ने. सं. ११४३ ञलागा चौथी -

महामारी व विरोध दथुइ ओलम्पिक

हिमेश

थ्व इलय् जापान छगुलिं लसतां भय् बियाच्वंगु जुइमाःगु खः । न्ह्याथाय् स्वःसां न्हिलासु खनेदयेमाःगु खः । ओलम्पिकया ग्वसाः ग्वये धयाःगु छुं नं देय्या नितिं थः गुलि बल्लाः व समृद्ध धकाः क्यनेगु ई खः । थ्व बल्लाः धयागु ध्यबाया शक्तिं जक मखु, मेमेगु यक्व खं खः । थ्व इलय् जापानं ओलम्पिक ग्वसाः ग्वयाच्वंगु दु, अय्नं जापान लय्मताः । लय्मताःगु जक मखु, अःखबतं जापान तं चायाच्वंगु दु । अले अप्वः धयाथें जापानीतय्सं न्यनाच्वंगु दु, ‘छाय् थ्व ओलम्पिक याये माःगु खः ?’

जापानया जुजु नारुहितों तकं चाःहिकाः धाःगु दु, ‘थुगुसीया ओलम्पिक मयाःसां जक ज्यूगु खः कि ? रद्द जकं यायेगु खः कि ?’ अय्नं तबि टोकियो ओलम्पिक जुलाई २३ अथवा थनिंनिसें औपचारिक ल्याखं सुरु जूगु दु । थौं ओलम्पिकया उलेज्याया दिं खः । अथेला छुं छुं कासा म्हिगः म्हीगः निसें सुरु जुइ धुंकूगु दु । छक्वः छु उलेज्या क्वचाइ, ओलम्पिकं गति काइ । अले सुनां ग्वःगु पदक त्याकल, सुनां गुकथं म्हितल धयागु बुखँ न्यने दइ ।

छुं मखुसां आः टोकिया ओलम्पिक दी मखुत, थ्व पक्कां न्ह्याइगु जुल । टोकियो ओलम्पिक अगस्ट ८ य् क्वचाइ । तर आः थथें जापानय् छुं भचा जक मखु, गाक्कं म्हाइपुसे च्वंगु ई न्ह्यानाच्वंगु दु । जापानीत धाथें लय्ताया च्वनेफुगु मदु । अप्वः धयाः थें जापानीतय् बिचाः खः, टोकियो ओलम्पिक मजूगु जूसा हे बेस । दछि न्ह्यः हे जुइमाःगु थ्व ओलम्पिक आः जूसां नं यक्वसिनं ययेकाच्वंगु मदु ।

टोकियो ओलम्पिकयात कयाः जुयाच्वंगु थ्व विरोध हे खः । जुलुस तकं पिहां वयाच्वंगु दु । थ्व विरोध छाय् ले ? लिसः सकसिनं स्यू, थुगुसीया ओलम्पिक महामारी दथुइ जुयाच्वंगु दु । थुगुसीया ओलम्पिकया दकलय् तःधंगु विशेषता धयागु हे महामारी व विरोध खः । लिपा वनाः थुकियात लुमंकेगु धयागु नं थ्व हे निता कारणं खः । सायद सुं कासामिया उच्च प्रदर्शन नं थ्व हे ख“या दथुं तना वनेफु ।

दकलय् न्हापां झी छक्व सन् २०११ य् लिहां वने । उबलय् जापानय् भ्वखाय् ब्वयाः सुनामी तकं वःगु खः । मार्च ११ या थ्व दिनय् दकलय् न्हापा तसकं भ्वखाय् ब्वल । छुं मखुसां गुंगू रेक्टरया जःखः, अले थुकिया हे झ्वलय् न्हापां गुबलें स्वये मखं कथं सुनामी वल । थ्व निता प्राकृतिक प्रकोपं जापानय् तःधंगु क्षति जुल । छखे मानवीय क्षति, मेगु आर्थिक क्षति । जापान थेंजाःगु देय्यात तकं थ्व प्रकोपं बांमलाकः क्षत–विक्षत याना बिल । अथेसां जापान निराश मजू ।

जापानीतय्सं उबलय् धाःगु खः, ‘प्राकृतिक प्रकोप ला जिमिसं पनेमफु, तर थुकिं याःगु क्षतिपाखें जिपिं याकनं मुक्त जुइ । थथे छाय् धाःसा थ्व जिमिगु ल्हातय् दु ।’ जापान व जापानीतय्त ल्यं दुगु विश्वं म्हसिउगु थज्याःगु थज्याःगु हे कारणं यानाः खः । धाथें जापानं प्राकृतिक प्रकोपं याःगु क्षतियात तकं बुकल, अले हाकनं छक्वः छुं मजू थें च्वकं जापान दयेकाः क्यन ।

भ्वखाय् ब्वयाः सुनामि वःगु निद“ लिपा हे टोकियों ओलम्पिक यायेगु अधिकार त्याका काःगु खः, टर्कीया इस्तानबुल व स्पेनया म्याड्रिडयात बुकाः । टोकियों ओलम्पिक यायेगु जुइवं जापानं थुकिया नारा दयेकूगु खः, ‘भावनात्मक ल्याखं एकता’ । थथे छाय् धाःसा गुगु भ्वखाय् ब्वयाः सुनामि वःगु खः, थ्व धुंकाः जापानं उघ्रिमय् विकास ला यानाः क्यन, तर भावनात्मक ल्याखं सकलें जापानीतय्त धाःसा छथाय् हये मफुत ।

धायेगु याः, व भ्वखाय् ब्वयाः वःगु सुनामिं यक्व धयाःथें जापानीतय्त मानसिक ल्याखं कमजोर यानाबिल । यक्व धयाथें जापानीतय्सं थ्व प्राकृतिक प्रकोपया कारणं थः यःपिंत तंके माःगु खः । थुकिं जूगु आर्थिक क्षति ला थःगु हे थासय् दु । जापानी सरकारया बिचाः खः– टोकियो ओलम्पिकं यानाः जनता दथुइ दुगु थ्व हे मगाःमचाः तंका छ्वये फइकि ? धाथेंया आज्जु ला थ्व हे खः ।

तर थथे मजू । जापान कोरोना भाइरस संक्रमणया महामारीपाखें म्हो हे जक प्रभावित देय् खः । थुकिया कारण अनया सरकार व जनतां सावधानीपूर्वक याःगु ज्याखँ हे खः । आः नं जापानी जनताया ग्याःचिकुु दु, गनं टोकियो ओलम्पिकया कारणं जापानय् महामारी तच्वइगु जकं मखु ला? आः थथें नं टोकियोय् आपतकालीन अवस्था घोषणा यानाः तःगु दु । सुनां नं थः यथे यायेज्यूगु अवस्था मदु ।

मेबलय् जूसा ओलम्पिक सुरु जुइगु जुल धायेवं ख“ वइ, उलेज्या गथे जुइगु जुइ ? सुनां गुलि पदक त्याकीगु जुइ ? आयोजना गथे जुइगु जुइ ? तर थ्व पालय् थथे छुं उत्सुकता खने दयाच्वंगु मदु । खालि जुयाच्वंगु दुसा कोरोनोया चर्चा जक । आखिर थ्व महामारी व विरोध दथुइ जुयाच्वंगु ओलम्पिक खः, उकिं थथे जुइगु ला स्वाभाविक हे खः । थुकियात लिपा वनाः लुमंकीगु नं धाथें थुपिं हे कारणं जुइगु जुइ, मेता कारणं मखु ।

दयाय् निर्भर नेपाःया सहभागीता
सुशीलनरसिंह राणा नेपाःया एथलेटिक्समा पुलांम्ह प्रशिक्षक खः, नापं पदाधिकारी नं । वयकलं नकतिनि धयादीगु दु, ‘ओलम्पिकय् नेपालं ब्वति कायेगु धयागु सुनां झीत याःगु दया जक खः ।’ म्याराथन धावक गोपिचन्द्र पार्कीं टोकियो ओलम्पिक्सय् म्हिते मखनेवं वय्कःया नं थज्याःगु हे प्रतिक्रिया वःगु खः । पार्की टोकियो ओलम्पिकय् छनोट जुयाः नं अन्तिम इलय् म्हिते मखंम्ह खः । छाय् ले ? छु जुयाः थथे जुल ले ?

थुकी नेपाल ओलम्पिक कमिटी व एथलेटिक्स संघया ल्हाः दु धायेमाः । थुपिं निगू संस्थाया न्ह्याक्वः आलोचना याःसां मगाः । थनथाय् पार्की छाय् टोकियो वने मखन धयागु ल्ह्वने त्यनाःगु मखु । बरु ख“ ल्हायेत्यनाःगु खः– नेपालं ओलम्पिकय् ब्वति कया वयाच्वंगुगु इतिहासयात कयाःखः, गुगु धाथें सुयां ‘दया’य् हे निर्भर जुयाच्वंगु दु । नेपाःया कासामिं हकं ओलम्पिक म्हितूगु इतिहास हे मदु धाःसां जिउ, अपवादयात त्वःताः ।

अपवाद खः, तेक्वान्दोया निम्ह कासामि संगीना वैद्य व दीपक विष्ट । थुपिं निम्हं कासामितय्सं ओलम्पिकया छनोट म्हिताः उकी त्याकाः धात्थें ओलम्पिक म्हितूगु खः । उबलय् विश्वास नं ब्वलंगु खः कि संगीना व दीपकं पदक त्याके नं फु । पदक मत्याःगु थःगु थासय् दु, तर हकं ओलम्पिक म्हितेबलय् थथे बिचाः वइगु जुयाच्वन । पदकया आशा धाथें दइगु जुयाच्वन ।

ओलम्पिकय् ब्वति कायेगु खास खास लँपु दु, उकी मध्ये संगीना व दीपकं ल्यःगु छपु लँपु जुल छनौट जुया वनेगु । मेगु निपु लँपु दु, छगू जुल– युनिभर्सियालिटी । अथे धयागु विश्वव्यापी सहभागिता । थ्व लँपु एथलेटिक्स व स्विमिङय् दयाच्वनी । थुपिं निगू कासाय् ओलम्पिकय् गुलि नं देसं ब्वति काइ, उगु फुक्क देशं म्हिते खनी । थ्व पालय् नेपाःपाखें एथलेटिक्सय् सरस्वति चौधरीं थ्व हे कोटाय् म्हिते त्यंगु दु । अले स्विमिङय् गौरिका सिंह व एलेक्स शाहं ।

ओलम्पिकय् म्हितेगु स्वंगूगु लँपु खः– वाइल्ड कार्ड । थ्व हे खः, सुनां सुयातं याइगु दया । सुटिङया कल्पना परियार व जुडोया सोनिया भट्टं थ्व हे कोटां ओलम्पिकय् म्हिते त्यंगु दु । वाइल्ड कार्ड धयाःगु थः यःपिं कमजोर देय्या कासामियात दया यासें ओलम्पिक म्हिते बीगु खः ।

हाकनं छक्वः पार्किया घटनाय् लिहां वनेगु खःसा नेपालं वयात ओलम्पिकय् छ्वयेगु घोषणा ला यात । तर थ्व घोषणायात अन्तर्राष्ट्रिय ओलम्पिक कमिटी व विश्व एथलेटिक्स संघं नं स्वीकार यायेमाः, तर अथे मजुल । उकिं पार्किं म्हिते मखन । वया थासय् सरस्वतिं म्हितेखन । आः मू न्ह्यसः खः, गुबलय् तक नेपाःया ब्वति कायेगु पहः थथे हे जुयाच्वनी ? थुकिया लिसः बिइमाःगु सरकारं खः, नेपाल ओलम्पिक कमिटीं खः, राष्ट्रिय खेलकुद परिषदं खः । तर थुपिं संस्थातय्सं थुकिया लिसः बीगु निंतिं गुबलें बांलाक ज्या याःगु मदु ।

झी कासा प्रशंसकत ला खालि थज्याःगु हे ख“ न्यनाः म्हाइपुका च्वनेगु जक खः ।