न्हूगु ख्वाः, न्हूगु हे त्वाः ससःत्वाः

किपू देशय् दुहां वनेगु मूध्वाखां खवय्पाखे स्वयाः न्ह्याः वन कि किपूया न्हूबजाः थ्यनी । अनं भचा च्वय् खासीबजाः । खासी बजार जुयाः तप्यंक भचा थहां वनेवं खवय्पाखे छगू पाःचा वइ । पाःचां हे खनेदइ– आँय्पा पलिं चिनाः भौप्वाः तयातःगु प्यखा न्याखा छेँ ।

हजूर, थ्वहे खः ‘ससःत्वाः’ ।

लं भचा कुहां वनेवं पार्किङ वइ । पार्किङं च्यापलाः झिपलाः ति न्यासि वनेवं छितः लसकुस यायेत दनाच्वंगु दइ ससःत्वाःया छगू तद्वाःगु ध्वाखा । ध्वाखां दुहां वनेवं जवंखवं ताःहाकःगु फः खनेदइ ।फलय् स्थानीय ज्याथजिथिपिं भजन यानाः, म्येँ हालाः न्ह्याइपुकाच्वंगु दइ । नापसं धौ, ग्वाः, परम्परागत वसःया लिसें स्वनिगःया मौलिक उत्पादनत सुकू, चाया थलबल पसःत खने दइ । उकिया नापसं परम्परागत वसः पुनाः चतांमरि, वः, यःमरि छुनाच्वंपिं मय्जुपिं खने दइ । थनं स्वत्वाथः ति थहां वनाः जवय् फस्वयेवं छि थ्यनी छगू तःधंगु मल्लकालीन लाय्कूया चकंगु चुकय् । चुकया न्ह्यःनेसं दइ छगू कलात्मक दबू । अले जवं खवं नितँ नितँ जाःगु ततःधंगु प्यंगू सतः ।

थ्वहे खः ससःत्वाःया मू चुक । गुगु येँ हनुमानध्वाखा लाय्कूया नासः चुक धयादिसँ वा यल लाय्कूया केशवनारायण चुक, छि अज्याःगु हे छगू मेगु चुकय् दनाच्वं थें च्वनी । थ्व न्हूगु चुकयात न्ह्याःसा छिं ‘ससः चुक’ हे धयादिसँ । येँया नासः चुक, किपूया ससः चुक !

थ्व चुकय् परम्परागत वसः पुनाः उखथुखे जुयाच्वंपिं मनूत खने दइ । यदि छि छुं नखःचखः वा जात्रापर्वबलय् थन थ्यंगु खःसा पिने छु जात्रा जुइगु खः दुने अज्याःगु हे दृश्य स्वयेदइ । गथेकि ः यःमरि पुन्हिबलय् थ्यंगु खःसा थन त्यंछिंत्यः फ्वनाच्वंगु, यःमरि दयेकाच्वंगु, भकारी पुज्यानाच्वंगु खंकेफइ । न्हय्गां जात्राबलय् थ्यंगु खःसा द्यःखः जात्रा याना हयाच्वंगु, सापारुबलय् थ्यंगु खःसा सायाः वयाच्वंगु, घ्यःचाकु संल्हूबलय् जूसा छ्यनय् चिकं तिलाः निभाः पानाच्वंगु दृश्य स्वये खनी ।

नां हे ससः, उकिं साक्क–भिंक ज्वरे यानातःगु नसाज्वलं ला दइगु हे जुल । सतलय् लानातःगु सुकुलिइ फ्यतुनाः छिं थःत यःगु नसात्वँसा ‘अर्डर’ यायां सवाः कयादी फइ ।

थुलि धायेवं छिं थुल जुइ, ‘ससःत्वाः’ किपूया छगू अज्याःगु नसाकुथिया नां खः गन छिं नेवाः वास्तु, नेवाः लकस व नेवाः परिवेशय् च्वनाः नेवाः नसाया सवाः कयादी फइ ।

कंक्रिटया जंगलय् तना वनाच्वंगु स्वनिगः दुने निर्माण जूगु थ्व छगू अज्याःगु कलात्मक थाय् खः गन दुहां जक वने मात्रं नं झी भावविभोर जुइ । अनया भव्यता खनाः मोहित जुइ ।

अनया भव्यता खनीबलय् दकलय् न्हापां नुगलय् ब्वलनीगु न्ह्यसः हे थ्व जुइ– थ्व थाय् दयेकेत लगानी ला गाक्कं याःगु दु जुइ । गुलि यात जुइ लगानी ?

न्ह्यसः स्वाभाविक खः । तर थ्व थाय् दयेकेत याःगु लगानी केवल आय आर्जन यायेत जक धाःसा मखु । थ्व लगानी छगू व्यवसायिक ज्या– हस्पितालिटी व्यवसायया निंतिं खः । तर थ्व व्यवसाय नं केवल आय आर्जन यायेया निंतिं जक धाःसा मखु । लगानीया उद्देश्य नं केवल व्यवसायय् जक सीमित मखु ।

थुकिया परिकल्पनाकार लिसें लगानीकर्ता भाजु फिरोज सिंहया धापू दु – थुकी यानागु करोडौं तकाया लगानी देय्या हे विकासया निंतिं खः, केवल छगू व्यवसायया निंतिं जक मखु ।

ससःत्वाःया किपात सामाजिक सञ्जालय् व्यापक जुइवं अनया वास्तुकलायात कयाः चर्चा शुरु जूगु दु । मनूतय्सं थुकिया परिकल्पनाकार सु जुइ धकाः न्यनेगु नं याना हःगु दु । तर थुकिया परिकल्पना यानादीम्ह भाजु फिरोज धाःसा सुं प्राविधिक मनू मखुसें संगीत ख्यलय् नांजाःम्ह व्यक्तित्व खः । व नं सामान्य मखु, संगीतया निगू एल्बम हे पिहां वयेधुंकूम्ह । वय्कः नांजाःगु सांगीतिक कम्पनी सम्झना अडियो भिडियोया संचालक नं खः । थुकिया अतिरिक्त छगू दशक न्ह्यवंनिसें हस्पितालिटी व्यवसाय याना वयाच्वनादीम्ह वय्कलं किपुलिइ चायेकादीगु ससः रेष्ट्रो म्हो इलय् हे लोकंह्वाःगु सफल व्यवसाय खः ।

नापं सामाजिक सेवाय् नं वय्कः न्ह्यःने दी । अबु मदयाः अनाथ जूपिं मस्तय्त ग्वाहालि यायेगु ताः तयाः वय्कलं छुं ई न्ह्यः तिनि छगू संस्था चायेकादीगु दु ‘बाः फाउण्डेशन’ । बाः फाउण्डेशन नं सामाजिक सेवाया छगू मौलिक कुतः खः ।

‘ससःत्वाः’या सञ्चालन बारे वय्कःया धापू दु, ‘थ्व परिकल्पना छगू रेष्टुरेन्ट चले यायेगु निंतिं जक मखु, थ्व ला देय्या विकासय् हे तिबः बीगु उद्देश्य तयाः यानागु ज्या खः ।’

‘गथे यानाः ?’

वय्कलं कनादी, ‘हस्पितालिटी व्यवसाय धकाः जिमिसं थन वइपिं पाहाँपिंत नकेत्वंके जक यानाः लय्तायकेत्यनागु मदु । थ्व थाय्या माध्यमं झीगु परम्परागत सीप, झीगु मौलिक उत्पादन व झीगु तजिलजियात समेत प्रवद्र्धन यानाच्वनागु दु ।’

दसु कथं ससःत्वाःया भौतिक निर्माणयात हे स्वये । थ्व दयेकेत करिब निदँ ति बित । थ्व निदँतक सत्याम्हेसिनं ज्या यात । ज्या याःपिं नं सकलें थःगु मौलिक सीप दुपिं दँकःमि, सिँकःमित जक । देय्न्यंकं सिमेन्ट, डण्डी छ्यलाः निर्माण जुयाच्वंगु कारणं थज्याःगु परम्परागत ज्याया सीप दुपिनिगु सीप हे तनावनीगु अवस्थाय् थ्यनाच्वंगु दु । थज्याःगु अवस्थाय् ससःत्वालय् परम्परागत छेँ दयेकेज्यां उमिगु सीप छक्वः हाकनं छ्यले खन ।

थनया हलंज्वलं स्वयादिसँ । थन गुलि नं हलंज्वलं छ्यलाच्वंगु दु, अप्वः धयाथें झीगु हे देशय् उत्पादन जुइगु, व नं स्थानीय उत्पादन छ्यलाच्वनागु दु । गथेकि सुकू, चकति, स्वंमा, धम्प, ग्वम्प, अन्ति, सलिं, कँय्या देय्मा । छाय्पाया निंतिं तयातःगु दलू मत, न्हाय्कं तयेगु फ्रेम तकं फुक्कं स्थानीय उत्पादन ।

‘जिमिसं थन छ्यलागु सुकू फुक्क हे थसिइ थानाहःगु खः । थसिइ सुकू थाइपिं निसःम्हेसित नियमित ज्या दइकथं सुकू थाके बियागु खः’ भाजु फिरोजं कनादी ।

थन ज्या याइपिं सछिं मल्याक कर्मचारीतय् निंतिं नं परम्परागत वसः हे ‘ड्रेस कोड’ कथं तयेत्यंगु दु । थुकिं नं स्थानीय लं सुइपिंत ज्या दइगु जुल । नसात्वँसाया लागिं मालीगु ज्वलं नं स्थानीय हे जुल । छेँय् च्वनीपिं स्थानीय मिसातय्त नसाज्वलं ज्वरे यायेगु भाला लाःगु दु । उलि जक मखु छेँय् च्वनाः लप्ते सुइगु, थ्वँ अय्लाः कायेगु ज्या नं उमित हे बियागु दु । थुकिं यानाः स्थानीय मनूतय्त स्थानीय सीप छ्यलाः स्थानीय उत्पादन यायेगु ज्या थुकिं चूलायेत्यंगु जुल ।

ससःत्वालय् दुहां वयेसातं जवय्खवय् च्वंगु फलय् तयातइगु पसः नं अप्वः धयाथें स्थानीय उत्पादन मीगु केन्द्र जुइ । थन दुहां वइपिंसं लुमन्ति चिं कथं थुपिं ज्वलंत न्याना यंकेफइ । थ्व ज्यां नं स्थानीय सीप व उत्पादनयात हे तिबः जुइ ।

थन च्वंगु दबुलिइ नं नेपाःया हे मौलिक संगीत थ्वयाच्वंगु दइ । थ्व परम्परागत संगीतयात प्रवद्र्धन याइगु मेगु पलाः जुल ।

‘जिमिगु मू उद्देश्य धयागु नेपाःया थःगु हे मौलिक तजिलजि, कला, सीप, संगीतया प्रवद्र्धन यानाः पर्यटक सालेगु खः । स्थानीय सीप व कलाय् आधारित रोजगारी सिर्जनां देय्या अर्थतन्त्रय् समेत तिबः जू वनी’ वय्कलं धयादी ।

फिरोजया खँ न्यनेबलय् ससःत्वालं छुं मनूतय्त रोजगारी ला बी, स्थानीय उत्पादनया प्रवद्र्धन नं याइ तर देय्या विकासय् हे गुलि योगदान याइ ले धयागु जिज्ञासा जुइफु ।

थ्व जिज्ञासाय् फिरोजया धापू दु, ‘थ्व ला सुरुवात जक खः । नेपाःया पर्यटन विकासय् झीगु तजिलजि, कला, संस्कृति तसकं महत्वपूर्ण अंग खः धकाः क्यनेगु छगू नमूना जक थ्व खः । जिमिगु लक्ष्य धयागु नेपाःया मेमेगु थासय् नं थज्याःगु हे त्वाः दयेका यंकेगु खः । न्यादँया दुने नेपाःया न्यागू थासय् थज्याःगु त्वाः दयेकेगु जिगु परिकल्पना दु । त्वाः जक मखु अझ ‘ससःगां’ हे दयेका यंकेगु तकया सोच यानाच्वनागु दु ।’

ससःत्वाः वास्तवय् वय्कः खँ जक ल्हाइम्ह मखु ज्या नं याइम्ह खः धकाः क्यनेगु छगू नमूना जक खः ।

‘ध्यबा जक कमे यायेगु खःसा ला जग्गा प्लटिङ यानाः छेँ दनाः मिल धाःसा तुरुन्त हे कमे जुइ, थन करोडौं लगानी यानाच्वनेमाःगु आवश्यक हे मदु’ वय्कलं धयादी, ‘तर जिपिं ध्यबा जक कमे यायेत लगानी यानाच्वनापिं मखु ।’

भौतिक निर्माणया ज्या अझ पूमवंनिगुलिं ‘ससःत्वाः’ नं पूवंक सञ्चालनय् वःगु मदुनि, अय्नं बुलुहुँ पाहांपिं धाःसा वयेगु क्रम शुरु जुइधुंकल । लछि निला ति लिपा औपचारिक रुपं हे ससःत्वाः सकस्यां लागिं खुल्ला जुइ ।

ससःत्वाःया थ्व लुखां पाहांपिं जक मखु, झीगु कला व सीपया बः कयाः देय्या समृद्धि समेत दुहां वल धाःसा व झी सकस्यां लागिं गौरवया हे विषय जुइ ।