास यायेगु अवधि स्वला तक बिउगु धकाः खँ पिहाँ वयाच्वंगु दु । थ्व हालय् अमेरिकाय् जूगु एमसिसीया बोर्डं निर्णय याःगु धकाः धाःगु दु । सत्तारुढ गठबन्धनं एमसिसीया सम्बन्धय् अध्ययन यायेत कार्यदल नं गठन याःगु दु ।

एमसिसीया विरोध जुयाच्वंगु मूलभूत खँ धाइगु थ्व अमेरिकी हिन्द प्रशान्त क्षेत्रया सैन्य रणनीतिया अंग खः धाइगु हे खः । मेता खँ थुकिया सम्झौता व नेपाःया संविधान ल्वात धाःसा थुगु सम्झौता हे लागू जुइगु, लेखा परीक्षण नं अमेरिकाया एमसिसीपाखें निर्धारित जुइगु, बौद्धिक सम्पत्तिइ नेपाःया अधिकार मदइगु धाइगु हे खः ।

एमसिसीया ५० करोड दलरया अनुदानं नेपालय् सतक लँया विस्तार यायेगु व बिजुलीया त्रान्समिसन लाइन दयेकाः भारतय् बिजुली मीदयेकेगु धकाः धाःगु दु । सन् २००४ स गठन जूगु अमेरिकाया मिलेनियम च्यालेन्ज कर्पोरेसन प्रत्यक्ष रूपं अमेरिकी सरकार मखुसां थ्व अमेरिकी संसदं हे पास यानाः दयेकातःगु संस्था खः ।

सन् २०१३–२०१४ स एमसिसी व नेपाः सरकार जानाः नेपालय् एमसिसी आयोजना लागू यायेगु सम्बन्धय् अध्ययन याःगु खः । थुगु अध्ययन क्वचायेकाः सन् २०१४ या दिसेम्बरय् नेपालय् ऊर्जा व यातायात मार्फत हे नेपाःया आर्थिक वृद्धि सम्भव जुइ धकाः ठहर यानाः नेपाःयात ल्यःगु खः । अप्रिल, २०१५ स नेपालय् एमसिसीया ज्याकू चायेकल अले व हे दँया अक्तोबरय् कन्त्री दाइरेक्तर नियुक्त जुल । वयांलिउ सन् २०१६–२०१७ स नेपालय् आयेजना लागू यायेत सम्भाव्यता अध्ययन लिसें गन गन छु छु यायेगु धाइगु खँया अध्ययन यात। अले अगस्त, २०१७ स एमसिसीया बोर्दं नेपाःया नितिं कार्यक्रम स्वीकृत यात। थ्वयांलिउ सेप्तेम्बर, १४, २०१७ स एमसिसीया सम्झौताय् हस्ताक्षर जुल । थुगु हस्ताक्षर याःपिं नेपाःया पाखें उबलय्या अर्थमन्त्री ज्ञानेन्द्र बहादुर कार्की व एमसिसीया पाखें कार्यबाहक कार्यकारी अधिकृत जोनाथन नाश खः ।

लप्सीफेदी–गल्छी–दमौली–सुनवल तक ३०० किलोमिटर ४०० किलोभोल्तया बिजुलीया त्रान्समिसन लाइन दयेकेगु अले थुकी ३ गू सबस्तेसन निर्माण यायेगु खँया लिसेलिसें मेची, कोशी, सगरमाथा, त्रिभुवन राजपथ व पूर्वपश्चिम राजमार्गया लँपु तब्याः यायेगु खँ थुकी दुथ्यानाच्वंगु दु । वास्तवय् थ्व हे सम्झौता जुइधुंकूगुृ जूगुलिं २०७४ सालया चुनावय् केपी शर्मा ओलीं चुनावी भाषण याःबलय् झापाय् ६ लेनया सतक वइगु जुइधुंकल धकाः धाःगु खः ।

थ्व सम्झौत विशुद्ध अनुदान जक जूगु खःसा छुं मस्यं । तर अनुदानया नितिं छाय् शर्त? थ्व खँ हे प्रमुख खः । मेता खँ दुरु व सर्वोत्तम चुं पीठो हयेगु नामय् हतियार हयाः खम्पा विद्रोहीतय्त आपूतिै याइगु अमेरिकाया छु विश्वास? बिइगु ला पतिं छपतिं खः धकाः धाइ । तर पचिं ज्वंम्ह बल्लाःम्ह मनुखं ल्हाः नयेत छु थाकु? भारत नःपिं इस्त इन्दिया कम्पनी नं व्यापार यायेत हे वःगु खः । थ्व खँ खःला कि मखु? धायेबलय् थुकिया सम्झौतया शर्त अले एमसिसी स्वयं हे हिन्द प्रशान्त क्षेत्रया सैन्य रणनीति अन्तर्गतया योजना जूगुलिं खनेदु । थुलि जक मखु, काइगु पक्षसिकं बीगु पक्षं आपाः जोड यानाच्वंगु खं यानाः नं अनेक खँ पिहाँ वयाच्वंगु दु ।

अमेरिकी साम्रज्यवादया हलिं न्यंकया गतिविधि छु जुयाच्वंगु दु ? थ्व धयाच्वनेमाःगु खँ मखु । नेपाःया सीमाना चीनया तिब्बत नाप स्वानाच्वंगु हे नेपाः अमेरिकाया नितिं महत्वपूर्ण लागा खः । मेखे पूरा दक्षिण एसियाय् निगरानी तयेत श्रीलंकाया प्वाइन्त पेद्रो लिसेंया थाय् ज्या वइगु जूगुलिं हे श्रीलंकाय् नं एमसिसी यंकूगु खः धकाः धाइगु दु । उकिं एमसिसी अमेरिकां थःत माःगु रणनीतिक लागा मालाः बिइगु याःगु खनेदु । एमसिसी लागू जूगु देय्तय्गु धलः स्वयेगु खःसां थन अमेरिकी प्रभाव दुगु वा दयेकेमाःगु लागा धकाः खनेदइ । चीनया उत्तरय् मंगोलियाय् नं दु, इन्डोनेसियाय् नं दु, अले पिलिपिन्सय् नं दु ।

नेपाःया परराष्ट्र नीति धाइगु असंलग्न परराष्ट्र नीति हे खः । पञ्चशीलया सिद्धान्त धकाः ला ब्वंका हे वयाच्वंगु दु । नेपाःया आःतक नं गुगुं सैन्य गठबन्धनय् सामेल जूगु मुदनि । जृुइ नं मजिउ । मूलतः अमेरिका धाइगु नातो गुटया नायः हे खः । थ्व उत्तर अत्लान्तिक धकाः धायेबलय् आपाः युरोपीय देय् त दुथ्याः । आः सोभियत संघ विघटन जुइधुंकल व चीनं अमेरिकायात हाथ्था बियाच्वंगु दु ।उकिं आः हिन्द प्रशान्त क्षेत्र अमेरिकाया नितिं महत्वपूर्ण जूगु खनेदु ।

नेपाःया परराष्ट्र मन्त्री जुयाच्वंगु इलय् प्रदीप ज्ञवाली अमेरिका वनाः हिन्द प्रशान्त रणनीतियात समर्थन याना वःगृ खः । थ्व खँ ला सकसिनं सिउ । मेखे चीनं नं बेल्ट एण्ड रोद इनिसियटिभ हःबलय् उकिइ नं हस्ताक्षर मयासें मगात । थ्व अवस्थाय् नेपाः लानाच्वंगु दु । थ्व सकतां तारतम्य स्वयेबलय् एमसिसी छु खः? धकाः थुइकेत थाकु मजू । थ्व केपी ओलीं झापाया भोतरतय्गु भोत कायेत ६ लेनया लँ दयेकीगु जुल धकाः धाःथें जक मखु । उगु ६ लेनया लँय् सैनिक त्याङ्क नं ब्वाँय् वनेफु । राणा प्रधानमन्त्रीतसें बेलायतीत नाप साँठसाँठ यानाः नेपाःमितय्त विश्वयुद्धय् छ्वयाः नं स्याकेबीगु अले जनतायात धाःसा हिति, मत, घण्टाघर, अस्पताल चायेका लय्तायेका तयेगु ज्या आःया नेतातसें नं यायेत स्वयाच्वंगु खँ ग्यानापुगु खँया संकेत खः ।