गुंपुन्हि, सापारु, मतयाःनिसें स्वन्ति नखःया अन्यौलता

थुगुसी स्वन्ति नखःया जक मखु याकनं वयेत्यंगु गुंपुन्हि व सापारुया सवालय् तकं अन्यौलता जुयाच्वंगु दु । तिथि मिति, तिथि तुतया कारणं अज्याःगु कथंया समस्या वःगु खः । गुंपुन्हि, सापारु व मतया गबले हनेगु धइगु समस्या ब्वलंगु दु । अथे हे स्वन्ति नखःया बारे नं अन्यौलता ब्वलंगु दु ।

गुुंपुन्हि
बुँज्याया दृष्टिकोणं स्वल धाःसा दकलय् महत्वपूर्णगु ज्या सिनाज्या खः । सिनाज्या क्वचाये धुनेवं वइगु ला धयागु गुंला खः । गुंपुन्हि धयागु बौद्ध धर्मया दृष्टिकोणं जक मखु हिन्दू व शैव धर्मया दृष्टिकोणं नं उलि हे महत्वपूर्ण । गुंला खँग्वःयात स्वल धाःसा गुण व ला स्वानाः गुंला जुयाच्वंगु खः । गुणिला पुन्हि जुयाः हे गुणिला पुन्हि धाधां गुंपुन्हि धाःगु खः । धार्मिक मिखां स्वल धाःसा आध्यात्मिक चिन्तन अप्वयेकेगु, आध्यात्मिक सुख शान्ति अप्वयेकेगु अले यथार्थवादी नाप व्यवहारय् हे सुख शान्ति अप्वयेकेगु खः ।

गुंला धयागु गुण धर्म संचय यायेगु पुन्हिया अर्थय् कयातःगु दु । गुँइ च्वंगु बहाः बहिलय् वनाः शिक्षा कायेगु नापं ज्ञान गुणया खँ सयेकेगु अर्थय् नं कया वयाच्वंगु दु । विहार व बहिलिइ वनाः साधना यायेगु, उपवास च्वनेगु, अप्सं च्वनेगु, शिक्षा कायेगु तकं याइ । गुंपुन्हि कुन्हु बहाः बही चाःहिलेमाः धयागु नं मान्यता दु । किपुलिइ ला बहाः चाःहिलेगु धकाः किपूया फुक्क हे बहाः बही चान्हय् चाःहिलेगु याइ । गुंपुन्हियात क्वाति पुन्हि नं धाइ । क्वाति धयागु क्वाःगु ति खः । क्वाःगु ति त्वनेगु अर्थय् हे क्वाति पुन्हि धायेगु याना वयाच्वंगु दु ।

क्वाति दायेकाः त्वनेगु निंतिं प्यन्हु न्ह्यः अष्टमिीा दिनय् क्वाति फ्वयेगु याइ । गुलिं गुलिसिनं मूतूचा फ्वयेगु धकाः हाकुमुस्या फ्वइगु खः । फ्वःगुयात चुली वयेका थीथी कथंया बुबः दायेकाः त्वनीगु खः । क्वाति त्वनेगु दिं जूगुलिं पुलां पुलांपिंसं छुचुं क्वाति भ्यगः भ्यगः धायेगु याना वयाच्वंगु दु । उकिया अर्थ छुचुं नापं क्वाति नइगु अले क्वाति भेगलय् तया तइगु अर्थय् खः ।

क्वन्ति महाद्यः पुखू व सिलु तिर्थया मेला
गुंपुन्हिकुन्हु यलया क्वन्ति महाद्यःयात पुखुलिइ तयाः जात्रा याइगु चलन दु । चान्हय् हे पुखुलिइ महाद्यःया मूर्ति तइगु खःसां जात्रा धाःसा पुन्हि कुन्हु विशेषकथं याइ । कुम्भेश्वर महाद्यःया मूर्ति अथे पुखुलिइ तइगु खः । थ्यंमथ्यं ३ फिट दुगु उगु मूर्ति तयाः पुजाआजा यानाः तःजिक जात्रा तकं याइगु खः । सिलु तिर्थय् म्वः ल्हुइबलय् गुलि पुण्य लाइ धइगु धार्मिक मान्यता दु क्वन्ति महाद्यःया पुखुलिइ म्वःल्हुइगु इलय् नं उलि हे पुण्य लाइ धइगु मान्यता दु ।

ब्यांजा नकीगु
गुंपुन्हि कुन्हु ब्यांजा नकी । वा पिइगु ज्या क्वचाये धुंकाः बुँइ वइपिंं कीचायात नइपिं ब्यांचायात जा नकेगु यात हे ब्यांजा नकेगु धाइगु खः । घण्टाकर्णयात ध्याचलय् यंकाः ब्यांचाः क्वफाःगु न्यंकं बाखं दु । उकिं हे ब्यांचित जा नकेगु याना वयाच्वंगु खः धाइपिं नं मदुगु मखु । न्ह्यागु जूसां छगू कथंया प्राणी अले बुँइ वा स्यंकीपिं कीचात नइपिं ब्यांचित जा नकीगु धइगु हे ब्यांजा नकीगु खः ।

सापारु
गुंपुन्हिया कन्हय् खुन्हुयात सापारु धाइ । सापारु धइगु मूल रुपं दछिया दुने मदुपिं परिवारपाखें सा बाय् मनूयात हे सा यानाछ्वइगु नापं दान बीगु खः । छगूकथं दुःख जूसां न्हिला न्हिला हनीगु पर्व खः । सापारुया दिनय् नेवाःतय्सं मंकाःकथं सा छ्वयेगु याइसा गनं गनं ख्यालः वनेगुनिसें थीथी कथंया नं थःगु हे चलन दु । सायाःया दिनय् ख्वपय् ताहा सा पिकाइगु चलन दु । किपुलिइ धेंधेंपापा प्याखं पिथनीगु चलन दु । सायाः देय्न्यंकंया नेवाःतय्सं हना वयाच्वंगु थीथी संस्कृतिमध्ये मृत्यु संस्कारनाप स्वापू दुगु जूगुलिं मंकाः संस्कृतिया रुपय् निरन्तरता बियाच्वंगु खनेदु ।

मतयाः
नेवाः समाज दुने नं विशेष यानाः यल दुनेया छगू महत्वपूर्णगु संस्कृति मतयाः खः । सापारुया कन्हय्कुन्हु वनीगु मतयाः खः । बहाः बही लागाय् चाःहिलेगु नापं ख्यालः क्यना वनेगु जक मखु दछिया दुने मदये धुंकूपिनिगु नामं बहाः चाःहिलेगु छगू महत्वपूर्णगु संस्कृति खः ।

थुलिमछि महत्वपूर्ण संस्कृति गुंपुन्हि, सायाः नापं मतयाःया सवालय् थुगुसी पञ्चाङ निर्णायक समितिया पात्रोय् अन्यौलता खने दत । आः लछि लिपा वइगु साउन २७ गते शुक्रवाःया दिंयात गुंपुन्हि व सायाः धकाः च्वयातल । अथे हे २८ गते शनिवाः मतयाः धकाः च्वयातल । आः साउन २७ गतेयात गुंपुन्हि धकाः हनेगु ला कि सापारु धकाः हनेगु धइगु सवालय् अन्यौलता कायम जूगु दु । यलय् क्वन्ति महाद्यःया पुखुलिइ द्यःयात जात्रा याइगु अले अन मेला तकं जुइगु खः ।

उलि जक मखु नेवाःतय्सं गुंपुन्हिकुन्हु ला ब्यांजा नकीगु चलन दु । किपुलिइ बहाः चाःहिलेगु चलन दु । आः थुगु संस्कृति साउन २७ गते यायेगु ला कि २६ गते विहीवाः हे यायेगु धकाः अन्यौलता ब्वलन । अले जनै चीपिंसं नं पुन्हिकुन्हु हे चीगु खः । आः गुकुन्हु चीगु धइगु समस्या ब्वलंगु दु । यदि २७ गते गुंपुन्हि नखः हन धाःसा २८ गते सापारु जुइ । अले २९ गते जक मतयाः जुइ । थ्व समस्या वःगुया मूल कारण धइगु २६ गते सुथय् ९ बजे जुयाः ४५ मिनेट वसांनिसें पुन्हि क्यनी ।

२७ गते सुथय् ७ बजे जुयाः २५ मिनेट तक । २७ गते सुथय् ७ः२५ लिपांनिसें न्हिछि चछि हे पारु क्यन । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा थुगुसी सुद्र्यः लूगु इलय् पारु मंत । अथे सुद्र्यः लूगु इलय् पारु मक्यंगु जुयाः थुगुसी पारु तूत जुल । तिथिं सुद्र्यः मखनकी व तिथि तूत जुल धाःसा अले छगू हे तिथिइ निगू सूद्र्यः खन धाःसा व निन्हु क्यन धाइगु खः । थुगु ल्याखं स्वल धाःसा थुगुसी पञ्चाङया निर्णायक समितिया पात्रोय् सापारु तूत जुल । अथे हे जुयाः २७ गते शुक्रवाःयात हे पुन्हि व पारु निगुलिं लाकूगु खनेदु ।

थुगुसी गुंपुन्हि व सापारुया सवालय् गुकुन्हु गुकुन्हु हनेगु धइगु सवालय् ब्वलंगु समस्यायात कया आः तक नं खास हे बहस जूगु मदुनि । उकिं नेवाःतय्सं थुकिया सवालय् ज्योतिषनिसें सायाः ग्वसाः ग्वइगु खलः, मतयाः ग्वसाः ग्वइगु खलः, क्वन्तिइ मेला याइगु खलःनिसें जनै चिकीपिं द्यःब्रम्हुतनापं च्वनाः ब्यापक सहलह ब्याका पुन्हिइ गुगु दिनयात नालेगु अले सापारु गुकुन्हु हनेगु नापं मतयाः गुकुन्हु दिनय् हनेगु धइगु सवालय् ब्यापक सहलह ब्याकाः छगू हे धारणा दयेके हथाय् जुइधुंकूगु दु । गुंपुन्हि व सापारुया बारे समस्या समाधान जुइवं हाकनं स्वन्ति नखःयात पात्रोय् प्यन्हुु तिथिइ लाकातःगु खँयात कया नं बहस यायेमाःगु दु । लक्ष्मीपुजा धुंकाः कन्हय्कुन्हु तूत यानातःगुलिं समस्या ब्वलनाच्वंगु दु । थुगु खँय् नं सहलह ब्याकेगु नितिं तयारी यायेमाःगु आवश्यकता दु ।