ज्याःपुन्हि व संगीत दिवस

डा. सुभाषराम प्रजापति

तछलाथ्वः पुन्हि अथवा ज्याःपुन्हिया दिंयात नेवाःतय्‌सं दँया दक्कले तःहाकःगु न्हि कथं कयातःगु दु । थुगु दिनय् जुइगु सांस्कृतिक ज्याखँय् पन्तिया जात्रा व यलया मंगलय् पुलांगु म्ये हालीगु नां जाः । थुगु दिनय् यलया कात्ति दबुलिइ झिंन्हय्‌गूगु शदीइ जुजु सिद्धि नरसिंह मल्लं चिना थकूगु मेघ मल्हारसहित स्वीखुगू रागया म्ये हालीगु व म्ये दुगु पौभाः ब्वइगु खः । उत्तरी गोलार्द्धय् दक्कले तःहाकःगु न्हि जून २१ या दिनय् हना वयाच्वंगु अन्तरराष्ट्रिय संगीत दिवसनाप तुलना यानाः ज्याःपुन्हियात नेपाःया संगीत दिवस धायेगु वा थ्व दिनय् संगीत दिवस धकाः हनेगु खँय् इलय्‌ब्यलय्‌ चर्चा जू । थुगु च्वसुइ हलिमय् हना वयाच्वंगु संगीत दिवस व थुकिया परिप्रेक्षय् ज्याःपुन्हियात कयाः छुं चर्चा याये ।

जून २१ या दिंयात संगीत दिवस धकाः हनेगु चलन फ्रान्सं सन् १९८२ निसें न्ह्याःगु खः । थाय् थासय्, त्वाःत्वालय् निःशुल्क कथं मनूतय्‌सं संगीत न्यने खनेमा, बाजं थाये खनेमा, म्ये हाले खनेमा धैगु आज्जुं अनया संस्कृति मन्त्रालयया पहलय् संगीत दिवस हनेगु न्ह्याःगु खः । फ्रान्सय् ल्याय्‌म्हतय् जनसंख्या मध्ये थ्यंमथ्यं बच्छि धैथें मनूतय्‌सं छुं कथं बाजं थाः धैगु लुइकाः फ्रान्सया छम्ह संगीतकःमि व अबलेया अनया संस्कृति मन्त्रालयया अधिकारी नं जुयाच्वंम्ह मअरिस फ्लरेट धाःम्ह मनुखं दक्कले न्हापां ताल्लाया उत्तरायण ९जून २१० या दिनय् थुगु दिवस हनेत इनाप याःगु खः । लिपा थ्व दिनय् अन्तरराष्ट्रिय संगीत दिवस कथं हनेगु मेमेगु थासय् नं न्यनावन । थौंकन्हय् १२० गू मल्याक देसय् द्वःछि मल्याक शहरय् थ्व दिंखुन्हु थीथी कथंया सांगीतिक ज्याझ्वः यायेगु याः ।

थ्वयां न्ह्यः अमेरिकाया इन्टरनेश्नल म्यूजिक काउन्सिलपाखें सन् १९७५ निसें हरेक अक्टोबर १ या दिंखुन्हु विश्व संगीत दिवस हनेगु ज्या न्ह्याःगु खः । थुगु संस्था यूनेस्कोया इनापय् पलिस्था जूगु खः तर थौंकन्हय् थ्व संस्था यूनेस्कोया अन्तर्गत मखुसें अलग्ग संस्थाया रुपय् न्ह्यानाच्वंगु दु । समाजया हरेक ख्यलय् सांगीतिक कला प्रवद्र्धन यायेगु मू तातुनाः थुगु संस्थां १९७५ य् न्ह्याकूगु संगीत दिवस हनेज्या आः नं दँय्‌दसं न्ह्यानाच्वंगु दु । थुगु दिवस न्ह्याकेगुया श्रय छम्ह संगीतकःमि यहुदि मेनुहिन धाःम्ह मनूयात बियातःगु दु ।

नेवाःतय्‌सं थःगु जनजीवननाप संगीत प्यपुंक घाकातःगु दु । नेवाःतय्‌सं संगीतयात मनोरञ्जन जक स्वयां जीवनपद्धति दयेका तःगु दु । परम्परागत नेवाः संगीतया लागि छुं न्हूगु दिवस स्वयां परम्परा कथं गबले गन गज्याःगु संगीत न्ह्याकातल वया अध्ययन, परिमार्जन व निरन्तरताया आवश्यकता दु ।

थ्व निगू संगीत दिवस बाहेक नं संगीतया थीथी विधाया नं अन्तरराष्ट्रिय दिवस दु गथेकि जुलाइ १३ अन्तरराष्ट्रिय रक एण्ड रोल दिवस, अप्रिल ३० अन्तरराष्ट्रिय ज्याज संगीत दिवस, अगस्टया न्हापांगु शनिवाः अन्तरराष्ट्रिय ब्लुज संगीत दिवस व मेमेगु । अथे ला थीथी देसय् थीथी राष्ट्रिय संगीत दिवस नं हना वयाच्वंगु दु । गथे कि अमेरिकाय् अनया दक्कले चीहाकःगु दिं डिसेम्वर २१ या दिंयात मेक म्यूजिक विन्टर धकाः संगीत दिवस हनी । वंगु दँय् अनया पीगु शहरय् थुगु दिवस हन ।

आः ज्याःपुन्हिया दिनय् हे लिहां वये । छगू निगू अपवाद त्वःताः नेवाःतय् मू नखःचखः हनेगु झ्वः सिथिनखः थ्यनेवं हे दिइधुंकी । परम्परागत रुपं बुँज्या याइपिं बुँज्याय् तक्यनीगु जुयाः सिथिनखःनिसें गथांमुगः चःह्रेतक बाजं थाइगु ज्या याइमखु । गनं गनं धाःसा भलभल अष्टमिनिसें गथांमुगः चःह्रेतक खौ दुगु बाजं थायेमज्यू धैगु मान्यता दु । थ्यंमथ्यं च्याला ति न्ह्याइगु ख्वपया नवदुर्गा प्याखं, येँया लुमरि अजिमाया प्याखं, किपूया झिंनिदँया बाघभैरव प्याखं क्वचायेकीगु न्हि नं खः भलभल अष्टमि । थुकथं बाजं प्याखंया ज्या मजुइगु वा म्हो जुइगु ईया दथुया ज्याः पुन्हिखुन्हु कात्ति दबुलिइ म्ये हालीगु परम्परा छगू महत्वपूर्ण ऐतिहासिक सांगीतिक ज्याझ्वः खः, तर व्यापकता व व्यवहारिकताया हिसाबं दक्वं थासय् न्हूगु संगीत दिवस कथं हनेत ल्वःगु दिं धाःसा मखु । यदि परम्परागत संगीतयात ल्यंकेगु लागि हे दिवस हनेगु जूसा नेवाःतय्‌सं गुगु इलय् गज्याःगु संस्कृति हनीगु खः, वहे नाप न्हूगु दिवस स्वायेफुसा ऐतिहासिक महत्व नं ल्यंका तयेफइ ।

नेवाःतय्‌सं थःगु जनजीवननाप संगीत प्यपुंक घाकातःगु दु । नेवाःतय्‌सं संगीतयात मनोरञ्जन जक स्वयां जीवनपद्धति दयेका तःगु दु । परम्परागत नेवाः संगीतया लागि छुं न्हूगु दिवस स्वयां परम्परा कथं गबले गन गज्याःगु संगीत न्ह्याकातल वया अध्ययन, परिमार्जन व निरन्तरताया आवश्यकता दु । संस्कृतिया प्रचार प्रसारया लागि न्हू कथं योजना दयेके ज्यू, दयेके माः तर संस्कृति म्वाकेगु खःसा संस्कृतिइ म्वायेगु वातावरण दयेकेगुलिइ न्ह्यज्यायेमाः ।