पनातःगु बुँया कित्ताकाटया खँय्…

दीपक राज “ख्वप”

वंगु छुं न्हि न्ह्यः ने.सं. ११३८ कौलागा खष्ठि कुन्हु नेपालभाषा टाइम्सय् पिदंगु “चलखेल अप्वःगुलिं जग्गाया कित्ताकाट खुले याइन” च्वसुं मन सालाकाल । दकलय् न्हापां ला पुलांगु देय् दुनेया आपाः धयाथें जग्गा कित्ताकाट याये मखनाः छु याये छु याये जुयाच्वंपिंत थ्व च्वसुं स्वाट्ट हे मन थकाःगु दु ।

उकिं थुकी जुयाच्वंपिं सकलसित ज्वजलपा । अथे हे स्वनिगःया दुने थज्याःगु यक्व हे क्यब, बुँ थःथःगु नामय् कित्ताकाट यायेगु ल्यं दनि जुइ । स्वनिगःया आदिवासी झी गुच्चमुच्च छथाय् हे मिले जुयाः च्वंच्वनापिं थौकन्हय्या लकस पाना वनाः थः थः हे मिले मजुयाः व्यत्ति कथं कित्ताकाट मजुयाः लिकुनाच्वंगु आपाः हे दनि ।

उकिसनं थःथःया समस्या ज्यंकेत बुँ, क्यब मियां जिल ला बरः तयां जिल ला उकिया ज्या काये खनाच्वंगु मदु । थथे जुयाः वाथावाथा कनाच्वंथाय् सरकारं झन इलय् ब्यलय् रोक्का तयाबिइगु ला घालय् मल्ता–चि ह्वाये थें जुइगु हे जुल । थथे कित्ताकाट पना बिउगु अवस्याथ् सर्वसाधारण जनतायात गुलि मर्का जुल जुइ थुकिया ल्याःचा दइमखु ।

थ्व हे झ्वलय् ने.सं. ११३५ स तःभुखाचं यानाः अष्टव्यष्ट जुयाच्वंगु छेँबुँला झन् छगू तःधंगु समस्या हे जुल । उकिसनं थज्याःगु इलय् वंगु सालया साउन निसें जग्गा कित्ताकाटया ज्या पनातःबलय् ला जनतायात गुलि जक मर्का लानाच्वन धयागु ख“ ल्हानां हे साध्य मजू । खय्त ला नेपालय् मंकाः सरकार वयालि जनतां यक्व हे आस याःगु खः कि आः देय् समृद्धिया ल“य् वनी, विकासया ल“य् न्ह्यावनी ।

कित्ताकाट पना बिउगु अवस्याथ् सर्वसाधारण जनतायात गुलि मर्का जुल जुइ थुकिया ल्याःचा दइमखु । थ्व हे झ्वलय् ने.सं. ११३५ स तःभुखाचं यानाः अष्टव्यष्ट जुयाच्वंगु छेँ बुँला झन् छगू तःधंगु समस्या हे जुल ।

अय्सां ओली सरकार वःगु न्हय्ला च्याला दतंनं जनताया इच्छा आकांक्षा छुं हे पूमवं, उकिया अःखः बजाः भाः थहां वंगु नापं इन्धनया भाः निकः स्वकः थहां वंगु ताल खनाः जनता तसकं निरास जूगु ला जगजाहेर हे खः । थ्व हे झ्लय् थथे हे जग्गा कित्ताकाट सम्बन्धी फुकुवाया च्वसु वंगु द“या दिल्लाथ्व तृतिया (वि.सं. २०७५ असार ३१) या नेपालभाषा टाइम्सया न्हिपती न्हापांखुसि पिदंगु जुल ।

थुगु च्वसुया कथं वि.सं. २०७४ साउनया २६ स तात्कालिन भूमिसुधार मन्त्री गोपाल दलितं मन्त्रीपरिषदं निर्णय याकाः कृषियोग्य भूमि कित्ताकाटय् रोक्का तयाबिउगु खः । उगु इलय्या निर्णय कथं माःसा दछिया छकः बाय् अदालतया फैसला व अंशबन्दाया इलय् थ्व फुकुवा जुइगु व्यवस्या यानाबिउगु जुल ।

गुकियात कयाः लिपाया कृषि, भूमि व्यवस्था तथा सहकारी मन्त्री चक्रपाणी खनालं बुटवलय् जूगु छगू ज्याझ्वलय् नवानादिगु जुल कि कृषि संरक्षण जुइकथं जग्गा कित्ताकाट फुकुवा यायेगु तयारी जुयाच्वंगु दु । अथेहे २०७५ साउन २२ या नेपालभाषा टाइम्स न्हिपती हे पिहांवःगु च्वसु कथं भूमि व्यवस्था, सहकारी व गरिबी निवारण मन्त्री पद्मकुमारी अर्यालं ये“य् जूगु छगू ज्याझ्वलय् जग्गा कित्ताकाटय् तयातःगु प्रतिबन्ध याकनं फुकुवा यायेगु नितिं ज्या न्ह्याकेधुंकूगु दु धकाः उल्लेख याःगु जुल ।

मन्त्री अर्यालं व हे झ्वलय् जग्गा कित्ताकाट सम्वन्धी मन्त्रालयया निर्णय कार्यान्वयन यायेमते धकाः सर्वोच्च अदालतं आदेश बिउगुलिं नं कित्ताकाट खुले यायेत्यंगु धकाः धाःगु जुल । नापं थम्हं थ्व सम्बन्धी अध्ययन यानाच्वनागु दु धकाः नवाःगु जुल । अथेहे सरकारं कित्ताकाट ज्या पनेवं राजस्वय् हे लिच्वः लानाच्वंगु प्लटिङ्गया ज्या नं थानाच्वंगु थेंजाःगु थीथी नोक्सानी नं जुयाच्वंगु जुल ।

छुं न्हि न्ह्यःया नेपालभाषा टाइम्स न्हिपतिइ हाकनं छकः जग्गा कित्ताकाटया बुख“ ब्वने दयाः जनताया सी धुंकूगु इच्छा आकांक्षाय् पिलिपिलि मत च्याःगु थें खनेदुगु जुल ।

सरकारं जग्गा कित्ताकाट पनातःसां दुनं दुनं लखौं लख दां घुस नयाः ज्या जुयाच्वंगु ब्वनाः अजू चाल । छाय्धाःसा छखे थ्व हे सरकारया प्रधानमन्त्रीं थीथी थासय् देय् आः समृद्धि व विकासया ल“य् वनी, भ्रष्टाचार मुत्त जुइ धकाः नवानाच्वनीगु अले मेखे व हे सरकारया कर्मचारीत धाःसा भ्रष्टाचारया जुजु जुयाः ज्या सिधयेका च्वनीगु ।

थज्याःगु बुख“ ब्वनाः सरकारया लाचारी पन खनाः जनतां उमित छाय् ब्व मबिइ जुइ, सरा मबिइ जुइ । थज्याःपिं कर्मचारीत हां निसें लिनाः छ्वयेमाः । थुमिसं ला छखे देय्या धुकुतिइ नोक्सान लाकूगु जुल सा मेखे जनताया छ्यनय् ताण्डव म्हितूगु जुल नि ।

लुमंकेबहः जू मंकाः सरकारया चुनावी घोषणापत्रया खुगूगु ल्याखय् न्हापांगु बुँदाय् भूमि सम्बन्धी थीथी समस्या ज्यंकेत निद“या दुने देय्ब्यापी नापी यानाः वैज्ञानिक भूमि सुधारया अभिलेख दयेकेगु उल्लेख यानातःगु खः । न्ह्यागु थजु थज्याःगु मर्काय् लानाच्वपिं जनताया थपूया निंतिं थ्व हे न्हिपतिइ उल्लेख यानातःथें याकनं प्रतिवन्धय् तयातःगु कित्ताकाट खुले जुइमाःगु दु । सुभाय् ।