ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

नेतृत्व पुस्तान्तरणय् अनिच्छा

प्यला न्ह्यः नेपाःया प्रधानमन्त्री जुयादीम्ह नेपाली कांग्रेसया सभापति नेपाःमितय् निंतिं न्हूगु ख्वाः मखु । अझ सत्ता व प्रधानमन्त्री पदया निंतिं ला वय्कः थें सतिम्ह सायद हे सुं दइ । वय्कः थुगुसी न्याक्वःगुखुसीइ प्रधानमन्त्री जुयादीगु खः । २०५२ सालय् न्हापांखुसी प्रधानमन्त्री जुयादीम्ह देउवा थ्व लिपा नं थः प्रधानमन्त्री जुइफइगु व जुइ चाहे जूगु इच्छा इलय् ब्यलय् क्यनाच्वनादी । संसद्या इतिहासय् नं देउवाया रेकर्ड अथेहे दु । २०४८, २०५१ व २०५६ सालय् डडेलधुरापाखें निर्वाचित जुयादीम्ह देउवा निक्वः तक संविधानसभा चुनाव व वयां लिपा जूगु संसदीय चुनावय् नं डडेलधुरा व कञ्चनपुरं निर्वाचित जुयादीगु खः । आः वय्कः हानं छक्वः नेपाली कांग्रेसया सभापति जुइगु तयारी यानाच्वंगु दु ।

प्रधानमन्त्री देउवाया राजनीतिक ‘रिपोर्ट कार्ड’य् तःक्व प्रधानमन्त्री, सांसद वा पार्टी सभापतिया धलः तयाः रेकर्ड कायम यानादीगु जुइफु, तर थुकिं नेतृत्वय् छम्ह हे जक व्यक्ति गुलि ई तक तक्यानाच्वन धइगु नं प्रष्ट छुमां बियाच्वंगु दु । छगू निर्वाचन क्षेत्रं छम्ह हे व्यक्ति स्वंगू दशक तक प्रतिनिधित्व यानावइगु धइगु अन न्हूम्ह नेतृत्वया विकास मजूनी वा याकेमबिउगु खः । देउवां खुक्वः तक सांसद जुया धकाः घमण्ड यायेगु थाय् ला दइ तर छम्ह नेताया दायित्व न्हूगु नेतृत्व विकास नं खः । उकी धाःसा देउवा फेल जूगु प्रमाण वय्कःया निर्वाचन क्षेत्र स्वयम खः । पार्टी दुने हानं सभापति जुइगु आकांक्षा व प्रधानमन्त्रीइ न्याक्वः तकया यात्रा प्रमाणयात क्वतुंकीगु थप आधारत खः ।

नेतृत्व विकासय् लिपा लाःगु नेपाली कांग्रेस जक धाःसा मखु । थज्याःगु समस्या नेपाःया फुक्क धइथें प्रमुख राजनीतिक दलतय् दुने दयाच्वंगु दु । प्रमुख प्रतिपक्ष नेकपा (एमाले)य् आः पुस्तान्तरणया खँ मखु कि केपी ओलीया विकल्प मदुगु जक मखु, अज्याःगु विकल्प दये तकं फइमखु धयाथें प्रचार जुयाच्वंगु दु । ताः ईया इतिहास क्वबियाच्वंगु पार्टी दुने छम्ह व्यक्तिं जक पार्टी सञ्चालन यायेफइगु व मेम्ह सुं नं उकीया निंतिं सक्षम मदु धायेगु खःसा कन्हय् केपी ओली लिपा एमालेया भविष्य छु जुइ, उकीया बारे स्वयम अन दुने च्वंपिं नेता कार्यकर्तातय्सं बिचाः यायेमाःगु पक्ष खः ।

२०५७ साल निसें माओवादीया अध्यक्ष जुयाच्वनादीम्ह प्रचण्ड वयां न्ह्यः २०४६ सालय् मशालया महामन्त्री जुयादीगु खः । थ्व ल्याखं प्रचण्ड केवल नेतृत्वय् जक च्वनाच्वंगु नं स्वंगू दशक दयेधुंकल । छुं ई न्ह्यः वय्कः स्वयमं थः लिपा पार्टीया नेतृत्व सुनां यायेफइ धकाः अझ नं थःम्हं मखनागु धकाः सार्वजनिक ज्याझ्वलय् धयादीगु खः । प्रष्ट जू, छम्ह व्यक्तिं दशकौं तक पार्टी नेतृत्व याःगुलिं अन दुने न्हूगु नेतृत्वया विकास जुइमफुत । न्हूगु पुस्तायात जिम्मेवारी बीगु कुतः मजूगुलिं नेतृत्व थःम्हं नं कन्हय् सुनां पार्टी कःघाइ धइगु मार्गचित्र मखन ।

नेकपा (एमाले)पाखें विद्रोह याना वःम्ह माधवकुमार नेपाल न्हूगु पार्टी चायेकाः हानं अध्यक्ष जुयादीगु दु । २०५० निसें २०६५ तक एमालेया नेतृत्व यानादीम्ह नेपालं नेकपा (एकीकृत समाजवादी) चायेकाः हानं छक्वः अध्यक्ष जुयादीगु दु । उखे नेकपा (मालें) नकनिति हानं सीपी मैनालीयात हे महासचिव ल्यःगु दु । वय्कः २०५८ निसें मालेया महासचिव खः । नेमकिपा, नेकपा (मसाल), राष्ट्रिय जनमोर्चा लगायत कम्युनिष्ट पार्टीया अध्यक्षया ख्वाःपाः नं स्वंगू दशक निसें हिउगु मदुनि । मधेशी जनअधिकार फोरमया नेतृत्व यानाः राजनीतिक पकड स्थापित याःम्ह उपेन्द्र यादव जुइमाः वा मधेश केन्द्रित राजनीतिया निंतिं कांग्रेस पार्टी त्याग यानादीम्ह महन्थ ठाकुर जुइमाः फुक्कं अझ नं नेतृत्व पदय् हे दनी ।

राजनीतिक वृत्तय् मेगु पुस्ताय् नेतृत्व हस्तान्तण मजुयाच्वंगु मू कारण धइगु नेतृत्वय् च्वंपिनि अदूरदर्शी नीति खः । नापं ल्याम्हतय्सं नेतृत्व नाप सतिसा थःत फाइदा दइ, नेतृत्वया अःख वःसां थः द्याइ धइगु जोर–घटाउ नं उतिकं जिम्मेवार जू । पार्टी दुनेया नेतृत्व, संसदीय चुनावय् ल्वायेगु नापं प्रधानमन्त्री लगायत जिम्मेवार पदय् छगू निश्चित समय सीमा मतयेकं थुकीया स्थायी समाधानया लँपु पिहां वइमखु । राजनीतिक विश्लेषकतय्सं निगू कार्यकालया नीति संविधानय् दुथ्याकेमाःगु विषय ल्ह्वनाच्वंगु दु । तर थुकिया बारे ब्यापक सहलह व बहस अझ नं जुइफयाच्वंगु मदु । संविधान संशोधनया निंतिं राजनीतिक सहमति बिना सम्भावना दइमखु । उकिं जब तक व्यापक बहसया विषय जुइमखु राजनीतिक नेतृत्वयात थुगु विषय गौण जुइ ।

विश्वया राजनीतिक अवस्था स्वयेगु खःसा आः पुलांगु पुस्तां स्वयां ल्याय्म्हतय्सं नेतृत्व यानाच्वंगु देय्या विकास व समृद्धिया अवस्था तसकं च्वछायेबहःजू । अमेरिकाया राष्ट्रपति जो बाइडेन (७९ दँ) व जापानया प्रधानमन्त्री फुमियो किसिदा (६४ दँ) या नेतृत्वय् स्वयां फिनल्याण्डया प्रधानमन्त्री सना मरिन (३६ दँ) व न्यूजिल्याण्डया प्रधानमन्त्री जाकिण्डा आर्डेम (४१ दँ)या नेतृत्वय् देय् उच्च प्रगतिमार्गय् न्ह्याः वनाच्वंगु दु । नेपालय् विकास, समृद्धि व प्रगतिया न्ह्याक्व हे नारा बिउसां आः नेतृत्वय् न्हूगु पुस्ता मवयेकं थ्वहे तहया नेतृत्वयापाखें हिउपाःया सम्भावना मदु । थौं पार्टी दुने नेतृत्वया विकल्प मदु धकाः न्हूगु नेतृत्व मल्यसे च्वनेगु धइगु देय्या समृद्धि मार्गयात हे पनेगु ज्या खः ।

आः फुक्कं राजनीतिक दलया ल्याय्म्ह पुस्तां देय्या भविष्यया निंतिं बिचाः यायेगु खःसा थःथःगु पार्टी दुने नेतृत्व हिलेगु निंतिं पहल यायेमाः । पार्टी पिने च्वंपिं नागरिक समाजं नेतृत्वय् निगू कार्यकालया ‘सिलिङ’ तयेगु बारे व्यापक रुपं बहस न्ह्याकेगु आवश्यकता दु । मखुसा नेतृत्व विकासया अभावं हरेक पार्टीया भविष्य जक मखु स्वयम देय्या भविष्य नं बुलुया वनी ।