यलय् दँय्दसं न्यायेकीगु ऐतिहासिक, सांस्कृतिक व धार्मिक महत्वं जाःगु न्यकू जात्रा (मतयाः)या ग्वसाः खलकं जक थाना वयाच्वंगु परम्परगत दम्वःखिं बाजंया कासा शुरु जूगु दु । सम्भवतः इतिहासतय् दकलय् न्हापांखुसी थुकथं दम्वःखिं बाजंया कासा वंगु शनिवाःनिसें शुरु जूगु खः ।
संस्कृतिया संरक्षण यायेगु उद्देश्यं न्यकू जात्रा मतयाः व्यवस्थापन समिति व पाटन जेसिसया मंकाः ग्वसालय् न्यकू जात्रा संचालन याइगु यलया झिगू क्षेत्रया प्रतिनिधिपिंत छगू थासय् भेला यानाः उगु कासा ग्वसाः ग्वःगु खः ।
कासाया ग्वसाः खलः न्यकू जात्रा मतयाः व्यवस्थापन समितिया संस्थापक नायः मोतिलाल शिल्पकारं दम्वःखिं बाजंया इतिहास व थ्व बाजं थायेगु नियमयात कायम यानातयेत स्वयाच्वनागु धासें पालंपाः मतयाः जात्राया व्यवस्थापनया भाला कया वयाच्वंगु झिगू क्षेत्रया प्रमुख पुचःया दथुइ थुकथं न्हापांखुसी दम्वःखिं बाजंया कासा ग्वसाः ग्वयागु खः धयादिल ।
‘मतयाः जात्राय् थाइगु धाःबाजंया ३२ गू ग्वारा बारे ज्ञान मदुगुलिं थायेत तसकं थाकु चाइगु थ्व दम्वःखिं बाजंया न्हापांखुसी जूगु कासाय् हे महालक्ष्मी, भैरव व कौमारिया प्रतीकया रुपय् दुगु स्वंगः दम्वःखिं बाजं च्यादँ दुपिं मस्तय्सं तकं बांलाक हे थाःगु स्वये खंगुलिं थः तसकं लय्ताःगु दु’, कासाया निर्णायकमण्डलया छम्ह दुजःतकं जुयादीम्ह शिल्पकारं धयादिल ।
अथे हे मेगु ग्वसाः खलः संस्था पाटन जेसिसं न्हापा लिपा समुदायलिसें सहकार्य यानाः सामाजिक सेवा व विकासय् तिबः बिया वयाच्वनागु खःसा आः स्थानीयलिसे सहकार्य यानाः इतिहासयात न्हूधाः यायेकथं मौलिक संस्कृतिया संरक्षण, संवद्र्धन व प्रवद्र्धनया निंतिं थःपिंसं न्यकू जात्रा मतयाः व्यवस्थापन समितिलिसे जानाः मंकाःकथं व्यवस्थापन यानाः कासाया ग्वसाः ग्वयागु जानकारी बिउगु दु ।
‘थःपिंसं यलया मौलिक बाजंया रुपय् दयाच्वंगु दम्वःखिंप्रति थौंया ल्याय्म्ह पुस्तायात नं आकर्षित यायेगु ल्याखं थुकथंया कासाया ग्वसाः ग्वयागु खः’ पाटन जेसिसया निवर्तमान नायः श्रीजेषलाल शिल्पकारं धयादिल, ‘यलया झिगू क्षेत्रया प्रमुख त्वालं दँय्दसं पालंपाः थाना वयाच्वंगु थ्व ऐतिहासिक बाजंयात दँय्दसं थायेगु मौका बीगुया नापनापं थुकिया संरक्षण व संवद्र्धन याना यंकेगु नं थःपिनिगु उद्देश्य खः ।’
यलया कुम्भेवर मेलाया पूर्व चा, न्यकू जात्रा शुरु जुइ न्ह्यःया रात्रीकालीन यात्रा (बोगि वनेगु), मतया जात्रा बाहेकं स्वयम्भू व बुंगय् वनाः दँय् न्याक्वः जक थ्व बाजं स्वनिगःया नेवाः समुदाय दुने नं विशेष यानाः यलय् च्वंपिंसं जक विशेष महत्व बियाः थायेगु याना वयाच्वंगु थुकिया जानकारतय् धापू दु । मतयाः जात्रा व्यवस्थापन याइगु थीथी झिगू त्वाःमध्ये नं नागबहाः व ओकुबहालय् जक थ्व बाजं दुगु संचारकःमि नापं संस्कृतिकःमि विक्रम शाक्यं कनादिल ।
दँय्दसं न्यकू जात्राया पाः काइगु त्वालं जक थाये दइगु दम्वःखिं बाजं छक्वः थायेत नं झिदँ तक पियाच्वनेमालीगु जूगुलिं आवंलि कासाया रुपय् थायेखनीगु जुइवं दँय्दसं हे थाये खनीगु परम्पराया रुपय् विकास जुयावनीगु झिगू त्वाःमध्येया छगू सौगः त्वाःया वाद्यगुरु नरेशमान शाक्यया धापू दु ।
थज्याःगु परम्पराया शुरुवातं थवंथवय् धेंधेंबल्लाःया निंतिं ल्याय्म्हपुस्तात आकर्षिक जुया वनीगु नापनापं बाजंया मौलिक ७ गू ताल व त्वाःकथंया फरक बोलया नं संरक्षण जुया वनीगु विश्वास वय्कलं प्वंकादिल ।
दम्वःखिं थाना वयाच्वंगु झिगू त्वाःया वाद्यगुरुपिं हरिलाल श्रेष्ठ (नकबही), रमेशबहादुर श्रेष्ठ (मंगलबजाः), दिलमोहन ताम्रकार (चक्रबही), भिमरत्न शाक्य (इखाछेँ), रत्नबहादुर शाक्य (बुबहाः), प्रेमकृष्ण राजकर्णिकार (हौगः), शान्तमानन्द शाक्य (ओकुबहाः), पवनकुमार ताम्रकार (ईखालखु), कमलदास श्रेष्ठ (क्वबहाः) व नरेशमान शाक्य (सौगः) खः ।
वय्कःपिं वाद्यगुरुपिनिगु नेतृत्वय् वैकल्पिक प्यम्ह नापं दम्वःखिं वादक, भुस्याः व दाफा म्येँ हालिपिनिगु पुचलं कासाय् ब्वति कयाच्वंगु ग्वसाः खलः कमिटीया मूछयाञ्जे रामकृष्ण चित्रकारं जानकारी बियादिल । दम्वःखिं बाजंया न्हय्गू तालमध्ये च्वः, जति व प्रताल थायेत बाघौया ई बियागु जानकारी नं वय्कलं बियादिल ।
कासाय् उत्कृष्ट स्वंगू पुचःयात छसिकथं स्वीद्वः, नीद्वः व झिद्वः तका दांया पुरस्कारया व्यवस्था यानातःगु दुसा थुगुसी न्हापांखुसी जूगु कासाय् स्थानीय तहपाखें छुं गुगुंकथंया ग्वाहालि मकासे आवश्यक सकतां व्यवस्थापन ग्वसाः खलकं हे याःगु खः ।
वंगु शनिवाःनिसें न्ह्याःगु कासाय् न्यागू उत्कृष्ट दम्वःखिं वादन पुचः ल्ययाः वइगु असार ९ गते कात्ति दबू, मंगलबजारय् दकलय् लिपांगु कासाया ग्वसाः ग्वयेगु तयारी यानाच्वंगु दु । कासाया निर्णायकमण्डलय् प्रद्युम्नकुमार श्रेष्ठ, वरिष्ठ चित्रकार वत्सगोपाल बैद्य, मोतिलाल शिल्पकार व हरिमान श्रेष्ठ च्वनादीगु दु ।
LEAVE YOUR COMMENTS