ने. सं. ११४४ कछलागा पारू -

विकृत राजनीतिक संस्कार

नेपालय् थौंकन्हय् अध्यादेश राजनीतिक दाउपेचया न्हूगु ल्वाभः जुयाबिउगु दु । संसदीय व्यवस्था अन्तर्गत अध्यादेश छगू निश्चित आवश्यकता पूवंकेगु निंतिं हयेगु प्रावधन दुगु खःसां थौं थुकीयात थः व थःगु दलयात अःपुकेगु कथं जारी यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । संवैधानिक परिषद् सम्बन्धीया अध्यादेश निसें दल विभाजन तकया अध्यादेशं संसदीय व्यवस्थायात क्वाःतुकेगु स्वयां झन् झन् कमजोर यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । केपी ओली प्रधानमन्त्री जूगु इलय् दल विभाजन सम्बन्धी वःगु अध्यादेश गलत अले शेरबहादुर देउवा प्रधानमन्त्री जुइधुंकाः वःगु अध्यादेश पाय्छि खः धायेगु कुतः नं जुयाच्वंगु दु । राजनीतिक संस्कारया दुने खँल्हायेगु खःसा छगू दलं हःगु सहि व मेगु दलं हःगु पाय्छि मजू धकाः धायेगु आधार मदु ।

चाहे ओली सरकारं हःगु जुइमाः वा देउवा सरकारं हःगु जुइमा, निगूलिं अध्यादेश छगू निश्चित स्वार्थ अन्तर्गत वःगु पुष्टि जुइधुंकूगु दु । उकिं छगूया पक्ष पोषण यायेगु व मेगुया विरोध यायेगु छुं अर्थ मदु । निगुलिं अध्यादेशं देय्यात थप अस्थिर व जटिल अवस्थापाखे यंकी । सत्ता जोगे यायेत माःगु आवश्यक ल्याः खाकेगु निंतिं राजनीतिक दल विभाजन यायेगु राजनीतिक दाउपेचं अन्ततः संसदीय व्यवस्थाय् नकारात्मक लिच्वः लाकी ।

छगू निश्चित दलया राजनीतिक स्वार्थया निंतिं हयाच्वंगु थज्याःगु अध्यादेशं छुं ईया निंतिं छुं छुं राजनीतिक दलतय्त लाभ जूसां कन्हय् उकीया अःख लिच्वः थःगु दलयात नं लाइ धयागु हेक्का अज्याःगु राजनीतिक दलतय्सं पक्कां तःगु जुइमाः । थौं विपक्षी दल दुने म्हितेगु निंतिं अज्याःगु अध्यादेश उपयोगी जूसां भविष्यय् उकीं थःगु तुति पालेफइगु अवस्था दयाच्वनी ।

अध्यादेशया विकृत राजनीतियात सामान्य राजनीतिक संस्कार खः धकाः थौं परिभाषित यायेगु ज्या अथें नं स्वभनिय विषय मखु । थुकीया नाप नापं राजनीतिक दल व राजनीतिक दलया नेतातय्सं क्यनाच्वंगु अपरिपक्वतां जनताया निंतिं धकाः राजनीति याइपिनि आगं उलेगु ज्या नं यानाबिउगु दु । छखे थः सतिगु राजनीतिक दलं हःगु फुक्कं अध्यादेश निसें ज्याखँ पाय्छि अले मेगु दलं याःगु वहे ज्या गलत धायेगु संस्कार ब्वलनाच्वंगु दु । थःगु सरकारं हःगु अध्यादेश देय् व जनताया निंतिं अले मेगु दलया सरकार जूगु इलय् वःगु अध्यादेशं लोकतन्त्रयात खतरा जुइगु दलतय्सं दाबी यानाच्वंगु दु । मेखे अज्याःगु राजनीतिक नेतातय्सं लाभ प्राप्तिया निंतिं क्यनाच्वंगु दल बदलया आचारणं वर्तमान नेपाःया राजनीतिया ख्वाःपा क्यनाच्वंगु दु ।

सर्वोच्च अदालतया फैसला लिपा नेकपा विभाजन जुयाः एमाले व माओवादी केन्द्र जुइधुंकाः रामबहादुर बादल निसें लेखराज भट्टं तक मन्त्री तिके यायेगु निंतिं याःगु दल परिवर्तन छगू असामान्य घटना खत । वयां लिपा जनता समाजवादी पार्टी निगू खेमाय् विभाजन जूगु इलय् मन्त्री पद नापं पार्टी दुनेया थःगु क्याम्प हिलेगु ज्या जूगु खः । प्रेम आले लगायत नेतात मन्त्री पद बीगु खःसा शेरबहादुर देउवायात विश्वासया मत तयेफइगु कथं याःगु सहमतिया बुखँत नं पिहांमवःगु मखु । वयां लिपा आः एमाले विभाजनया इलय् मुख्यमन्त्री निसें मन्त्री पदया भागबन्दाय् थःगु मुद्दा व एजेण्डा त्वःतूगु घटनाक्रमत ताजा हे तिनि ।

राजनीति छगू सिद्धान्तया लिधंसाय् जुइ । व हे सिद्धान्तया मूल्य व मान्यताया बः कयाः राजनीतिक दलत जनताया न्ह्यःने वनेगु खः, योजनात दयेकेगु खः । जनतायात व हे सिद्धान्तय् वयेत प्रेरित याइपिं अज्याःपिं हे राजनीतिक दलया नेतात खः । तर सिद्धान्तया खँ थौं छगू कन्हय् मेगु हे जुइगु जुइधुंकल । थज्याःगु अवस्थाय् जनसमुदाय नाप कबुल याइगु बचं नं पक्कां हिलावनीगु स्वभाविक खः । थुकिं जनतां प्राप्त याइगु धइगु केवल धोका जक खः । गन तक राजनीतिक नैतिकताया सवाल दु, थुकीयात राजनीतिक पतन धायेगु हे पाय्छि जुइ ।

तत्कालीन जनता समाजवादी पार्टी दुने महन्त ठाकुर पक्षं ज्वंगु लँपु थुकीया छगू दसु खः । केपी ओलीं याःगु संसद् विघटनया ज्या प्रतिगामी खः धायेगु अले व हे प्रतिगमनया नेतृत्व याःम्ह ओलीया ल्यूल्यू सत्ता गठबन्धन याना वनेगु गुलि तक पाय्छि खः ? ठाकुर नेतृत्वया उगु पुचः जक मखु थौं वयाः नेकपा एमाले दुने स्वंगूगु धार धकाः जुयाः च्वंपिनि अवस्था नं अथेहे खः । केपी ओलीं निरंकुशता लादे याःगु, प्रतिगमन याःगु, अधिनायकत्व हयेत स्वःगु, संघीय व्यवस्था, लोकतन्त्र व गणतन्त्रयात सिधयेकेत स्वःगु धासें सतकय् भाषण याःपिं थौं व हे केपी ओलीयात अध्यक्ष स्वीकार याना च्वनेगु अवस्थाय् छाय् वल ? न ओलीं आः तक प्रतिनिधिसभा निक्वः तक विघटन यानागु गल्ती जुल धकाः माफी फ्वंगु दु न पार्टी दुने आत्मआलोचना हे याःगु दु । यदि अथे मयायेकं हे हानं प्रतिगमनया मतियार धकाः थःपिंसं न्ववाःम्ह व्यक्तियात हे पार्टी अध्यक्ष धकाः गुकथं नाला कायेफुगु ?

वर्तमान अवस्थाय् नेपाःया राजनीतिइ खनेदुगु थज्याःगु विकृत संस्कारं कन्हय् देयात सुसंस्कृत व समृद्ध देय् दयेकीगुलि लिच्वः लाकी । म्हिगः जुजुतय् निरंकुश शासनया इलय् नं छुं व्यक्तित सत्ता, पद व लाभया निंतिं थःगु सिद्धान्त व बिचाःयात त्वःता मवंगु मखु । तर लोकतन्त्रया दुने नं अज्याःगु हे विकृति वयाच्वंगु धइगु लोकतन्त्रया निंतिं तःधंगु हाथ्या खः । संसदीय व्यवस्थाय् दयाच्वंगु विकृतिं सामान्य जनताय् निराशा ब्वलनाच्वंगु जक मखु भविष्यय् देया नेतृत्व याइपिं तकं थज्याःगु चक्रब्यूह दुने तक्यनाच्वंगुलिं लोकतन्त्रया भविष्य हे खतरा लाइगु खःला धाइगु ग्याःचिकु ब्वलंगु दु । लोकतन्त्रयात जीवन्त व स्वच्छ यानातयेगु खःसा वर्तमान अवस्थाय् नेपाःया राजनीतिइ जुयाच्वंगु विकृति व विसंगतियात चुइका छ्वये हथाय् जुइधुंकल ।