वनस्पति अध्ययन अनुसन्धान

वनस्पतिया बारे अध्ययन अनुसन्धान जुया वयाच्वंगु दु । वनस्पतिया बारे अनुसन्धान विश्वविद्यालययापिं प्राध्यापक व विद्यार्थीपिंस याना वयाच्वंगु दु, सरकारी व गैरसरकारी अनुसन्धान संस्थानतय्सं याना वयाच्वंगु दु । वनस्पति सम्बन्धी विभिन्न विधाय् अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु । गथेकि छु थासय् छु छु वनस्पति दु, गज्याःगु वासस्थानय् गज्याःगु वनस्पति दइ, वनस्पति व वातावरण दथुइया अन्तरसम्बन्धया बारे नं अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु । नापं छु छु जाति जनजातिपिंसं छु छु वनस्पति उपयोग याना वयाच्वंगु बारे नं अनुसन्धान यानाच्वंगु दु । वनस्पतियात जुइगु ल्वय्या बारे व रोकथामया बारे नं अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु, नापं जैविक प्रविधि छ्यलाः तन्तुयात यक्व दयेकेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु । ल्वय् लायेकेत ज्यालगय् जूगु वनस्पतिया बारे नं, अन्न, तरकारी, व फलफूल उत्पादनया बारे नं अध्ययन अनुसन्धान जुया वयाच्वंगु दु । धाये त्यनागु खँ यक्व यक्व वनस्पतिया क्षेत्रय् अनुसन्धान जुयाच्वंगु दु ।

आः छु विधायागु अनुसन्धान पाखें झीत छु महत्व दु धयागु सिइकेत दसिकथं क्वय् ब्ययेत्यना ।

वनस्पतिया प्रजातिबारे अनुसन्धान
थ्व विधायागु अनुसन्धान छगू क्षेत्रयागु, छगू जिल्लायागु, छगू स्वनिगःयागु धाये प्रदेशयागु अथवा देशयागु जुइफु । थज्याःगु अनुसन्धान व थासय्, व जिल्लाय्, व स्वनिगलय्, व प्रदेशय् व झीगु देशय् दुगु वनस्पतिया प्रजातितय् बारे झीसं सिइ । वोधिचित्त वनस्पति गन गन दु, यार्सागुम्बा छु जिल्लाय् दु, ईलामया माईपोखरी छु छु वनस्पति दु, स्वयम्भू व पशुपतिया गुँइ छु छु वनस्पति दु धकाः झीसं धायेफइ । नापं सिमा गुलि दु, घाँय् गुलि दु, जडिबुटी छु छु दु धका सिइके फइ ।

वनस्पति र वातावरणया अन्तरसम्बन्धया अध्ययन
वनस्पति व वातावरण अन्तरसम्बन्धया बारे नं यक्व अनुसन्धान जूगु दु । गज्याःगु वातावरणय् गज्याःगु वनस्पति दइ, वातावरण मिले मजुया वनीबलय् वनस्पति नं तनावनी, न्हनावनी । गुलिं गुलिं चखुंबखुं विशेष वनस्पतिइ जक च्वनी, इमिगु नसायात विशेष वनस्पति पाखें उपलब्ध जुइ । चितवनय् जूगु वनस्पति व वातावरणया अध्ययनं छु सिइदत धाःसा छगू किसिमया वातावरण मेगु वातावरणय् परिवर्तन याःबलय् अन दुगु वनस्पतिया प्रजाति फरक जुल, वनस्पतिया संख्या नं परिवर्तन जूगु खनेदत, गुलिं वनस्पति तनावन, गुलिं न्हूगु वनस्पति खनेदत ।

वनस्पतिया ल्वय्या बारे अध्ययन
झीत ज्यालगय् जुगू अन्नबाली, तरकारी व फलफूल बाली, स्वां बाली धाये सिमायात ल्वचं कइ, थ्व ल्वय् छुकिं जूगु खः, ल्वय् न्हंका छ्वयेत छु यायेमा धयागु बारेया अनुसन्धानं ल्वय् क्वलंकाः उत्पादनय् सहयोग याःगु दु । कृषि बालिया ल्वय्या बारे, यक्व उत्पादन यायेगुया बारे खुमलटारया नेपाल कृषि अनुसन्धान परिषदं याइ, विश्वविद्यालय नं अनुसन्धान याना च्वनी । विश्वविद्यालय व अनुसन्धान परिषद् मिलय् जुयाः नं यानाच्वंगु दु ।

वनस्पतिं मनूयात याइगु ल्वयया अध्ययन
झीपिं मध्ये गुलिंगुलिंसित सिमा, झाःपाः, घाँय्या परागकणं झीगु शरिरयात समस्या याइ । थ्व समस्यायात “पोलेन एलर्जी” अथवा “हे फिभर” धाइ । थुकिं लिपा दम ल्वय् जुइ । ग्वयेछाःसिमाया खोला झीसं थिलकि झीत चासुइ । आमासि यक्व नलकि कब्जियत जुइ । गुलिं गुलिं वनस्पतिया कःछिइ छाःकीयाके थें यक्व सँ दइ, सँ थिलकि झीत पुइ । न्हाय्कंप्वाचं नं झीत पुइयः । कुनू (घ्यूकुमारी)यागु एलोभेरा जेल यक्व सेवन यातकि प्वाः हिइसे च्वनी, वाकवाक वइ, बान्ता जुइ, झारा नं जुइ नापं हि ल्वाकज्याःगु पिसाब वइ । लेकय् दइगु विषमा नांगु वनस्पतिइ एकोनाइट धइगु एल्काल्वाइड दइ, थ्व सेवन यातकी २–६ घण्टाया दुने मनूत सिइ । सीन्ह्यः वाक्वाक्, वान्ता व झारा नं जुइ ।

वनस्पति पाखें दयेका तःगु वासः
जडिबुटीजन्य वनस्पति पाखें झीगु ल्वय् क्वलायेकेत माःगु वासःत दयेका तइ । आयुर्वेदिक वासः थुकीया दसि खः । झीसं न्हियान्हिथं जडीबुटी प्रयोग यानाच्वंगु दु । गथेकि सेखं चाइबलय् हलू, जी, लाभा तयाः क्वाःलः त्वनी । मुसु वइबलय् लवं वा सःपि (बोझो)या टुक्रा म्हुतुइ तयाः न्ह्यया च्वनी । म्हासुल्वय् (जन्डिस) जुइबलय् मेवा यक्व नइ, तु नं नइ । म्हं स्याइबलय् अय्लाखं मालिस याई । झारा जुइबलय् आमासिमायागु ख्वला अथवा हः न्ह्ययेका तइ ।

इथ्नोबोटानी : मानव जाति र वनस्पतिया सम्बन्ध अध्ययन
झीगु देशय् थ्व विषयय् यक्व अध्ययन अनुसन्धान जुइ धुंकल । झीगु देशय् दुपिं जाति जनजातियात कयाः अनुसन्धान अप्वः याना विश्वविद्यालययापिं प्राध्यापक व विद्यार्थीपिं अले वनस्पति विभागया अनुसन्धानकर्तापिंसं याःगु खनेदु । अध्ययन अनुसन्धान गुलिं रिपोर्टया रुपय्जक सीमित जुयाच्वंगु दु, गुलिं शोधग्रन्थया रुपय् जक । गुलिं गुलिं अनुसन्धानकर्तापिंसं थःगु अनुसन्धानया नतिजा अनुसन्धान च्वसुया रुपय् वा सफूया रुपय् पिकया तःगु खनेदु । झीसं इथ्नोवोटानीया प्रकाशन अध्ययन यायेबलय् थरिथरिया जाति जनजातितय्सं प्रयोग यानाच्वंगु वनस्पतिया प्रजाति नापं संरक्षण विधिया बारे नं झीसं ब्वने खनाच्वंगु दु । छुं छुं प्रकाशनय् लोक नांया बारे नापं वर्गीकरणया बारे नं च्वयातःगु दु । गुलिं गुलिं अनुसन्धानं थ्व रैथानेया परम्परागत ज्ञान छु छु उमेर समूहयाके यक्व दु धकाः अनुसन्धान नतिजां ब्वया तःगु दु । छगू निगू अनुसन्धान नतिजा ब्वयेगु ज्या जुइमाः धकाः तायेका ।

डंगोल व गुरुङ निम्ह मिले जुयाः चितवन जिल्लाय् याःगु अनुसन्धानं थारुपिंस छ्यलीगु जडिबुटिया बारे च्वसु पिकाःगु दु । टिकौलि वनय् दुगु वनप्याज वनस्पति थारु गुरौया धापु कथं ग्वलागु हा मिसां अथवा मिजनं नःसा भ्यासेकटोमी या लाप्रोस्कोपी याये म्वायेकं परिवार नियोजन जुइ हँ । थारुपिनिगु इथ्नोबोटानी अनुसन्धानं वडकि विहिया पासि अचार दयेका नयेज्यू खनी । जिं व अचार लिसे छुयातःगु कनि नयाःबलय् यक्व हे सा ताल । सर्पगन्धा नांगु वनस्पति मगज स्यंपिंत वासः ज्या लगय् जूगु खँ च्वयातःगु दु ।

अन्तय् झीसं वनस्पति विज्ञपिंसं याःगु अनुसन्धानपाखें वनस्पतिया प्रजाति छु छु गन गन दु धका सिइके दइ, वनस्पतियात गुज्वःगु ल्वय्, कै गथे याना न्हंकेगु, वनस्पति, मनु व वातावरणया सम्बन्ध नापं मनुखं प्रयोग यानाच्वंगु वनस्पति, नापं न्हना मवंक संरक्षण यायेगु विधिबारे अनुसन्धान जुयाच्वंगु खनेदु । अनुसन्धान याइपिंत झीसं हौसला बिइमाः, अनुसन्धानया नतिजा झीसं झीगु जीवन धस्वाका यंकेत छ्ले नं माः । ज्ञान, सिप व प्रविधि झीसं ब्वलंका यंकेमा ।