बुद्ध, दासी व ब्राम्हण

#सुभद्रा मानन्धर

तथागत भगवान बुद्धया इलय् आपालं मिसापिं भगवान बुद्धया उपदेशं प्रभावित जुयाः थः नापं कर्पिंत नं मुक्ति मार्गय् न्ह्याः वनेगु ज्या यानावंगु खनेदु । उपिं मध्ये दासीपुत्री पूर्णिका लुमंकेबह जू । दासीपुत्री पूर्णिका खय्त ला तसकं थाकूगु जीवन हनाः च्यः ज्या यानाच्वंसा नं भगवान बुद्धया उपदेशं स्रोतापन्न जूगु खः ।

अनाथपिण्डक धयाम्ह महाजनं थःगु छेँसं तथागत बुद्ध व भिक्षु संघपिंत भोजन ग्रहण निंतिं बिन्ति याः वंगु जुल । वसपोल भगवान बुद्धं भोजन स्वीकार यानाबिज्यात । अनाथपिण्डक थःगु छेँय् लिहां वयाः भगवान बुद्ध व भिक्षु संघ भोजनया लागिं कन्हय् बिज्याइगु खँ हर्षित जुयाः परिवारजनपिंत कनेगु ज्या जुल ।

कन्हय्या तयारीया निंतिं दक्वसितं छता छता ज्या अह्रे यानाः थःथःगु ज्या पुवंकेगु उजं बिल । दक्वं छेँजः व ज्याकःमित महामानव गौतम बुद्धया दर्शन याये दइगु जुयाः लय्तायाः थःथःगु ज्या याः जुल । दासीपुत्री पूर्णिका आपालं खुसी खनेदु । छाय्धाःसा भगवान बुद्धया उपदेशनां व न्हापा हे प्रभावित जुइधुंकूम्ह खः ।

अझ नं यक्वः ज्ञान मुने दइगु अवसर चुलायेत्यंगु भाःपियाः लय्तायाः थःगु ज्या यानाच्वन । कन्हय्कुन्हु इलय् हे तथागत भगवान बुद्ध नापं भिक्षु संघ अनाथपिण्डकयाथाय् थ्यंकःबिज्यात । अनाथपिण्डकं थःगु ल्हातं हे भगवान बुद्धयात भोजन लःल्हायेगु ज्या जुल । तथागत भगवान बुद्धयात भोजन लःल्हायेगु सौभाग्य सकसितं दइमखु ।

थ्व तःधंगु पुण्यया फल खः । भोजन सिधये धुंकाः अनाथपिण्डकं भगवान बुद्धयात धर्मदेशनाया लागिं प्रार्थना यात । भगवान बुद्धं प्रार्थना स्वीकार यानाबिज्यासें पञ्चशील परिमिता, मंगलया खँ नापं जीवन उपयोगी दुःख, मुक्तिमार्ग क्यनाः ध्वाथुइक कनाबिज्यात । तथागत भगवान बुद्धया अमूल्यगु धर्मदेशना न्यंवःपिं फुक्कसियां धर्मलाभ जूवन ।

अन थःगु ज्या त्वताः मखंक सुलाः न्यनाच्वंम्ह दासीपुत्री पूर्णिका अझ आपालं धर्मलाभ यायेफुम्ह जुयाच्वन । धर्मदेशनाया प्रभावं सत्धर्म मनन् यासें सकसिगुं कल्याणया मार्गय् वनेगु, धर्म छु खः ? कर्म छु खः ? सुगति गथे यानाः प्राप्त जुइ व निर्वाणया ज्या लँपु छु खः धइगु ज्ञान थुइका काये फुगुलिं व थःत स्रोतापन्न फल लाना कायेफुम्ह जुल ।

स्रोतापन्न जुइधुंकूगुलिं दासीपूत्री पूर्णिकां थथे धाल, ‘ब्राम्हण गंगा मातां दक्वसियां पाप चुइके यंकीगु खःसा न्यां, ताहा, ब्यां दक्व फुक्कं जलप्राणीपिं तप्यंक हे स्वर्ग वने दइगु जुइ ।’

दासीपुत्री पूर्णिकाया ज्या न्हियान्हिथं खुसी (अचिरावती)इ वना लः काःवनेगु जुयाच्वन । छन्हु चिकुलाया तसकं चिकुगु न्हिकुन्हु थरर्र खाखां लः काः वंबलय् व हे खुसिइ छम्ह ब्राम्हण थुरुथुरु खाखां च्वापु थें ख्वाउँगु लखय् धुम्पुं धुम्पुं यानाः म्वः ल्हुया च्वंगु खनाः थथेभनं चिकुबलय् छाय् शरीरयात कष्ट बियाः च्वनागु धकाः ब्राम्हणयात न्यन ।

‘हे ब्राम्हण जि ला छम्ह दासी खः, तान्व, चिकु वा फय् मधासें जिगु ज्या महाजनयाथाय् लः जायेकेगु खः । छपिं छाय् च्वापु थें ख्वाउँगु लखय् म्वःल्हुया च्वनागु ?’ ब्राम्हणं लिसः बिल, ‘छ दासीपुत्री खः, छं छुं नं मसिउ । गंगाय् म्वः ल्हुइबलय् गंगा मातां जिगु न्हिन्हिं चायेकं मचायेकं यानागु पाप चुइका यनी । अले जि शुद्ध जुइ । नापं सीबलय् स्वर्ग वनेदइ, सत्गति प्राप्त जुइ ।’

दासीपुत्री पूर्णिकायात ब्राम्हणया अज्ञानता खनाः दया वन । मनूतय्सं छुं नं कूकर्म यात धाःसा उकिया फल थःपिंसं हे भोगे यायेमाः । सुनानं वयात पने फइमखु । उकिं पाप कर्म हे मयायेगु । साधारण मनूतय्सं नं पञ्चशील जक बांलाक पालना याये फत धाःसां दुःखं मुक्त जुइ । सत्गति लाइ ।

सुनानं पूजापाठय् खर्च यानाः खुसिइ वनाः म्वःल्हुयाः पाप तना वनेमाः धकाः थःगु शरीरयात दुःख बिइ मालीमखु । स्रोतापन्न जुइधुंकूगुलिं वं थुलि बिचाः याये धुंकाः ब्राम्हणयात थथे धाल, ‘ब्राम्हण गंगा मातां दक्वसियां पाप चुइके यंकीगु खःसा न्यां, ताहा, ब्यां दक्व फुक्कं जलप्राणीपिं तप्यंक हे स्वर्ग वने दइगु जुइ ।

मनूतय्सं स्यायेगु, खुया कायेगु, कूकर्म याये धुंकाः खुसि वनाः म्वःल्हुइवं पा चुइका यंकीगु खःसा खुँत, ज्यानमारात, मभिंपिं मनूत न्हिच्छि बांमलाःगु ज्या यानाः खुसिइ वनाः म्वःल्हुयेवं पाप धाथें चुइका यंकीगु खः ला ? बरु सत्गति वनेगु मन दुसा, स्वर्गय् वनेगु मन दुसा, पाप कर्म मयासें पञ्चशील पालना यानाच्वंसा गाः ।

पाप नापं ग्यानाः म्वःल्हुइ माःगु हे मदु । थुलि खँ न्यने धुंकाः ब्राम्हणया नुगः मिखा चालावन । दासीपुत्रीं धाःथें खुँ ज्यानमाराया पाप ला थ्व खुसिं चुइका यने फइमखु । गथे जुया जितः थ्व सत्मार्गया ज्ञान न्हापा हे मसिल धकाः वया मनय् खँ ल्हात ।

ब्राम्हणं लखं पिहां वयाः दासीपुत्री पूर्णिकायात न्यन, ‘थथे सत्मार्गया पञ्चशीलया खँ छं गन न्यना कया ?’ पूर्णिकां थथे लिसः बिल, ‘जि श्रद्धेय उपासक अनाथपिण्डक महाजनथाय् लः ल्ह्ययेगु ज्या याना च्वनाम्ह खः । अन महाजनथाय् भगवान बुद्धं उपदेश बिया बिज्याइबलय् सुलाः सुलाः न्यनेगु खः । उकिं हे जिगु धर्मचित्त बढे जूगु खः ।

पञ्चशील, आर्य अष्टांगिक मार्ग, दशपारमिता, दान, शील पुण्य कर्म, पाप कर्म, अनित्य संसार नापं यक्वः हे ज्ञान लाना कयागु खः । उकिं छपिंत अन्धविश्वासं पिकायेत स्वयागु खः, नापं सत्मार्ग व सद्विचार यायेगु स्यनेत, कूकर्मं बचे यायेत स्वयागु खः ।’ थुलि खँ न्यने धुंकाः ब्राम्हणं अनाथपिण्डकयात नाप लानाः बुद्धयाथाय् वनेगु मन जूगु खँ कन ।

अनाथपिण्डक महाजन थःथाय् ज्या याइम्ह दासीपुत्री पूर्णिकां छम्ह ब्राम्हण अन्धविश्वासी अज्ञानीयात सत्मार्ग क्यनेफुगु खनाः तसकं लय्ताल । अनाथपिण्डक भगवान बुद्धया दक्वं उपदेश न्यनाः नं थः बाहेक करपिंत ज्ञान इना बिइ मसयाच्वंम्ह खः । छम्ह मिसामचा व नं दासीपुत्री, उकिसनं सुलाः सुलाः उपदेश न्यनाः श्रोतापन्न जुइधुंकूगुलिं उघ्रिमय हे दासीपुत्रीयात दासत्वं मुक्त यानाबिल ।

अनंलि पूर्णिकायात तथागत भगवान बुद्धथाय् ब्वना यंकल । भगवान बुद्धयात पूर्णिकायागु दक्वं खँ कनेधुंकाः पूर्णिकाया श्रोतापन्न ज्ञानया कदर यासें भगवान बुद्धया ल्हातिं हे प्रब्रज्या बिइमाल धकाः अनाथपिण्डकं बिन्ति यात । तथागत भगवान बुद्धं अनाथपिण्डकया बिन्ति कथं पूर्णिकायात प्रबज्जित यानाबिज्यात । नापं पूर्वाराम महाबिहारय् भिक्षुणी संघय् तयाबिज्यात ।

थ्व बाखनं (इतिहास) छम्ह मिसामचा न्ह्यागु कूलय् जन्म जूसां सत् बिचाः दत धाःसा सत्मार्गय् वनेत स्वत धाःसा वं ज्ञान मदिकं मालेगु व मुनेगु याना वन धाःसा छन्हु पूर्णिका थें सफल जुइ धयागु क्यंगु दु । (साभार ः बौद्धसफू)