इतिहासय् हे न्हापांखुसी ख्वपया बिस्काः जात्रा दिकल

येँ – कोरोना भाइरस संक्रमण जुइफुगु कारणं ख्वपया ऐतिहासिक बिस्काः जात्रा नं दिकेगु क्वःछिउगु दु । च्याचाः गुन्हु तक ख्वपय् तःजिक न्यायेकीगु बिस्काः जात्रा दिकूगु इतिहासय् हे न्हापांगुखुसी जूगु खँ संस्कृतिविद्तय्सं धाःगु दु । तिथि कथं जात्रा सुरु जुइत निन्हु जक ल्यं दनि, तर थुकिया निंतिं यायेमाःगु तयारी फुक्कं दीधुंकूगु दु ।

जात्राया इलय् हजारौं मनूत मुंवइगु जूगुलिं थुकिं कोरोना संक्रमणया खतरा तच्वयेपुलिं थुगुसी औपचारिक पुजा जक यानाः जात्रा क्वचायेकेत्यंगु खः ।

८६ दँया संस्कृतिविद् तेजेश्वरबाबु ग्वंगलं राससलिसे खँ ल्हासें विश्वप्रसिद्ध ऐतिहासिक बिस्काः जात्रा औपचारिक पुजाय् जक सीमित जूवंगु इतिहासय् थ्व न्हापांगुखुसी जूगु खँ धयादिल । ‘न्हापा भुखाय् ब्वयेगु लिसें न्ह्यागु कथंया विपद, संकट वःसां थ्व जात्रा मदिउ, तर थ्व दँय् कोरोना भाइरस संक्रमण पनेत हजारौं मनूतय् मुनाः रथ सालेमाःगु व यःसिं थनेमाःगु थेंज्याःगु जात्रा दिउगु दु’ वय्कलं धयादिल ।

न्हापा न्हापा भैलः द्यःया रथ क्वःदःसां हाकनं थनाः, यःसिं त्वःधूसां हाकनं थनाः जात्रा न्यायेका वयाच्वंगु खँ नं वय्कलं धयादिल ।
ख्वपया बिस्काः जात्रा व्यवस्थापनय् ताःई न्ह्यव निसें लगे जुयाच्वनादीम्ह ७५ दँया अनन्तप्रसाद धौभडेलं नं राष्ट्रिय विपत्तीया इलय् नं दिकेगु मजूगु बिस्काः जात्रा इतिहासय् हे न्हापांखुसी दिकाः पुजाय् सीमित यायेमाःगु खँ धयादिल ।

वय्कलं प्रतिकात्मक रुपं जूसां जात्रा न्यायेकेमाःगु खँ धयादिसें धयादिल, ‘चिकिचाधंगु रथ दयेकाः तलेजुया खडग हयाः भैरवया तरथय् तयाः पुजा यायेगु, प्रतीकया रुपय् चिकिचाग्वःगु यःसिं थनाः परम्परायात जीवत यानातयेदुगु जिउगु खः, तर थथे नं मजुइगु जुल ।’

सुरक्षाकर्मीं प्यखेरं घेरे यानाः हूलमूल मजुइक जूसां चिकिचाधंक जात्रा यानाः परम्परायात दिकेमजिउगु खँ धासें वय्कलं धयादिल, ‘तलेजुं छु माने यात अथे यायेगु चलन न्हापांनिसें दुगु खः, तर थुगुसी तलेजलिसे नं सहलह मयात ।’ वय्कलं प्रशासनं जक जात्राया मौलिकता स्यायेमजिउगु खँ धयादिल ।

इतिहासविद्, पुरातत्वविद् डा. पुरुषोत्तमलोचन श्रेष्ठं नं इतिहासय् तःकै, हैजा थेंज्याःगु महामारी वःबलय् नं बिस्कां जात्रा मदिउगु खँ धासें थुगुसी कोरोनाया कारणं जात्रा दिकेमाःगु खँ धयादिल ।

वय्कलं धयादिल, ‘न्हापा न्ह्याथेंजाःगु संकटय् नं जनता व प्रशासन जानाः जात्रा क्वचाकीगु परम्परा दुगु खः, अपार जनशक्तिया बलय् विश्वनाथ भैरव, भद्रकालीया रथ सालेमाःगु, यःसिं थनेमाःगु जूगुलिंथुगुसी महामारीया कारणं जात्रा दिकाः पुजाय् सीमित यायेमाल ।’

वय्कलं बिस्काः जात्राबलय् विश्वनाथ आकाश भैरवया पुजा हे मुख्य जुइगु धासें थुगुसी विश्वसंकटया रुपय् वयाच्वंगु कारोना भाइरसया महामारी चिइकेत संकल्प पुजा याःसा बांलाइगु खँ नं धयादिल ।

वय्कलं ऐतिहासिक राष्ट्रिय अभिलेखायय् नेपाल संवत् ७४१ या चैत शुक्ल पुन्हि कुन्हु भैलः द्यःया रथ क्वःदःगु व उबलय् तःधंगु अनिष्ट जुइ धकाः त्वाःत्वालय् पुजा व बलि बीगु, सरकारी क्षमा पुजा याःगु खँ न्ह्यथँसें जात्राय् दिकेमाःगु धाःसा थुगुसी हे न्हापांखुसी जूगु खँ धयादिल ।

छम्ह मनू मेम्ह मनू खनाः ग्यायेमायेक महामारी न्यनाच्वंगु इलय् विधिविधान कथं द्यःपाःलाःत जानाः जात्रायात माःगु औपचारिक पुजाय् सीमित यात धाःसा परम्परा नं मदिइगु व संक्रमणया जोखिम नं मदइगु बिचाः वय्कलं तयादिल । ‘म्वानाच्वन धाःसा जात्रा पर्व दयाच्वनी, महामारीयात त्याके फत धाःसामेगु दँय् भव्य रुपं जात्रा न्यायेके खनी’ वय्कं धयादिल ।

बिस्काः जात्राबलय् तलेजुया मू भूमिका दइगु जूसां थ्व दँय् तलेजुया पुजा नं दिकाः औपचारिक पुजा जक जुइगु खँ धाःगु दु ।
ख्वप नगरपालिकाया प्रमुख सुनिल प्रजापतिं सर्वपक्षीय सहलह यानाः आःया विषम परिस्थितिइ जात्रा पर्वयात औपचारिक पूजाय् जक सीमित यायेगु निर्णय जूगु खँ धयादिल ।

अथेहे गुथि संस्थान ख्वपया प्रमुख आनन्द कर्माचार्यं थुगुसी भैरव, भद्रकालीलिसें फुक्कं द्यःयाथाय् पुजा विधिवत रुपं यायेगु व छुं अनिष्ट मजुइमा धकाः ज्योतिषतय् परामर्श कथं पुजा यायेगु तयारी गुथि संस्थानं याःगु खँ कनादिल ।