ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

पन्तिइ ज्याःपुन्हि जात्रा न्ह्यात

पन्ति (रासस)- काभ्रेपलाञ्चोक जिल्लाया ऐतिहासिक नगर पन्तिइ १ हजार ४२० दँ न्ह्यःनिसें हना वयाच्वंगु ज्यापुनिह्या जात्राय् अनयापिंसं ब्वति हे कायेमाःगु परम्परा दु । तछलाथ्व त्रयोदशि निसें पुन्हिया चान्हय् तक न्यायेकीगु थ्व जात्रा क्वचाःगु कन्हय् कुन्हु निसें बुँज्या न्ह्याकेगु थनया प्रचलन खः । ‘जेठ शुक्ल पुन्हि (ज्याःपुन्हि) कुन्हु जात्रा महनीपिं व मंसिर पुन्हि (यःमरि पुन्हि)या चान्हय् द्यने मखंपिंसं गुबलें सुखी सीमखु’ धयागु स्थानीयतय् धापु दु । उकिं ज्याःपुन्हि कुन्हु जुइगु जात्राय् सकसिनं ब्वति हे कायेमाः धयागु मान्यता दु ।

त्रयोदसिया स्वन्हु न्ह्यः पन्तिया ऐतिहासिक थासय् बिज्यानाच्वंपिं भैरवनाथ, भद्रकाली, इन्द्रेश्वरी व व्रम्हायणीयात देगःया आसनं भचा क्वय् सारे यातकि औपचारिक रुपं जात्रा न्ह्याःगु तायेकी । विशेष यानाः जात्रा चतुर्दशी व पुन्हि कुन्हु तःजिक हनी । थुगुसी थ्व हे वइगु बिहिवाः व शुक्रवाः पन्तिया ज्याःपुन्हि जात्रा लाः । जात्राया निंतिं भैरवनाथ व भद्रकालीया रथ दयेकेगु, देगः सफा यानाः झल्लर सहित मत, रंग तयेगु ज्या जुयाच्वंगु दु ।

थ्व जात्रायात खस भासं हिले जात्रा नं धायेगु याः । जात्रा सिधयेवं वा पीगु ज्या न्ह्याकेगु परम्परा न्हापांनिसें दुगुलिं थुकियात हिलेजात्रा धाइगु खः । जात्रा सिधःगु प्यन्हुलिपा निसें पन्तिइ फय् सनि, अले वा वयेगु सुरु जुइ धयागु मान्यता दु । अथेहे जात्राया दकलय् लिपांगु न्हि कुन्हु नं वा वइ धयागु मान्यता दु । थौंकन्हय् नं दँय्दसं वा वयाच्वंगु अनुभव नं स्थानीयतय् दु ।

किंवदन्ती कथं परापूर्वकालय् थ्व हे इलय् पन्ति पुण्यमाता खुसी तसकं बाः वःगुलिं खुसि पारीइ ब्रम्हायणी व भद्रकालीया पुजा याःवनेत हे समस्या जुल । उबलय् यलया बुंगं बासुगी नाग पन्तिइ वयाः पुण्यमाता खुसि वारपार तां थें च्वनाबिल । बासुकी नागयात म्हय् गयाः खुसि पारिइ वनाः भद्रकाली व ब्रम्हायणीया पुजा याःवन । थ्व हे लुमन्तिइ थ्व जात्रा जुया वयाच्वंगु खः धयागु स्थानीयतय् धापू दु ।
स्थानीय तुयुकाजी ताम्राकारया कथं थ्यंमथ्यं ५० मिटर ब्या दुगु पुण्यमाता खुसिइ दँय्दसं तछलाथ्व त्रयोदशी कुन्हु नागया प्रतीक स्वरुप निपु पं लायेगु चलन आः नं न्ह्यानाच्वंगु दनि ।

स्वन्हुतक न्ह्याइगु थ्व जात्रा पन्तिया दकलय् मू जात्रा खः । जात्रा हनेगु झ्वलय् त्रयोदशी कुन्हु पँथय् गयाः खुसि छिइगु ज्या क्वचायेवं चतुर्दशी कुन्हु पन्तिया थीथी थासय् च्वंगु द्यः, देगलय् पुज्याः वनेगु ज्या जुइ । थकुन्हु इन्द्रेश्वर महाद्यः देगःया पूर्वय् च्वंगु गणेद्यःयात खतय् तयाः सिन्हःजात्रा यानाः देय् चाःहिकी । जात्राया स्वन्हुया न्हि अथे धयागु ज्याःपुन्हि कुन्हु सुथं निसें पन्ति बजारय् भद्रकाली, महाद्यः व इन्द्रेश्वर स्वम्हेसिया उखेंथुखें ब्वाकेगु याइ । जात्राया दकलय् न्ह्यइपुगु लु थुबलय् हे खनेदइ । ल्याय्म्ह ल्यासेत तसकं उत्साहित जुयाः जात्राय् सहभागी जुइ ।

स्थानीयतय् धापू कथं पुन्हि कुन्हु भद्रकालीं ६४ म्ह योगिनीया छगू हे रुप धारण यानाः कामोत्तेजक जुयाः महाद्यःया लिउवनी । महाद्यः धाःसा त्रिवेणी खुसिइ तिंन्हुया सुलाच्वनी । तर अन नं भद्रकालींं मत्वःतेवं महाद्यवं उन्मत्त भैरवया रुप धारण यानाः भद्रकालीयात लिनाछ्वइ । थथे बिसिउँ वनेगु व लिना यंकूगु प्रतिक कथं रथयात उखेथुखे ब्वाकेगु याइ । थुबलय् हे खः ल्वाकेगु नं याइ । लिना यंकेगु झ्वलय् भद्रकालीयात दथुइ लाकाः भैरवया रथं लिउनं ठक्कर नकीसा न्ह्यःनं इन्द्रेश्वर महाद्यवं ठक्कर नकी । थ्व इलय् ब्रम्हायणी धाःसा शान्त जुयाच्वनी ।

धार्मिक विश्लेषण कथं थथे खः ल्वाकेगु परम्परा यचा स्वापूया प्रतीक खः । इन्द्रेश्वरया द्यःपाःलाः रमेश जंगमया कथं खः ल्वाकेगु धयागु कामोत्तेजक ज्या प्रदर्शन जूगुलिं न्हापा न्हापा खः ल्वाकेगु ज्या चान्हय् जक जुइगु खः । कामक्रिडालिसे स्वापू दुगु जात्रा जूगुलिं थ्व जात्रा सब्बु चान्हय् निसें द्यः तुयुतुयु धाया वइगु इलय् तक क्वचायेकेमाःगु मान्यता दुगु खः । तर थौंकन्हय् धाःसा खः ल्वाकेगु जात्रा नं न्हिनय् जुइ । खः ल्वाकेगु जात्राय् यक्व मनूत सहभागी जुइगुलिं नं थौंकन्हय् न्हिनय् हे थ्व जात्रा यायेगु यानाहःगु खः । पन्तिया मू जात्रा जूगुलिं पुन्हि कुन्हु पन्ति नगरपालिकां सार्वजनिक बिदा बीगु नं यानाच्वंगु दु ।

जात्राया परम्परा कथं पुजाज्वलं, सुकुन्डा ज्वनाः आचाजू (कर्माचार्य)त बुलुहुं न्ह्याः वनी । थथे न्ह्याःवनेगु परम्परायात ‘न्ह्याकेगु’ धाइ । आचाजूपिं खुसिपारित गोरखनाथ द्यःयाथाय् थ्यनेवं नाग दना वइ धाइ । नाग दना वयेवं वा वइ धयागु मान्यता कथं थ्व जात्रा लिपा वा वयाः सिन्हाज्या बांलाइ धयागु जनविश्वास दु । छुं जुयाः जात्रा मजुल धाःसा पन्तिइ तःधंगु अनिकाल जुइ, अनिष्ठ जुइ, सुख्खा जुइ धयागु जनविश्वास दु ।