चीन, न्ह्याथाय् वंसां रञ्जना

“छःपिंत थन चाइनाय् नापलाये दयाः तसकं लय्ताया । छःपिंत थन चाइनाय् बिज्याकेगु इच्छा पूवन ।” बेइजिङ्गया इन्नर मंगोलिया ग्रायण्ड होटलय् थ्यनेवं जापानया स्यूचो ताकाओकाजुं जितः नापलानाः प्वंकूगु अभिव्यक्ति खः थ्व । वय्कः छम्ह बौद्ध पुरोहित । थः ल्याय्म्हचाबलय् निसें नेपाः वयाः बुद्धधर्म सम्बन्धी आपालं स्यने—कने यानादीम्ह ।

विशेष यानाः येँया जनबहाःद्यःलिसे अप्वः रुची दु वय्कःया । उगु ईया तसकं नांजाःपिं बौद्ध विद्वान्पिं पं. अमोघवज्र वज्राचार्य, पं.आशाकाजी वज्राचार्य, पं.दिव्यवज्र वज्राचार्य, पं.रत्नकाजी वज्राचार्य आदि आपालं हनेबहपिं गुरुजुपिंपाखें पुजा—आजाया नापं संस्कृतभाषाया ज्ञान नं वय्कलं कयादीगु दु । भाषानिभाः प्रेमबहादुर कसाःजुपाखें नेपालभाषा सयेकादीगु दु ।

न्हापा यक्व गुरुजुपिनिगु संगतया प्रभावं जुइ वय्कलं जिलिसे जक खँ ल्हाःसां गुरुजुपिंत थें छःपिं, बिज्याहुँ आदि कथं व्यवहार यानादी । जिं नं उकथं हे वय्कःलिसे व्यवहार यायेगु । उकिं जिं लिसः बिया, “थ्व फुक्क छःपिंसं यानाः ला खःनि, मखुसा जि गनं थन थ्यनी ?” निम्हं छक्वः न्हिला । वय्कः नं अन थ्यंगु ताऊमजाःनि खनिं ।

उकिं भचा झासु लने धुंकाः वय्कःनाप कफी छगू छगू त्वना । वंगु २०१८ जून २७ निसें जुलाई ३ तारिखतक छगू सेमिनारय् ब्वति कायेगु निंतिं जि चाइना थ्यंगु खः । जि चाइना थ्यंगुया पृष्ठभूमि छत्वाःचा नं कना हे छ्वये ।दछि ति न्ह्यः ताकाओकाजु नेपाः झाल । वय्कलं ‘पेनड्राइभ’ छगू बियाः उकी दुगु पाण्डुलिपि ग्रन्थ चीनया सांघाइलय् दु, उकिया शीर्षक छु छु खः स्वयाबिउ धकाः धयादिल ।

लिपा ज्या विशेषं वय्कः नापलाये मखंक याकनं जापानय्तुं झायादिल । जिं कम्प्यूटरपाखें पाण्डुलिपि ग्रन्थ स्वयाः शीर्षकया लिसें मेमेगु नं नमूना माःसा धकाः क्याटलगकार्ड नापं ईमेलं वय्कःयाथाय् छ्वयाबिया । जिं छ्वयागु कार्ड क्याटलग वय्कलं चीनय् छ्वयादिल । थुपिं सफू ७२ गू ति दु व सर्सर्ति स्वयाबलय् उबलय् ल्हासाय् च्वनाच्वंपिं नेवाःतय्सं च्वकातःगु व मुंकातःगु जुइमाः धइगु अनुमान यायेफु ।

तर व चाइनाय् गथे यानाः थ्यन व धाःसा धाये मफुनि । न्ह्यागुसां अन सुरक्षित जुयाच्वन, थ्व हे सन्तुष्टिया खँ धाये माली ।छन्हु ताकाओकाजुं थुकथं ईमेल छ्वयाहयादिल — “सांघाइलय् सफूकुथि चायेकेत्यंगु दु उकिया लसताय् बःचाधंगु गोष्ठी ज्याझ्वः नं जुइ । अन च्वंपिसं छंत नं ब्वंगु दु । छं अन वहे पाण्डुलिपि ग्रन्थया बारे भचा न्ववानाबिउसा जिउ धाःगु दु ।

विशेषयानाः उमिके बौद्धग्रन्थया बारे न्यनेगु इच्छा दु ।” थुकिया लिसलय् जिं ‘जिउ’ धया । थ्व हे झ्वलय् ताकाओकाजुं लोटस रिसर्च सेन्टर थौंकन्हय् लोटस एकेडेमिक कलेजया दुजःपिंत नं ब्वनादिल । लिपा चाइनायापिंसं हे मेल नं यानाहल, ‘इन्भिटेशन लेटर’ नं छ्वयाहल । तर थीथी हुनि नं थुबलय् जि वने मफुत । लोटसया दुजःपिं झाल ।

ज्याझ्वः क्वचायेधुंकाः ताकाओकाजुं जि मवयाः अन च्वंपिसं सुखमदयेकल धकाः ईमेल यानाहल । जिं क्षमा फ्वना छ्वया ।थुकिया लाबला लिपा हाकनं आकाझाकां ताकाओका येँय् झायादिल । थपाले वय्कलं न्हापाया पाण्डुलिपि सफुलिइ दुगु थीथी चित्र जक प्रिन्ट यानाः उकिया नां व भचाभचा विवरण नं च्वयाबिउ धयादिल ।

नापं थुगुसी हाकनं चीनया राजधानी बेइजिङ्गय् बौद्ध सम्मेलन जुइत्यंगु दु उबलय् ला वयेमाली धकाः धयादिल । थुबलय् नं लिपा बांलाक खँ हे ल्हाये मलाकं जापानय् वय्कःया पासा छम्ह मंत धालथें तुरुन्त लिहां झाल । वय्कःया कुतः कथं थुगु सम्मेलनय् ब्वति कायेगु निंतिं आशा सफूकुथिपाखें जि व लोटसपाखें डा. भद्ररत्न वज्राचार्य व भाजु किरणनर्सिङ्ग शाक्यया नामय् ब्वनापौ छ्वयाहल ।

 

दुखया खँ, थथे खँ जुया च्वंबलय् हे आकाझाकां भद्ररत्न सर दिवंगत जुयादिल । उकिं लिपा जि व किरणनर्सिङ्ग दाइ निम्ह जक चाइना वनापिं जुल ।जून २७ बुधवाः बहनी येँया एअरपोर्टं ब्वया । जून २८ बिहीवाः ज्याःपुन्हि कुन्हु सुथय् ग्वान्जाउ थ्यन । अन छुं ई ट्रान्जितय् च्वने धुंकाः अनं हानं बेइजिङ्ग वना । प्यघौति लिपा चीनया राजधानी बेइजिङ्ग थ्यन ।

एअरपोर्टय् जिमित काःवयाच्वंपिं दु । ताहाकःगु हाकुगु कारय् तयाः यंकल । जिमित तइगु व सम्मेलन जुइगु थाय् इन्नर मंगोलिया ग्राय्ण्ड होटलय् थ्यंकेत छघौत्याति बित । थन हे ताकाओकाजु जापानया प्रा. मुसासि ताचिकावाजु, जिमित सःतूपिं मध्ये धाये ग्वसाःखलःया संयोजक डा. काइचाओजु, डा. ली शु आदिपिं क्वय् ग्राउण्ड फ्लोरय् हे नापलाना ।

ताकाओकाजुं झी भचा झासु लने, थःथःगु क्वथाय् आराम यानाः थन हे सनिलया ६ बजे नापलानाः कफी त्वने धयादिल ।बहनी ग्वसाःखलःया मनूतय्सं बेलि यायेत हानं पिने मेगु हे भब्य होटलय् ब्वना यंकल । थन जि, किरणदाइ, ताकाओकाजु, प्रा.ताचिकावाजु, मेपिं निम्ह प्यम्ह जक पाहांकथं ब्वनातःगु । न्हापां थःथःपिनिगु म्हसीका कालबिल जुल ।

भचा जायेकाः चाःहीके जिउगु राउण्ड टेबिलय् धमाधम नसात्वँसां छाय्पियाहल । थःथःगु रिकापीइ थःत यःयःगु कयाः नयेगु । त्वनेत च्या, जूस, सूप, वाइन अले तसकं चिग्वःगु गिलासय् अनया अय्लाः । खःका धकाः त्वंसा झीगु भासं कथु हे प्याकेत मगाःगु ।

नयेगु त्वनेगु जुयांतुं च्वन । थःथवय् छम्हं मेम्हनाप अनेक खँ नं जुयाच्वन । ननं त्वत्वं खँ ल्हाल्हां उपिं पालंपाः छक्वःपतिं दनावनाः गिलास ल्वाकः वनाच्वन । थथे गिलास ल्वाकेत अय्लाः हे त्वनेमाः धइगु नं मदु । न्ह्यागु त्वंसां जिउ ।

सर्सर्ति स्वयाबलय् थ्व सफूत उबलय् ल्हासाय् च्वनाच्वंपिं नेवाःतय्सं च्वकातःगु व मुंकातःगु जुइमाः धइगु अनुमान यायेफु । तर व चाइनाय् गथे यानाः थ्यन व धाःसा धाये मफुनि ।

अनया माहौल व उमिगु पहःचहःयात कयाः छताछता दत्तले किरणदाइनं जितः थुकथं न्हाय्पनय् स्वांपुयाच्वन — झीसं स्वयेबलय् उमिसं अथें गिलास ल्वाकाच्वंगु थें च्वं अथवा म्वासांम्वाःसां ‘चियर्स’ यानच्वं थें च्वं । तर, वास्तबय् थम्हं हनेमाःपिंत व हनाबना देछायेत हे थुकथं गिलास ल्वाकाच्वंगु खः ।

अले छता खँ थ्व नं याद या कि गिलास ल्वाकः वंम्हेस्यां गुबलें थःगु गिलास च्वय्लाकाः ल्वाकीमखु । क्वमालि जुइथें थःगु गिलास क्वय् हे लाकी । मेगु छता खँ, झीत मुख्य सःतूम्ह मनूया खंला हाफपाइन्ट जक न्ह्यानातयातःगु थ्व नं थय्क स्वयेबलय् अजूचायापुगु खँ थें च्वनी । वास्तवय् थन भ्वय्सःतीम्ह अप्वःथें साधारण हे जुयाच्वनी ।

छाय्धाःसा भ्वय् सःतूम्ह बांलाकाः च्वन धाःसा भ्वय् वइपिं झन् बांलाकाः वयेमाली । भ्वय् ब्वंम्ह स्वयाः भ्वय् वःम्हेसिया वसः क्वह्यन धाःसा भ्वय् सःतूम्हेसिगु अपमान याःथें तायेकीगु थनया चलन ।’ खँ न्यँन्यं न्ह्यइपुयाच्वन व जिन्दगीइ दकलय् न्हापां तःताजि चाइनीज भेराइटी नसाज्वलं नयागुलिं नुगः नं लय्तायाच्वन ।

कन्हय्कुन्हु जून २९ शुक्रवाः सुथय् च्या त्वनेधुंकाः त्जभ ँष्चकत ूद्यभति बलम च्यबम ७ द्यगममजष्कत ऋगतिगचभ ँयचगm बलम ज्बष्तबलन ःयगलतबष्ल द्यगममजष्कत ँयचगmू सम्मेलनया उलेज्या समारोह जुल । थ्व धुंकाः सकसिगुं मंकाःकिपा कायेगु ज्या जुल । पलख लिपा थीथी विद्वान्पिसं थःथःपिनि ज्यापौ न्ह्यब्वयादिल ।

न्हापांगु सत्रय् नेपाःया संस्कृत विश्वविद्यालयपाखें काशीनाथ न्यौपाने, श्रीलंका व बंगलादेशया भन्तेपिंनापं आपालं चिनियातय्सं व जापानया प्रा. मुसासि ताचिकावाजुं ज्यापौ न्ह्यब्वयादिल । जःछिपाः छताः इलय् ज्यःनांया निंतिं दिपाः जुल । ज्यःनां नं थीथी ताजि नयेगु नसानखः थें च्वं ।जा नये धुंकाः निगूगु सत्र न्ह्यात ।

थुगु सत्रय् लोटसपाखें किरणनर्सिङ्ग शाक्य, बंगलादेशया मय्जु डा. नीरु बरुवा, भारतया अरुणकुमार यादव, जापानया ताकाओका गुरु, चाइनाया भाजु ली शुनापं मेपिं आपालं चाइनीजतय्सं ज्यापौ न्ह्यब्वल । ई म्हतिं १० गू मिनेट जक बियातःगुलिं अप्वःसिया बांलाक खँ हे कने मलाः । थ्व सत्रय् छम्ह निम्हेसित फ्लोरपाखें छगू निगू न्ह्यसः न्यनेकने धाःसा जुल ।

हानं च्या दिपाः जुल ।दिपाः धुंकाः स्वंगूगु सत्र न्ह्यात । थुगु सत्रय् फुक्क हे चिनिया व मंगोलियनतय्सं जक ज्यापौ न्ह्यब्वल । ब्वति काःपिं धाःसा धमाधम सालुया वन । ज्याझ्वः करिब पाय्छि इलय् न्ह्यानाः क्वचाल । थथे जुइगु नं स्वाभाविक । छाय्धाःसा १० गू मिनेट न्ह्यः हे घण्टी थानाः ज्यापौ न्ह्यब्वइपिंत याकनं क्वचायेके बियाच्वंगुलिं खः ।

सनिलया ६ ताः इलं बहनीया बेलि शुरु जुल । जा नये धुंकाः ताकाओका गुरुयाथाय् न्हापा च्वनावने धुंकूम्ह भिक्षु छम्ह नापलाः वल । व नाप नं हानं च्या त्वना । थुथाय् छेँनं फोन वल, जि छथुं नेपाः थ्यंथें जुल ।जून ३० शनिवाः सुथय् कौला धुंकाः ज्याझ्वः शुरु हे जिं आशा सफूकुथिया क्ष्मिभ कजयध क्यनाः जुल ।

थन वयेत जिं आशा सफूकुथिइ मुनाच्वंगु बौद्ध पाण्डुलिपियाबारे छुं तयार यानाः हयागु खः । थुगु सत्रय् बंगलादेशया डा. विमानचन्द्र बरुवा, पालेस म्यूजियमया चिनिया मय्जु, ग्वसाःखलःया संयोजक डा. काइचाओ व मेपिं नं आपालं चाइनिज व मंगोलियनतय्सं ज्यापौ न्ह्यब्वल । थुगु सत्र भाजु ली शुनं न्ह्याकुगु खःसा च्या दिपाःया निंतिं थ्व ज्या क्वचायेकल ।

दिपाः लिपा ऋयिकष्लन ऋभचझयलथ जुल । थुगु सत्रय नं भचाभचा चिनियातय्सं ज्यापौ न्ह्यब्वल । लिपा डा. काइचाओं सुभाय् देछाल । इलय् याकनं हे ज्याझ्वः क्वचायेवं किरणदाइनं छम्ह लामाभन्तेयात चिधंम्ह बुद्धया प्रतिमा देछात । जिं नं ग्वसाःखलःया छम्ह मूमनूयात ‘आशा सफूकुथिया वर्णात्मक धलः’ सफू छगू लःल्हाना ।

अथे हे मेगु शर्ट क्याटलग छगू डा. काइचाओयात लःल्हाना । निन्हु यंकं जूगु थुगु सम्मेलनय् थ्यंमथ्यं ५२ म्हेसिनं ज्यापौ न्ह्यब्वयेगु ज्या यात । न्ह्यब्वःगु ज्यापौयात न्हापा हे चिनियाभासं नं अनुवाद यानाः निगूभोलमय् पिथनाः अन इनाबिउगु खः । थुकी मध्ये अप्वःसिनं नेपाःया बुद्धधर्मया थीथी पक्षयात कयाः ज्यापौ न्ह्यब्वःगुलिं सम्मेलन लुधनेबह हे जुल ।

ज्याझ्वः क्वचाये धुंकाः ज्यःनां शुरु जुल । जा नयेधुंकाः छुं ई लिपा २.३० बजे सकलें मुंकाः बसय् तयाः अनया नांजाःगु ‘ीबmब त्झउभि’य् यंकल । टेम्पल धाःसां वास्तबय् गुम्बा नं खः । थन यक्व देय् दुने व पिनेया आपालं पर्यटकत नं चाःहिउ वः । थन दुहां वनेत टिकट नं कायेमाः । थन डा. काइचाओं ज्या याइगु जुयाच्वन । थ्व निसःदँ पुलांगु धाल ।

थन प्रत्येक लुखाफुुसय्, अंगलय्, धलिमय्, सिलिङ्गय् व थाय्थासय् रञ्जना लिपिं थीथी मन्त्र तयातःगु दु । थन मूलुखां भचा दुहां वनाः छगू गुम्बा वइ । अनं दुहां वनाः हानं मेगु वइ । अथे यायां तःगू हे गुम्बा वइ, धाये छगू बहाः वइ, अनं मेगु बहाः वइ थें खः । थन प्रत्येक बहाःया छचाःखेरं जःखः नं थीथी बुद्ध व मेमेपिं द्यःपिं तयातःगु दु ।

दकलय् लिपा थन २६ मिटर तःधीम्ह दनाच्वंम्ह मैत्रेयबुद्ध नं दु । थ्व श्रीखण्डं (कबलमभि धययम) दयेकातःम्ह विश्वयाहे दकलय् तःधीम्ह मैत्रेय बुद्ध धकाः गिनिजबुकय् दुथ्यानाच्वंगु दु । थुकिया विवरण देगः पिने लीपाताय् कियातःगु दु । थ्व स्वदँ बिकाः नेपालं दयेका हयागु खः धकाः इमिसं धायेगु याः । थ्व हानं मेगु लुधनापुगु खँ जुल ।

थन फुक्कथासं दुहां वनाः स्वयेमखं । इलं मलाःगु छथी, जिपिं वयापिं म्वःम्वः दुगुलिं कःघाये थाकुगु मेथी । अन अंग्रेजीं खँ ल्हाये सःपिं अप्वः मदुगुलिं छुं न्यनेमाःसा हानं छम्ह मिसाम्ह गाइडयाथाय् ब्वाँय्ब्वाँय् वनेमाः । अथेसां छथाय् थीथी द्यःपिं ब्वयातःगुया नापं चिनियातय् परम्परागत वसः ब्वयातःथाय् झीथाय् गुरुजुपिसं पुइगु थेंजाःगु पञ्चबुद्धया मुखः पहःवःगु न्याहः दुगु लुं सियातःगु तपुलि नं ब्वयातल ।

तर उकी द्यःया पलेसा प्रत्येक हलय् रञ्जनालिपिया छग्वः छग्वः मन्त्र कियातःगु खना । अन हे रञ्जना व सँय्आखलं च्वयातःगु सफू ब्वयातःगु नं स्वया ।थनं लिहांवये धुंकाः होटलया स्वंगूगु तल्लाय् तःधंगु हलय् सम्मेलन क्वचाःगु लसताय् सांस्कृतिक ज्याझ्वः नापं ग्राय्ण्ड पार्टी जुल । थुकथं सम्मेलनय् ब्वति काःवयागुया औपचारिकता पूवन ।

नयेत्वने सिधयेकाः किरणदाइयात म्हसिउपिं चिनियात नापलाः वल । इपिंनापं नं छगू राउण्ड च्या त्वना । जिपिं लिपा नापमलाइगु जुयाः उमिसं बहनी जूसां मोटरं चाःहीके यंकल । जिपिं च्वंच्वनागु होटलं ३ कि.मि. जक तापाःगु तियानमेन स्क्वाय्र व फरविडनसिटी धाःगु बहनी पिनें स्वयाःसां मन तया । फरविडनसिटीया बारे ‘नेशनल ज्योग्राफी’ ज्याझ्वलय् स्वयागु दु ।

अन पुलांगु देगः जीर्णोद्धार याःगु झ्वलय् गजूया क्वय् कापतय् थू तुलातःगुली रञ्जना लिपिं च्वयातःगु क्यंगु दु । थौंकन्हय् व पालेस म्यूजियम जुइधुंकल अले व कापः अन खालं भुनाः ब्वयातःगु दु धाःगु न्यना । अथे हे छुं ई न्ह्यः ‘नेपालभाषा टाइम्स’ पत्रिकाया बाय्नर न्यूज ‘रञ्जना लिपिया शान’ शीर्षकय् पिदंगु दु ।

उगु बुखँय् लडाकुतय्सं पुनीगु धातुया तपुली ‘ॐ आ हूँ’ धकाः रञ्जना लिपिं च्वयातःगु किपा पिदंगु खः । उगु तपुलि नं अन हे ब्वयातःगु धाःगु न्यनागु । तर अन वने धाधां वने हे मखन ।चीनय् वनेगु धालकि अप्वःसिनं ग्रेटवाल वनीगु जुइ धइगु मतिइ च्वनी । तर जिमिगु थ्व ट्रिपय् धाःसा ग्रेटवाल दुमथ्यात । भ्रमण भतिचा धार्मिक पहःया जुयाबिल ।

उकिं ल्यं दनिगु छन्हुया ई बेइजिंगं तापाक छगू पुलांगु गुम्बा स्वःवनेगु क्वःजित । कन्हय्कुन्हु अर्थात १ जुलाई आइतबाः सुथय् ७ ताः इलय् कौला यानाः होटल त्वःता । ताकाओका गुरु, किरणदाइ व जि स्वम्ह व जिमित पासा नं स्वम्ह हे चिनिया मिस्त व्यवस्था यानाः उपिंनापं भूमिगत रेलं वनाः लिपा बुलेटट्रेनं सेन्जेङ्ग धाःथाय् वनाः ।

८ः१५ बजे न्ह्याःगु ट्रेन ९ः४० य् छगू स्टेशनय् कुहांवया । अनं हानं गाडीइ च्वना वना । करिब ११ः३० बजेती गुम्बाय् थ्यन । तसकं तापाः खनिं । थ्व गुम्बा नं तसकं तःधंगु जुयाच्वन । थन सलंसः लामा भिक्षुपिं च्वनाच्वंगु दु । थन पाहांपिनि निंतिं न्गभकत च्ययm या व्यवस्था यानातःगु दु । जिमित ब्वनायंकूपिं मिस्तय्सं अनयाम्ह इन्चार्ज थेंजाःम्ह भिक्षुनाप खँल्हाबल्हा यात ।

उकिं जिमिके नं फुक्क रेकर्ड कयाः पासपोर्ट स्वयाः क्वथाया ‘की—कार्ड’ बिल । क्वथाय् सामान तयाः जा नः वना । अले भचा झासुलना ।
न्हिनय् २ः३० बजेती पिहां वया । थ्व विहारया नां ‘पाय्रिन छान्सु विहार’ धाल । पाय्रिन धइगु चिनीयाभासं धुपि सिमायात धाइगु जुयाच्वन । धायेबलय् थ्व सिमाया नामं तयातःगु विहार लानाच्वन ।

ख नं खः थन १३०० दँ पुलांगु धुपि सिमा निमा संरक्षण यानाः चिकिचाहाकलं विवरण नं बियातःगु दु । न्हापां थथे हे सिमा दुगु गुँ जुइमाः लिपा थन हे विहार दयेकल । चीनय् सांस्कृतिक क्रान्ति जूबलय् थ्व विहारयात नं बामलाक्क हे स्यंकाबिउगु जुयाच्वन । आः थौंकन्हय् धमाधम संरक्षणया ज्या न्ह्यानाच्वन ।

थथे स्यंकेगु झ्वलय् अन तयातःगु शिलालेख नं कुचा थलाबिल । आः ल्यंदुगु शिलालेखयात बांलाक सुरक्षित जुइकथं दयेकातल । अले न्ह्यइपुसेच्वंगु खँ छगू छु दु धाःसा नेपाःया ऐतिहासिक मानदेवया चांगु अभिलेख गथे काउल्याया म्ह च्वय् दुगु खः, अथे हे थन नं छगू अभिलेख काउल्याया च्वय् तयातःगु खना ।

धायेबलय् अभिलेख तयेगु परम्परा न्हापा थथे हे खःला, थ्व नं बिचाः यायेबहः जू ।थन इन्चार्ज भिक्षुं न्हापां छकू क्वथाय् ब्वनायंकल । अन विशेष यानाः उगु विहारया पुलांपिं भिक्षुपिनिगु मूर्ति व उमिगु अस्थि तयातःगु क्यनाः छुं छुं खँ कन । अनंलि पालंपाः निम्ह मूभिक्षुपिंत नापलाके यंकल । न्हापांम्ह धर्म—दर्शन सम्बन्धी ज्ञाता जुइमाः ।

छाय्धाःसा ताकाओका गुरुं वय्कःनापं उकथं हे ताःईतक खँल्हाबल्हा ब्याकादिल । थुलिया दुने गुलि च्या त्वंकल गुलि च्या त्वन ल्याःचाः हे मदु । लिपाम्ह ध्यान स्यनीम्ह गुरु जुयाच्वन । थ्वय्कः नाप नं अथे हे खँ जुल । थन नं च्या मत्वनेगुला खँ हे मन्त । अझ थुम्ह गुरुंला जिपिं सकसितं च्यात्वनेग कप छगःछगः नं उपहार बियादिल । थथे निम्ह भन्तेपिं नापलाये सिधःबलय् न्हि बित ।

सनिलय् जिपिं अन दुगु पुलांगु ल्वहं देगलय् वनाः बायेमत्यःतले गफ यानाच्वना ।कन्हय्कुन्हु जुलाई २, सोमवाः सुथय् ५ ताः इलय् पिहांवया । सुथन्हापां अन बुद्धपुजा जुइगु । बुद्धपुजा जुइगु मूविहारय् थ्यंबलय् भिक्षुपिं व मेमेपिं मनूत बुलुहुंबुलुहुं वयाच्वन । थन दुने तःधीपिं लुं सियातःपिं पञ्चबुद्धपिनिगु मूर्ति तयातःगु तसकं बांलाः ।

थ्वया नापं अंगलय् जायेकः चिचीधिकःपिं बुद्धमूर्ति हे ब्वयातःगु दु । तलय् नं थथे हे जायेक मूर्ति दु धकाः धाल । धायेबलय् थन द्वलंद्वः हे बुद्धमूर्ति दुगु जुयाच्वन । थन अथे हे छघौत्याति पाठ क्वचायेकाः सकलें झ्वःलिं पिहां वन । जिपिं नं नापं पिहां वना । पिने मेगु विहारय् सकसितं जलपान याकल । जलपान यानाः जिपिं अनं बाया वया ।

अस्थियात लुं सियातःगु चैत्यया गर्भगृहय् तयाः ब्वयातःगु दु । थुगु चैत्यया गर्भगृहया क्वय् व च्वय् छचाःलिं त्रयोदश भूवनय् रञ्जनालिपिं थीथी मन्त्र कियातःगु दु ।

न्हापा वयाबलय् थें तुं गाडी, भूमिगतरेल व बुलेटट्रेनं वयाः बेइजिङ्ग थ्यंकः वया ।रेलस्टेशनं पिहां वयाः सतकय् थ्यनेवं जिमिगु निंतिं गाडी तयार जुयाच्वने धुंकल । उकी च्वनाववं लँय् छथाय् बांलाःगु रेष्टुरेन्टय् जा नके यंकल । थन भेजिटेबलया थीथी भेराइटी नसा नया । अनं जिमित बुद्धया वा तयातःगु ‘दन्तधातु मन्दिर’य् ब्वनायंकल ।

थन सम्मेलनय् ब्वति काःवःपिं बंगाली भन्ते व मेमेपिं नं थ्यनाच्वन । थ्व थाय्या बारे न्हापा हे हनेबहम्ह परराष्ट्रविद् हिरण्यलाल श्रेष्ठजुपाखें न्यनातये धुनागु । खासयानाः वय्कः रुस, म्यानमार, ल्हासा, चीन आदि थासय् झायादीबलय् अन गनं नं रञ्जनालिपिं च्वयातःगु छुं खनेवं उकिया किपा ज्वनावयाः उकिया बारे न्यनेकने यानादी ।

उकिं थनया बारे न्हापा हे किपाय् खने धुंसां आः प्रत्यक्ष थःगु मिखां हे स्वये दइगु जूगुलिं मनय् तसकं लसता ब्वलन । जिगु निंतिं थन वये दुगु चीन भ्रमणया छगू उपलब्धि धाःसां जिउ ।ग्वल्लाःगु देगःया च्वय् क्वथाय् थ्व दन्तधातु तयातःगु दु । चिकिचाकूगु उगु क्वथाय् थ्यनेवं मानौं छगू अलौकिक थासय् थ्यंथें जुइ । थुगु अस्थियात लुं सियातःगु चैत्यया गर्भगृहय् तयाः ब्वयातःगु दु ।

थुगु चैत्यया गर्भगृहया क्वय् व च्वय् छचाःलिं त्रयोदश भूवनय् रञ्जनालिपिं थीथी मन्त्र कियातःगु दु । थ्व नं छगू गर्वया विषय धायेमाल । थ्व स्वयाः पलख ला थःत मोक्ष प्राप्त जूथें ताल । थन न्हापा हिरण्यलाल सरं क्वथा जायेक रञ्जनालिपिं लुँ आखलं च्वयातःगु नीलपत्र ब्वयातःगु किपा क्यंगु खः, तर व धाःसा स्वयेगु ह्वःताः चूमलात ।

अथेसां गुलि स्वये खन व हे धन्य धायेमाल । अन मेमेथाय् पूवंक स्वये मलाकं लिबात धकाः लित ब्वनाहल । खनं अपाय्मछि हाकः लिहां वयेमानि । गाडीं जिमित डा. काइचाओया ज्याकू लामा टेम्पलय् त्वःताबिल । चीनय् च्वनेगु थौं अन्तिम न्हि । उकिं काइचाओजुं जिपिं स्वम्ह व बंगाली भन्ते व निम्हत्यपू यानाः खुम्हेसित बेलि याकेत ब्वनायंकल ।

आपालं होटल व रेष्टुरेन्ट दुगु लागाय् ब्वनायंकूबलय् थःत ला झीथाय् थमेलय् वयाच्वना थेंजाःगु अनुभूति जुल । भचा सफा व व्यवस्थित जूसा झीगु थाय्बाय् नं छुं म्हो मजू धइगु मतिइ वल । अन वनाथाय् च्वय् रेष्टुरेन्ट क्वय् अन्डरग्राउण्डय् थीथी ताजिया मूर्ति दयेकेगु कारखाना । अन नं छकः स्वःवना । चिकिचाधंगु म्यूजियम थें च्वं ।

बेलि क्वचायेवं काइचाओजुं जिमित वय्कःया २३ तँ जालय् दुगु अपार्टमेन्टय् ब्वनायंकल । द्यने मत्यःतले सकलें न्ह्यइपुक्क गफगाफ याना । बंगाली भन्ते नं तसकं ख्याः यायेमाः, न्ह्यइपु, नां नं ज्ञानरत्न । नेवाःथें हे च्वं । कन्हय्कुन्हु ३ जुलाई मंगलवाः सुथय् च्या त्वनेधुंकाः दकलय् न्हापां लिहां वनेमाःपिं किरणदाइ व जि निम्ह ।

सकसिनं जिमित क्वय् तक तःवल । पलखं एअरपोर्ट वनेगु मोटर नं थ्यंकः वल । वय्कःपिंलिसे बायाः जिपिं वया । न्हापाथें हे बेइजिङ्गं ग्वान्जाउ अले अनं ब्वयावयाः येँय् थ्यंबलय् बहनी ११ ताः ति जुल । थन थ्यंसां चाइना व रञ्जनाया दथुइ दुगु कम्बिनेशनया बारे कुलेमाःगु प्याःचाः धाःसा ल्यना हे च्वनतिनि ।