ब्रम्हाया प्रयोगशालाय् मनूया श्रृष्टि !

डा. तुल्सीनारायण श्रेष्ठ

शायद थज्याःगु बाखंयात हे लोक बाखं वा लोककथा धाइगु जुइ ! समाजय् च्वनीपिं थीथीकथंया मनूतय्सं समाजय् न्ह्यइपुकेया निंतिं, थवंथवय्् न्ह्यइपुकेया निंतिं, ई छ्यायेगु निंतिं थज्याःगु ध्याचु बाखं दयेकाः कनी, कनाच्वनी । अले वं वयात वं वयात कँकं, न्यँन्यं समाजन्यंकं न्यंका यंकाच्वनी । लोकबाखं जुयाबी ।

खास यानाः ज्याथजिथिपिनिगु पुचलय् थज्याःगु बाखं आपालं न्यनाच्वंगु खनेदु । ज्याथपिंसं थः पासापिं, कायम्ह्याय्, छय्, छुइपिंत कना वयाच्वंगु खनेदु । गाक्क छुं नं विषयय् आखः ब्वनामतःपिं नापनापं समाजय् सःसिउपिं, ब्वना तःपिंनाप उलि संगत याना मच्वंपिं खास यानाः गांगामय् च्वंपिंके थःगु गां व गामय् च्वंपिं बाहेक पिने च्वंपिं सःसिउपिं, ब्वनातःपिं नाप उलि संगत दयाच्वनी मखु ।

अले पिनेया छुं नं खँ विज्ञान, विकास, विद्वान्या विषयया खँत मसियाच्वने फु । इमिगु निंतिं थज्याःगु बाखनं वास्तविकता धाथें खः थें च्वनेफु । तायेकेफु ।जि नं थःगु ज्याकथं नेपाःया थीथी तातापाःगु गांगामय् वनाः ज्या याना । ज्याया इलय् धयागु, कनागु थज्याःगु बाखं जक मखु मेमेगु थीथीकथंया ध्याचुयात नं धाथें थें तायेकाच्वनीगु जितः आतक नं लुमंनि ।

अथे जुयाः अज्याःगु समाजय् छुं नं खँ कनेमाल वा धायेमालकि विचाः यानाः जक कनेमाः, धायेमाः । थ्व हे सिलसिलाय् जिं थौंया लोकबाखंया खँ न्ह्यथनेत्यना । थ्व ब्रम्हाण्ड वा संसारय् दुपिं जीवजगतत, भौतिक पदार्थ अर्थात पञ्चतत्वत छखे भगवान ब्रम्हां उत्पत्ति याःगु जुयाः व ब्रम्हां श्रृष्टि याःगु धकाः धयातःगु दुसा मेखे विज्ञानकथं थ्व भौतिक श्रृजनात दक्व फुक्क प्राकृतिक रुपं श्रृष्टि जुया वःगु धकाः धयातःगु दु ।

मनूयात ब्रम्हां सःतल । ….. मानव जि ! मनुष्य जि !! तर न्ह्याक्व सःतूसां मनुखं छुं नं लिसः मबिउ । लिसः मवः । ब्रम्हां हाकनं छुं जकं जुल ला ? गनं द्वंविद्वं जकं जुल ला ? धकाः न्यंकं स्वल । दक्वं ठिक जू, फुक्कं पाय्छि हे जू । अथे खःसां हाकनं छक्वः प्राण प्रतिष्ठा यानाः न्हापा थें तुं माया यानाः सःतल । तर अय्नं लिसः मवः ।

आः थ्व निगू खँय् वास्तविका छु खः ले ? कने ला मालनि, सीके ला मालनि । धाथें ब्रम्हां । श्रृष्टि याःगु खःला कि स्वयम प्रकृतिं ? लिसःल थःथःगु विश्वसाय् निर्भर जुइ । सुनां धायेवं तुं सुं नं अःपुक, याउँक पत्याः जुइमखु ।आः थ्व बाखंयात कयाः थन ध्याचुया रुपय् थ्व ब्रम्हाण्ड वा संसार अले संसारय् वःपिं, च्वंपिं जीवजगत, भौतिक संरचनात ब्रम्हां श्रृष्टि याःगु धइगु कथंयात कयाः थन समाजय् न्यनेकने यानातःगु थ्व लोकबाखंयात जिं भचाभचा चि–मल्ता थप यानाः छिकपिंत कनाच्वना । न्यनादिसँ ।

जब दैवीय शक्तिं पृथ्वीइ ब्रम्हा श्रृष्टि जुल । अले व हे ब्रम्हां ब्रम्हाण्ड व ब्रम्हाण्डया भौतिक संरचनाया नापनापं थीथी जीवजन्तुत नं श्रृष्टि यात । अले इलय्व्यलय् थय्क न्यंकं ध्यान बियाः नं स्वयेगु यानाच्वन । मनंमनं धाइ, ‘श्रृष्टि ला बांलाः मजू !’ गनं फाँटैफाँट, गनं पर्वतया पर्वत, गनं खुसिया खुसिया, गनं च्वापुगुँया च्वापुगुँ । गनं खिउँसे च्वंसा गनं तुइसे च्वं ।

स्वयम श्रृष्टिकर्ता ब्रम्हायात थःगु श्रृजनाय् चित्त बुझे मजुल । अले मन्चाय् ल्हाः तयाः विचाः यात आः छम्ह थज्याःम्ह जीव वा प्राणीया श्रृष्टि यायेमाल, गुम्हेसिनं थःगु बलं, विवेकं, बुद्धि छ्यलाः थ्व स्यंगु दक्व फुक्क मिले यानाः पृथ्वीवासीतय्त सुखसुविधा बी फुम्ह जुइमाः । थथे विचाः यायां ब्रम्हां मनू वा मानव श्रृष्टि यानाः वयात न्ह्यपु तयाः विवेक, बुद्धि तयाः अजम्बरी यानाः फुक्क ज्या याके माल धइगु निर्णय यात ।

अले छन्हु साइत स्वयाः तिथिमिति स्वयाः ब्रम्हां मानव श्रृष्टिया शुरुवात यात । ब्रम्हां तसकं उत्सुक जुयाः, उत्तेजित जुयाः पृथ्वीइ दकलय् बांलाःम्ह, बल्लाःम्ह, बुद्धि दुम्ह, विवेक दुम्ह प्राणी मानवया श्रृष्टि यायेगु लागि लुँ हे प्रयोग यायेगु निर्णय यात । अजम्बरीया लागि लुँ हे बांलाःइ धइगु विचाः यानाः लुँयात थम्हं फक्व बुट्टा, कला, कौशल प्रयोग यानाः बांलाःम्ह ल्याय्म्हम्ह मनूया श्रृष्टि यात । श्रृजना यात । स्वस्वं स्वयम ब्रम्हा हे दंग जुल ।

स्वयेबलय् हे जहां थीम्ह, लुँयाम्ह प्राणी मनू दयेकाः द्यबःया द्यःने तयाः स्वःबलय् ब्रम्हा ला दंग जुल, लय्ताल । थःगु श्रृजना स्वयाः । मनूया शारीरिक श्रृजना फुक्क सिधयेकाः हाकनं तिथिमिति, बार आदि स्वयाः मनूया म्हय् प्राण प्रतिष्ठा यात । लुँयाम्ह मनू व नं ब्रम्हाया कलाया श्रृजना उलि बांलाः, थुलि बांलाः कि धयां साध्य हे मजू !

लुँयाम्ह मनूयात द्यबःया द्यने तयाः तसकं माया यानाः, विचाःसंचाः यानाः , पित्तु पियाः, यचुपिचु यानाः आदर सत्कार यानाः मनूयात ब्रम्हां सःतल । ….. मानव जि ! मनुष्य जि !! तर न्ह्याक्व सःतूसां मनुखं छुं नं लिसः मबिउ । लिसः मवः । ब्रम्हां हाकनं छुं जकं जुल ला ? गनं द्वंविद्वं जकं जुल ला ? धकाः न्यंकं स्वल । दक्वं ठिक जू, फुक्कं पाय्छि हे जू ।

अथे खःसां हाकनं छक्वः प्राण प्रतिष्ठा यानाः न्हापा थें तुं माया यानाः सःतल । तर अय्नं लिसः मवः । अले ला ब्रम्हा निराश जुल । शायद लुँयाम्ह मनूयात प्राण प्रतिष्ठा याये मजिउगु जकं खःला धकाः विचाः यात । अय्सां ब्रम्हा उलि निराश मजू । मनूयात अजम्बरी हे याना स्वये धकाः लिपा छसिकथं वह, सिजः, जस्ता आदि धातुया नं दयेका स्वल ।

तर सफल धाःसा जु हे मजू । छुं नं धातुया श्रृजनाय् प्राण प्रतिष्ठा मच्वं । अले धाःसा ब्रम्हा निराश जुल । मनूयात अजम्बरी यानाः श्रृष्टि यायेगु वयागु मनसुवाः पूमवन । ब्रम्हायात ला थुकिं तनाव हे जुल । आश्चर्य हे जुल ! अनं लिपा छुं दिंया निंतिं ब्रम्हां आराम काल । मनयात शान्त यात ।

छुं दिं आराम यानाः मनयात शान्त याये धुंकाः छन्हु ब्रम्हां साइत सिइत हे मस्वसे तिथिमितियात नं विचाः मयासे, छखें धायेगु खःसा तम्वयाः धाःसां जिउ । मनू अजम्बरी मजूसा थ मजू धइकथं नग्वये, पञ्चतत्व गथेकि चा, लः, फय् आदि फुक्क ल्वाकछ्यानाः लाथेपाथे यानाः मनू दयेकल । प्याता प्याता जुइक माःमाःथाय् चा तल । थयेक स्वल ब्रम्हायात ला न्हिले मास्ति वल । स्वये हे बँमनू थें च्वं ! राक्षस थें च्वं !

अले प्राण प्रतिष्ठाया लागि ल्ह्वनाः खोलया द्यःने तल । थय्क स्वल । तं पिकयाः थःगु ग्वाय्, दा¥ही, म्हय् गन गन सँ दुगु खः, फुक्क लिकयाः मनूयात नं तिका बिल । थःगु श्रृजना स्वस्वं स्वयम ब्रम्हा अजू चाल । गज्याःम्ह मनू ल्याः थ्व ? स्वये हे ग्यानापुसे च्वंम्ह । अज्याःम्ह मनुखं गथे यानाः पृथ्वीयात बांलाकी धइथें विचाः यात ।

अथे खःसां श्रृजना ला याये हे धुंकल । अले प्राण प्रतिष्ठाया निंतिं तयार यात । ब्रम्हां पञ्चतत्वया श्रृजना मनूयात प्राण प्रतिष्ठा याये धुंकाः सःतल । न्हापा थें आदर भावं मखु । तं पिकाये थें । ए मनू, ए मनू भात्ते ! धकाः सःतल । आश्चर्य पञ्चतत्वया व मनुखं ला ‘हजूर मालिक !’ धकाः सा लिसः बियाहल ।

ब्रम्हायात च्यागूगु आश्चर्य जुल । पत्याः हे मयाःम्ह मनूया श्रृजना जुल । तमं सीमा धकाः सराः बिल । न्हापांम्ह मनू श्रृजना जुइ सातकि सित । ब्रम्हा आश्चार्यय् मताः । थुकथं ब्रम्हाया प्रयोगशालाय् न्हापांम्ह मनूया श्रृष्टि जुल । तर ब्रम्हा थम्हं इच्छा याःथें व अजम्बरी धाःसा जुइमफुत । मनू जन्म जुयाः नं सी माल !