रानीपुखू पुनःनिर्माण विरुद्ध दायर फौजदारी मुद्दा सम्बन्धी प्रेस विज्ञप्ती
सम्पदा बचाउ अभियानय् लगे जुयाच्वंगु निगू दर्जन स्वयां अप्वः स्थानीय ब्यक्तितय्सं पुरातत्व विभागया सिनियर डिभिजनल इन्जिनियर सम्पत घिमिरे, येँ महानगरपालिकाया भौतिक पूर्वाधार विकास विभागया निर्देशक उत्तरकुमार रेग्मी व वल्र्डवाइड कँडेल जे.भिया ठेकेदार अर्जुन कँडेलयात विपक्षी दयेकाः सरकारी मुद्दा सम्बन्धी ऐन, २०४९ या दफा ३ (१) कथं फौजदारी मुद्दा महानगरीय प्रहरी ज्याकू, टेकुइ दर्ता याःगु दु । निवेदनया दर्ता नं ३७१ खः ।
नेपाःया संविधानया धारा ३२ बिउगु भाषा व संस्कृतिया मौलिक हकया हनन जुइकथं व प्राचीन स्मारक संरक्षण ऐन २०१३ या दफा १२ लिसें ल्वाइकथं नेपाःया ऐतिहासिक, सांस्कृतिक व पुरातात्विक धरोहर रानीपुखूया थीथी तीर्थस्थलं हःगु धार्मिक जलयात वांछ्वयाः डोजर प्रयोग यानाः कंक्रिटया पःखाः दनाः कानुनी व्यवस्था अःखःया ज्या याःगु धासें महानगरपाकिलाया कर्मचारीया आपराधिक ज्या व दूषित मनसाय तकं खने दुगु व नियम पालना याकेमाःगु निकाय पुरातत्व विभागया कर्मचारी मुकदर्शक जुयाः मतियारया भूमिका म्हितूगुलिं फौजदारी मुद्दा दायर यायेमाःगु स्थानीयया धापू दु ।प्राचीन स्मारक संरक्षण ऐन २०१३य् राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय दृष्टिं महत्वपूणं माने यानातःगु प्राचीन स्मारक स्थल व पुरातात्विक स्थलतय्गु संरक्षण पुरातत्व विभागं याइ धकाः पुरातत्व विभागयात कानुनी रुपय् प्राचीन स्मारकस्थल व पुरातात्विक स्थलतय्गु संरक्षकया रुपय् ग्रहण याःगु दु ।
पुरातत्व विभागं रानीपुखू दयेकेगु भाला येँ महानगरपालिकायात बिउगु थीथी संचार माध्यमपाखें सीदुगु दु । उगु प्रत्यायोजित अख्तियारीया लिधंसाय् रानीपुखूया पुनःनिर्माण यायेगु जिम्मवारी धारण याःगु येँ महानगरपाकिाया कर्मचारीं कानुनया अवज्ञा यासें पुरातत्व विभागया अनुमति बेगर मौलिका व संवेदनशीलतायात ध्यान मबिउसे जुजु प्रताप मल्लं थीथी तीर्थस्थलं पवित्र जल हयाः तयार याःगु रानीपुखूया जलया धार्मिक व सांस्कृतिक महत्वयात तकं ध्यानय् मबिसे वांछ्वयाः, रानीपुखूया क्षेत्रफल म्हो याःगु, कंक्रिटया पःखाः दनाः रानीपुखूया स्वरुपयात कुरुप यायेगु नापं प्राचीन स्मारक संरक्षण नियमावलीया ४.५.१ लिसें ल्वाइकथं मौलिकता व संवेदनशीलतयात ध्यान मबिसे कंक्रित व डोजर प्रयोग यानाः संरक्षणया नामय् मौलिकता म्हासे यायेगु ज्या यानाः, प्राचीन स्मारकयात नष्ट यानाः संरक्षणया नामय् विरुप याःगुलिं दफा १२ (क) य् सजाय जुइगु कसुर दुगु खँ जाहेरी यासें कानुनकथं कारवाही प्रक्रिया न्ह्याकाः थप अनुसन्धान यायेत निवेदन बियागु दु ।
प्राचीन स्मारकस्थल व पुरातात्विक स्थलतय्गु संरक्षकया रुपय् पुरातत्व विभागयात क्वःछिनातःगुलि० उगु कर्तव्यय् चिउत जुयाः येँ महानगरपालिकायात अख्तियार प्रत्यायोजन यानागु क्यनाः प्राचीन स्मारक संरक्षण नियमावलीया ४.५.१ लिसें ल्वाइकथं मौलिकता व संवेदनशीलतायात ध्यान मबिउसे जुजु प्रताप मल्लपा पालय् धयेकूगु धरोहरया धार्मिक सांस्कृतिक महत्व समाप्त यायेकथं येँ महानगरपालिकां अनया पुरातात्विक सामान वांछ्वःगु इलय्, कंक्रिट व डोजर प्रयोग यानाः मौलिक विशेषता समाप्त जुइकथं निर्माण ज्या न्ह्याकूसां तकं मूकदर्शक जुयाः मतियारया रुपय् ज्या याःगु पुरातत्व विभागया कर्मचारीं दफा १२ (२) य् सजाय जुइगु कसुर याःगु स्पष्ट जूगुलिं निजपिनिगु हकय् अनुसन्धान यानाः कारवाही व सजाय बीत धासें निवेदनय् न्ह्यथनातःगु दु । लिसें । उकी संलग्न ठेकेदारयात तकं कानुन कथं अनुसन्धान यानाः कारवाहीया प्रक्रिया न्ह्याकाः सजाय तकं जुइमाःगु निवेदनय् धयातःगु दु ।
रानीपुखूया पुनःनिर्माण घटनाक्रम निवेदय् थुकथं दुथ्याकातःगु दु ः ‘ २०७२÷१÷१२या तःभुखाय् व वयां लिपाया पराकम्पनं क्षतिग्रस्त रानीपुखू पुनःनिर्माणया ज्या राष्ट्रिय व अन्तर्राष्ट्रिय सरोकार व चिउताःया विषय जुयाच्वंगुलिइ उकिया पुरातात्विक व मौलिकताया अनुसन्धान व अध्ययन विना विपक्षीतय्गु दूषित व गैरकानुनी षडयन्त्र व बदनियपूर्ण समन्वयया हवालाय् पुरातात्विक धरोहरया विशेषताया मदयेका छ्वयेकथं मेमेगु संरचना निर्माण यायेथं हठातय् येँ महानगरपालिका ज्याकुथिं २१ मंसिर २०७४ य् रानीपुखूया ज्या न्ह्याकल व २८ मंसिर २०७४ सालय् सम्पदाप्रेमीया फेसबुकय् तःगु किपापाखें स्थानीय व मेपिं सम्पदाप्रेमीतय्सं जानकारी कयाः २८ मंसिर २०७४ य् सम्पदाप्रेमीतय्सं रानीपुखू दुने पालं स्वःगु इलय् रानीपुखूया थीथी थासं हया दयेकातःगु धार्मिक जलयात वांछव्याः धमाधम डोजर प्रयोग यानाः कंक्रिटया पःखाः दनेगु ज्या याःगुलिं उगु ज्या सम्वद्ध कानुनी व्यवस्था अःखः जूगुलिं ३ पुस २०७४ य्येँ महानगरपालिकाया मेयरयात नाप लानाः उगु ज्या दिकेत निवेदन याःसां उकिया बारे छुं सुनुवाई मयासे रानीपुखूया मौलिकता म्हासे यायेगु ज्यायात निरन्तरता बिउगुलिं उगु ज्या दिकेगु सम्बन्धय् पुरातत्व विभागय् निवेदन दर्ता याःगुलिइ नं ज्या मदिउगुलिं संस्कृति, पर्यटन व नागरिक उड्डयन मन्त्रालयया सचिवजुयात नेपाःया संविधानया धारा ३२ बिउगु मौलिक हक हनन जुइकथं व प्राचीन स्मारक संरक्षण ऐन व नियमावली ४.५.१ लिसे ल्वाइकथं ज्या याःगुलिं उगु ज्या यथासिघं दिकाः जिपिं निवेदकया अन्तर्राष्ट्रिय कानुन व नेपाःया संविधानया धारा ३२ बिउगु मौलिक हकया रक्षा योत निवेदन यानागुलिइ उगु ज्याया अध्ययनया निंतिं महानगरपालिकां विज्ञतय् पुचः दयेकाः उगु ज्या १५ न्हुया निंतिं दिकल व हाल महानगर व पुरातत्वया विवादं अन्योलय् लानाच्वंगु दु ।
यद्यपि उकिया पुरातात्विक विशेषतायात धाःसा समाप्त यायेगु ज्या विपक्षीतय्पाखें जुयाच्वंगु तथ्य सम्बन्धित थासय् वनाः यकीन यायेगु ज्या जुल धाःसा प्रष्ट हे जुइ ।’विगतय् रानीपूखूया संरक्षणया पक्षय् फरक फरक इलय् अदालतपाखें जूगु निर्णय बारे निवेदनय् धयातःगु दु ः‘रानीपुखू नेपाःया ऐतिहासिक, सांस्कृतिक व पुरातात्विक धरोहर खः व उकिया संरक्षण राज्यं यायेमाः धकाः सम्मानित सर्वोच्च अदालतं जनहित संरक्षण मंचयापाखें अधिकार प्राप्त यानाः थःगु हकय् तक अधिवक्ता प्रकाशमणि शर्मा विरुद्ध श्री ५ या सरकार, मन्त्रिपरिषद सचिवाल तक दुगु–ने.का.प. २०५४ अंक ६, निर्णय नं ६३९१) य् प्रतिपादित कानुनी सिद्धान्त व (ने.का.प. २०६३ अंकः ९, निर्णय नं. ७७५९) रिट निवेदनय् स्थापित सिद्धान्तपाखें तकं प्रस्ट जुयाः तत् सम्बन्धी तथ्यया प्राचीन स्मारक व पुरातात्विक विषययाया संरक्षण राज्यं हे यायेमाःगु तकं स्पष्ट दु । संविधानया धारा १२८ (४) सम्मानित सर्वोच्च अदालतं जूगु आदेश, निर्माण व प्रतिपादित कानुनी सिद्धान्त सकसिनं पालना यायेमाःगु संवैधानिक दायित्व क्वःछिनातःगु दु । उगु दायित्व पालना मयासे सम्मानित अदालतया अवहेलना यायेगु ज्या तकं जुयाच्वंगु दु ।’(रानीपुखूया ऐतिहासिक, सांस्कृतिक पुरातात्विक धरोहर म्हासे याःगु धासें महानगरीय प्रहरी ज्याकुथिइ तःगु फौजदारी मुद्दाया निवेदन–सं)
LEAVE YOUR COMMENTS