चिकु छले यायेत वइपिं झंगः वयेगु शुरु
चिकुला छले यायेत च्वापुगुँ पुलाः थीथी प्रजातिया झंगःपछि नेपाः दुहां वयेगु शुरु जूगु दु । चिकुलां वइपिं आगन्तुक झंगः चिकुला छले यायेत बसाइ सरे जुयाः वयेगु क्रम शुरु जूगु खः । उत्तरी गोलाद्र्धय् तसकं ख्वाउँसे च्वनाः च्वापु धिचिनीगुलिं ख्वाउँ छले यायेत झंगःपछि नेपाः दुहां वयेगु शुरु जूगु ‘जुलोजिकल सोसाइटी अफ लन्डन’ नेपाः ज्याकूया राष्ट्रिय प्रतिनिधि डा. हेमसागर बरालं जानकारी बियादिल ।
थुकथं वइपिं गुलिखे झंगःपछि सगरमाथा हाचां गायाः तकं वयेगु याइ । गुलिखे धाःसा थीथी क्षेत्रपाखें वयेगु याइ । ‘ख्वाउँसे च्वनाः लः धिचिनी अले उकी च्वंपिं कीकाय् नं सी, उकिं चिकुलाया ख्वाउँलं बचे जुइत झंगः नेपाः वइगु खः ।’ डा. बरालं धयादिल, ‘आपालं झंगःत दुहां वयेधुंकूगु दु, छुं छुं वयाच्वंगु दु ।’
सगरमाथा हाचां गायाः वःम्ह खोया नांया हँय् ९,३७५ मिटर च्वय् थ्यंकं ब्वया वःगु अभिलेख दु । हँय्या जक २२ स्वयां अप्वः प्रजाति नेपाः वइ । गुलिखे झंगःतय्सं करिब न्याद्वः किलोमिटरया दूरी पार याइ । सामान्यत ः थुकथं बसाइ सरे जुयाः वइपिं झंगलं निद्वः स्वद्वः किलोमिटर दूर पार यानाच्वंगु हे दइ । आतकयादुने सुइरोपुच्छ«े, बिजुलीगैरी, सिन्दुरे, खडखडे, सुडसुडिया, टिकटिके, ट्याकट्याके झंगः नेपाः दुहां वयेधुंकूगु पक्षीविद् संघया अध्यक्षतक जुयाच्वनादीम्ह डा. बरालं कनादी ।
थुकथं वइपिं पाहां झंगःत नेपालय् खुलानिसें च्याला तक च्वनेगु याइ । दकलय् तःधिकःम्ह इमा ‘महाचील’ मंगोलिया, चीन व साइबेरियां वइ । असोजया न्हापांगु वालंनिसें झंगःपछि वयेगु शुरु जूगु खः । चितवन, कोशी कपिलवस्तु, जगदीशपुर ताल, बर्दिया, शुक्लाफँटा लगायतया सिमसार क्षेत्रय् बसाइ सरे जुयाः वःपिं झंगः खने दयेधुंकूगु दु ।
चितवनय् थीथी प्रजातिया झंगःत थ्यंकः वःगु बर्ड एजुकेशन सोसाइटी चितवनया पूर्व अध्यक्ष वासु विडारीं जानकारी बियादिल । वनजंगल व झाःलय् च्वनीपिं झंगः वयेधुंकूगु दु । थुपिं झंगः चितवन, येँ लगायत जःखः खने दयेधुंकूगु झंगःविदं धाःगु दु । चिकुला छले यायेत बसाइ सरे जूपिंमध्ये लःझंगः येँया बागमतिइ खने दयेधुंकूगु दु । असोज महिना झंगःपछितय् निंतिं बसाइ सरे जुइगु महत्वपूर्ण ई खः ।
असोजया अन्तिम तकया दुने दक्वं धइथें झंगःपछित नेपालय् थ्यंकः वयेधुंकी । अभिलेख कथं १४९ प्रजातिया झंगःपछि नेपालय् दुहां वः । बछि धइथे सिमसारय् च्वनीपिं झंगः जुइ । कपिलवस्तुया जगदीशपुर तालय् नेपालय् दकलय् अप्वः झंगः दइगु थाय् खः । झंगःविद् टिका गिरी बांलाःगु वासस्थान जूगुलिं थीथी देशं झंगः नेपाः दुहां वइगु धयादी ।
वय्कःया कथं झंगः पर्यटनया निंतिं नेपाः उपयुक्त जूसां नं सरकारया ध्यान धाःसा थुखेपाखे वने फयाच्वंगु मदु । नेपालय् ८८७ प्रजातिया झंगःपछि दु । दकलय् अप्वः प्रजाति चितवनय् दु । बर्दिया प्रकृति संरक्षण क्लबया अध्यक्ष रामबहादुर शाहीं बर्दियाय् नं बसाइ सरे जुयाः वइपिं झंगःपछि वयेधुंकूगु धयादी ।
क्वलःखा ब्वयाच्वंगु खने दुगु तर नेपाः पुलाः नं गुलिखे झंगः भारतपाखे वंगु वय्कःया दावी दु । नेपाः चीधंगु क्षेत्र जूगुलिं तसकं च्वं च्वं ब्वयाः वइपिं झंगः नेपाः पुलाः मेमेगु हे देशय् थ्यंकः वंगु झंगःविद्तय् धापू दु । थुखे ग्रीष्मकालीन इलय् वइपिं झंगःतय्सं धाःसा नेपाः त्वःतेगु शुरु जूगु दु । कोइली, जुरे कोइली, मुरली थेंज्याःपिं झंगः आः थःगु बाय् त्वःताः दक्षिणपाखे वंगु दु ।
दक्षिणपाखें मचा थ्वयेकेत झंगःपछि नेपाः वइगु खः । दक्षिण क्षेत्रय् स्वयां नेपालय् म्हो प्रतिस्पर्धा जुइगु व इमित आक्रमण याइगु प्रजातिया झंगः नं म्हो जुइगुलिं मचा थ्वयेकेत इपिं नेपाः वइगु खः । मचा ब्वलने धुंकल कि इपिं हाकनं दक्षिणय् हे लिहां वनी । थुपिं झंगः भारत, श्रीलंका लगायतया देशय् वनी ।
LEAVE YOUR COMMENTS