ने. सं. ११४३ चौलाथ्व तृतीया -

पाउँचिया वासः

साधारण पाउँचि (फटकिरी)या रासायानिक नां पोटासियम एल्मुनियम सल्फेट खः । थ्व छताजि रंगहीन क्रिष्टलिय पदार्थ खः । फेरिक अक्साइडया कारणं थुकिया रंग फिक्का गुलाफि नं जुइफु । थुकी एन्टी ब्याक्टेरियल गुण दु, अथे जुयाः थ्व यक्व हे ल्वय् या वासः खः ।

पायरिया : वा पायरियापाखें पीडित खःसा पाउँचियात लखय् दायेकाः उगु लखं सुथय् बहनी कुल्ला यानादिसँ । थ्व प्रयोग लछि तक नाच्वनादिसँ ।

हि दिकेत : म्हय् गनं चोट लानाः हि वयाच्वन धाःसा उगु घालय् पाउँचिया घोलं सफा यानादिसँ । वयां लिपा तूचिकं पानादिसँ, हि वयेगु दिनावनी ।

सेखं : छक्वःपतिकं सेखं चायाः न्हि सुलुसुलु वयातुं च्वनीगु जुयाच्वन धाःसा पाउँचि द्वालय् सियादिसँ, अले निनाः पाउडर दयेकादिसँ । थ्व पाउँचिचुं छप्तिचा कयाः लुमुलुमु धाःगु लखय् न्हिं स्वक्वः प्यन्हु तक सेवन यानादिसँ ।

न्हासि वःसा : गुलिं गुलिं मनूतय् बरोबर न्हासि वइगु जुयाच्वनी । अज्याःपिंसं छगू चम्चा सादुरुइ पाउँचि संकादिसँ, थुकी मध्ये स्वफुति प्यफुति सुथन्हापां अथवा न्हासि वइबलय् न्हासय् तयादिसँ । न्हासि वयेगु दिनावनी ।

लः शुद्ध यायेत : दूषित लःयात त्वनेबहः जुइकेगु खःसा उकी पाउँचि भचा कुर्कादिसँ । थुकिं यानाः भचा जायेवं हे फोहर दक्व क्वसी, अले लः शुद्ध जुइ । लःया ट्यांकी, चाघः अथवा तुंथिइ नं पाउँचि कुर्केजिउ । थुकिं फोहरयात अलग यानाबी ।

टन्सिल : टन्सिल बढय् जुलकि झीत कथु स्यानावइ । अथे जुइबलय् क्वाःलखय् पाउँचि व चि तयाः गललल गललल यानादिसँ, याउँसे च्वनावनी । लिसें म्हुतु, कथु, व वा नं सफा जुइ ।

माउथ अल्सर : म्हुतुइ तुइक चातः वइगुयात माउथ अल्सर धाइ । माउथ अल्सर जुइबलय् पाउँचि लखं न्हिं स्वक्वः प्यक्वः गललल गललल यानाबीमाः । पाउँचिं हि ख्वयेकेगु नं ज्या याइ । अथे जुयाः दारि खाइबलय् अप्वःसिनं पाउँचि छक्वः बुलेगु याइ । वा स्याःसाः वा स्याइगु धयागु आपाःसिया बरोबर हे जुयाच्वनीगु समस्या खः । थज्याःगु समस्या जुइबलय् पाउँचि छकूचा व मलय् छुं भचा कयाः नचुक निनादिसँ । अथे निनाः दयेकातःगु पाउडरं वाया हा व गिजाय् मन्जन थें बुलादिसँ । थुकिं वा स्याःगु चतक्क हे लनी ।

न्हाय्पनं ति पिहां वःसा : अक्सर न्हाय्पनय् कै वइ । थुकिं यानाः न्हाय्पं तसकं स्याइ । अथवा न्हाय् पनं ति सुलुसुलु वइ । अथे जुइबलय् पाउँचि भतिचा निनाः छगः कपय् सफागु लः तयाः संकादिसँ, अनंलि ड्रपर छ्यलाः न्हाय्पनय् उकिं सिलादिसँ । थुकिं न्हाय् पनं ति पिहां वयेगु दिनावनी, अले स्याःगु नं लनावनी ।

चासुइगु : वा वइगु मौसमय् म्ह चासुइगु जुइयः । अथे ला थ्व न्ह्यागु मौसमय् नं जुइफु । थुकिया निंतिं चासुयाच्वंगु थासय् पाउँचि–लखं सिलादिसँ । अनंलि अन सफा रुमालं हुयाः तूचिकं बुलादिसँ, चासु लनावनी ।

चोट लाःथाय् : ज्या यायां अथवा उखेथुखें जुजुं ल्हाः, तुति मर्कय् जुइफु ।लुफिं हानाः अथवा दुघाः लानाः वा खनेदयेक हे चोट लानाः घाः जुइफु,
अले मनावयेफु । थज्याःगु अवस्थाय् माःकथं छगू वा निगू लिटर लखय् पाउँचि तयाः दायेकादिसँ, अनंलि थुकियात ख्वाउँकाः तसकं चिधायेक चोट लाःथाय् तुलुलुलु हायेकादिसँ । थथे स्वन्हु प्यन्हु तक सुथय् बहनी यानादिसँ, मनावःगु नं सुनावनी, स्याःगु नं लनावनी ।

भुयु कुहां वःसा : सामान्यतयाः अप्वः थें मिसातय्त भुयु कुहां व इगु (ल्यूकोरिया) ल्वय् जु हे जुइ । अथे जुइबलय् सुथ् व बहनी पाउँचि लखं योनि
सिलेगु यायेमाः ।

दम ल्वय् : ह्यंग्वाः मिइ छुयाः फुलय् यानागु पाउँचि १० ग्राम व मिश्री २० ग्राम निनाः तयादिसँ । सुथय् १ ग्रामया मात्राय् थ्व भपियादिसँ । थ्व बाहेक दालचिनि छकूचा म्हुतुइ चुचुप्यानातल धाःसा दम ल्वचय् यक्व हे फाइदा याइ ।

गिजा मनावःसा : छुं नं कारणं गिजा मनावल धाःसा पाउँचि नचुक निनाः उकी प्यफुति तूचिकं ल्वाकछ्यानाः गिजाया मालिस यानादिसँ । अले लाःयात म्हुतुं पिने तिकिनंके बियादिसँ । सुथय् बहनी निन्हु स्वन्हु थथे यायेबलय् गिजा मनावःगु लनावनी ।

कथु स्याःसा : १०० ग्राम लुमुलुमु धाःगु लखय् साढे २ ग्राम पाउँचि संकादिसँ । ल्हातय् लः कयाः निप्वालं न्हाय्प्वालं सालादिसँ । निक्वः स्वक्वः चाहिं न्हाय्प्वालं सालाः न्हाय्प्वालं हे पिकयादिसँ । वयां लिपा न्हाय्प्वालं सालाः म्हुतुं ल्ह्वयादिसँ । निक्वः प्यक्वः थ्व हे लखं कथुइ थ्यंक यंकाः गललल यानादिसँ ।

चःति नमवयेकेत : यदि छितः तसकं चःति वः अले उकिं यानाः छिगु म्ह नवइगु जुयाच्वन धाःसा पाउँचि छ्यलाः छिं फाइदा कायेफइ । पाउँचि नचुक छ्यानादिसँ । म्वःल्हुइ न्ह्यः थ्व चुंया छुं छुं मात्रा लखय् तयादिसँ । थ्व लखं म्वःल्हुल कि छिगु समस्या ज्यनी ।

सि वंकेत : यदि छिगु छ्यनय् सि दायाच्वंगु दुसा पाउँचि लखं म्वःल्हुल कि छितः फाइदा हे जुइ । थुकी एन्टिब्याक्टेरियल गुणं यानाः सि सिनावनी, अले छ्यंया खिति नं वनी ।

ला हय्हय् मकुंकेत : छिगु ख्वालय् ला हय् हय् कुनावल धाःसा पाउँचि लः छ्यलेगु छिगु लागी फाइदाजनक जुइ । तकूगु पाउँचि छकू लखय् थुनाः ख्वालय् तीजक तीजक बुलादिसँ । भचा जायेकाः यचुगु लखं ख्वाः सिलादिसँ । स्किन टाइट यायेत नं पाउँचि ज्या वः । थुकिया निंतिं गुलाबजललिसे पाउँचि ख्वालय् बुलेगु खः । अथे बुलेबलय् पाउँचि मिखाय् मलायेमा धकाः होस् यायेमाः ।

सँया निंतिं : पाउँचि छ्यलकि सँ नं ताःहाकः जुइ । छवाःया छक्वः वा निक्वः लुमुलुमु धाःगु लखय् पाउँचि पाउडर व कन्डिसनर ल्वाकछ्यानाः सँय् पानादिसँ । अनंलि २० मिनेट लिपा सँ चायादिसँ ।

तुँचा वंकेत : थम्हं छ्यलेगु स्याम्पुइ पाउँचिया पाउडर व चि भतिचा नं ल्वाकछ्यातकि तुँचा वंकेफइ, तर थ्व खँय् ध्यान तयादिसँ, स्याम्पुइ छिं यक्व पाउँचि छ्यलेमजिउ ।

स्यःकैया दाग : पाउँचि छ्यलाः स्यःकै व मेमेगु कथंयागु कैया दाग वंकेफु । पाउँचिया घोलयात स्यःकैया दागय् २० मिनेट तक तयातइदिसँ । अनंलि सफा लखं सिलादिसँ । थुकिं दक्व हे दाग वनी ।

सनबर्न : बागू कप लखय् निगू चम्चा पाउँचि ल्वाकछ्यानाः सनबर्न (निभालं क्वःगु) एरियाय् पानादिसँ । छुं न्हि तक थुगु प्रक्रिया लिसा कयाच्वनादिसँ । सनबर्नं मुक्ति दइ ।

छ्यंगू बांलाकेत : ख्वाःयात पाउँचि लखं सिलेगु व स्किनय् पाउँचिया लेप तयाः सिल धाःसा स्किन सफा जुइ । थुकिया नियमित प्रयोगं स्किनया
दक्वं दाग वनी अले छ्यंगू यचुपिचु धायावइ ।