ने. सं. ११४४ ञलाथ्व पुन्हि - येँया: पुन्हि

साइबर ठगनीतलिसे खँल्हाबल्हा

दिलीप शाही

येँ- लकडाउनया इलय् अप्वयाच्वंगु साइबर अपराधयात कयाः प्रहरीया साइबर ब्युरो वंगु छुं न्हिं न्ह्यः जक सामाजिक सञ्जालपाखे इनाप यासें सामाजिक सञ्जाल मार्फत जुइगु अपराधपाखें बचे जुइत सचेत याःगु खः ।

थज्याःगु साइबर अपराधया ज्याय् गुलिसितं यक्व ध्यबा दुगु चिठ्ठा लात धकाः म्यासेज छ्वयाः ठगे याइगु ज्या जुयाच्वंगु दुसा गुलिसितं मिसा वा मिजंपाखें म्यासेज छ्वयाः थीथी कथंया अश्लील किपा कायेके बीगु व लिपा वहे फोटो सार्वजनिक याना बी धकाः ख्यानाः ब्लाकमेल यानाच्वंगु लूगु दु ।

थ्वहे झ्वलय् थ्व च्वमियात नं स्वीडेनया छम्ह मिसां फेसबुक पासा जुइगु लागिं धकाः रिक्वेस्ट छ्वया हल । थःगु परिचय लिली मार्टिन धकाः बिउगु उम्ह मय्जुं थः छम्ह व्यापारी खः धासें नेपाःया स्वास्थ्य क्षेत्रय् तःधंगु लगानी यायेगु थःगु योजना दुगु खँ कन । थुकिया बारे खँ ल्हायेगु खःसा ह्वाट्सएपय् वा धकाः इनाप यात ।

नेपाःया नां मसिउम्ह छम्ह मिसाया इनाप कथं ह्वाट्सएप चायेकेवं छगू प्रस्ताव छ्वयाहल । उकी थम्हं नेपालय् तःधंगु लगानी याये चाहे जुयागु व उगु लगानीया मेम्ह लगानीकर्ता कथं जि हे जुइगु प्रस्ताव तयातःगु खः । लिसें जिगु थाय्बाय् वा पारिवारिक पृष्ठभूमि नं फुक्कं न्यन । थ्व फुक्कं छगू कथं जितः विश्वास बीगु कुतः खः । थ्व ज्या यानाच्वंम्ह मिसा साइबर ठग खः धइगु सीकाः थ्व च्वमिं आः वयागु मेगु कुतः जुइ धकाः सीकेत वयालिसे निरन्तर स्वापू तयेगु ज्या धाःसा याना हे च्वना ।

खँल्हाबल्हाया हे झ्वलय् वं थः ७ लाख ५० हजार अमेरिकी डलर ध्यबा ज्वनाः नेपाः वयेत्यनागु तर उलिमछि क्यास ज्वना वल धाःसा नेपाःया सरकारं मनि लाउन्ड्रिङ केसय् ज्वनेफुगु जूगुलिं थम्हं थ्व ध्यबा पार्सल यानाः छ्वया हयेत्यनागु दु धकाः जानकारी बिल । नापं थ्व ध्यबा ल्हातय् लायेवं सुरक्षित याना ति धकाः इनाप नं यात ।

थुकथं छवाः तक निरन्तर खँल्हाबल्हा जुइधुंकाः वं थः कन्हय् कुन्हु हे नेपाः थ्यंकाः वयेत्यनागु दु धकाः जानकारी बिल । कन्हय् कुन्हु सुथय् छगू भारतीय नम्बरं जिगु मोबाइलय् फोन वल । फोनय् हिन्दी भासं जितः न्यन कि जिं उम्ह मिसायात म्हसिउ लाकि म्हमसिउ । जिं नं छुं मखुथें म्हसिउ धकाः लिसः बिया ।

मोबाइल फोनय् बांलाक खँल्हाबल्हा मजुइवं उम्ह मिसां मेगु छगू म्यासेज छ्वया हल । उकी वं धयातल कि थः भारतया एयरपोर्टय् च्वनाच्वनागु दु तर थःके नयेत तकं ध्यबा मदुगुलिं ५०० डलर ध्यबा याकनं छ्याहजि । जिं उलिमछि ध्यबा जिके मदु धया । लिसलय् वं पासापिंके कयाः जूसां वा बैकय् लोन कयाः जूसां छ्वयाहजि धकाः इनाप यात । यदि ध्यबा छ्वया हल धाःसा कन्हय् डबल यानाः लित बी धकाः धाल । जिं नेपालय् ‘लकडाउन’ जुयाच्वंगुलिं ध्यबा छ्वये फइगु अवस्था मदु धकाः लिसः बिया छ्वया । वयां लिपा उम्ह मिसां जितः ब्वः बिया हल । अले थःगु म्यासेज बक्सय् जितः ब्लक नं याना बिल । वया लिसे स्वापू त्वाः दल ।

थ्व छगू कथंयाम्ह साइबर ठग जुल । थुकथं हे मेगु शैलीं ठगे याइपिं साइबर ठगत नं दु । छुं ई न्ह्यः थुकथं हे छम्ह मेम्ह अमेरिकी मिसाया नामं म्यासेज वल । छन्हु निन्हु खँल्हाबल्हा लिपा वं जिगु नामय् छगू पार्सल छ्वया हयागु दु धासें उकिया किपा छ्वया हल । उगु किपाय् आइफोन, थिकेगु लुँया घडी, लाकां, शर्ट, टिशर्ट, अमेरिकी डलर, लुँया ब्रासलेट क्यनातःगु दु । नापं उकी कम्पनीं जारी याइगु छकू रसिद नं छ्या तल ।

थ्व सामानत भन्सार क्लियरेन्सया नितिं कार्गो कम्पनीपाखें फोन याना हइ धकाः नं जानकारी बिल । छुं ई लिपा हे कार्गो अफिसया नामं फोन नं वल । फोन याःम्हेस्यां धाल, ‘छिगु सामान एयरपोर्टय् थ्यनेधुंकूगु दु, क्लियरेन्सया नितिं ५०० डलर तक जिमिगु एकाउन्टय् तया बिउ ।’

थ्व पालय् नं जिं लिसः बिया कि जिके उलिमछि ध्यबा मदु । जिगु लिसः न्यनेधुंकाः अमेरिकी मिसाया म्यासेज वल । म्यासेजय् च्वय् न्ह्यथनातः थें तुं बैंकय् त्यासा कयाः जूसां पुला बिउ धकाः इनाप याना तल । लिसें वं पार्सलय् २ हजार अमेरिकी डलर क्यास दु धकाः हाकनं प्रलोभन नं क्यन । जि वयात नं नेपालय् लकडाउनया कारणं बैंक दक्व बन्द जुयाच्वंगु दु, नापं पसः नं छुं हे मचाः, उकिं ध्यबा छ्वया हये फइगु अवस्था मदु धकाः लिसः बिया छ्वया । नापं थ्व नं इनाप याना छ्वया कि आःयात जिं फुलेमाःगु भन्सार क्लियर वं हे पुला बिउ, लिपा जिं व ध्यबा लित बी ।
थुलि धायेवं वं नं जितः ब्लक याना बिल, मेगु म्यासेज नं छ्वया महल ।

थज्याःपिं साइबर ठगतय्सं नेपाःया आपालं मनूतय्त ठगे यानाः लाखौं दां यंकेधुंकूगु खँ प्रहरीं धाःगु दु । ठगे जूपिं गुलिखे मनूतय्सं प्रहरीइ रिपोर्ट तयेगु याःसां गुलिसिनं धाःसा रिपोर्ट तकं दइ मखु । थज्याःपिं ठगतय्सं विदेशय् च्वनाः ज्या यानाच्वनीगु जूगुलिं उमित नेपाःया प्रहरीं नं कारवाही याये मफइगु खँ प्रहरीं धाःगु दु ।