ने. सं. ११४४ कौलाथ्व पारू - नःलास्वनेगु

नेवाः नखःचखः, संस्कार व संस्कृति विषयय् अन्तरक्रिया

येँ- स्वनिगलं पिनेच्वंपिं नेवाःतय् दथुइ न्हनाः वनाच्वंगु संस्कृति व संस्कारयात हाकनं स्थापित यायेगु नितिं नेवाः देय् दबू रामेछापं पलाः च्वयेकूगु दु । स्वनिगलं पिनेच्वंपिं नेवाःतय्सं नेवाः संस्कृति व संस्कारया महत्व मथुयाः संस्कृति हे हनेत उसि चायाच्वंगुयात वाःचायेकाः नेवाः देय् दबू रामेछापं वंगु शनिवाः रामेछापया मन्थलीइ ‘नेवार चाडपर्व, संस्कार र संस्कृति व नेवाः देय दबूको संरचना र भूमिका’ विषयय् अन्तरक्रिया याःगु खः ।
अन्तरक्रियाय् नेवाः देय् दबूया नायः नरेश ताम्राकारं नेवाःत न्ह्यागु ख्यलय् नं संगठित जुइमाःगु व राजनीतिक रुपं नं छप्पँ जुइमाःगु खँय् बः बियादिल ।

वय्कलं देय् दबूया इतिहास उला दिसें धयादिल ‘क्षणिक स्वार्थया निंतिं नेवाःत लिउने लाइकथंया निर्णय यानादीमते । नेवाःतय्गु हकहितया निंतिं राजनीतिक कार्यकर्तातय्सं तकं छप्पँ छधी जुयाः न्ह्याः वयेमाः ।’ वय्कलं संघीय संरचना दुने अधिकार कायेगु खँय् स्थानीय नेवाःतय्त लिमचिलेत व सांस्कृतिक जक मखु भाषिक जागरणया निंतिं नं संगठित रुपं न्ह्याः वयेत इनाप यानादिल ।रामेछापया थीथी थासं वःपिं स्थानीय बासिन्दातय् दथुइ रास जोशीं नेवाः संस्कार व संस्कृति पुर्खाया सोचया रुपय् काये माःगु खँय् बः बियादिल ।

वय्कलं नेवाः संस्कृति व संस्कारय् बैज्ञानिकतां जाःगु व जीवन न्ह्याकेत शिक्षाप्रद जूगु खँ कनादिसें धयादिल –‘संस्कृति व संस्कारयात बोझकथं काल धाःसा बोझ जुइ, तर थुकी निहित तत्वयात क्वथीक विचाः यानादिसँ थुकी नेवाः सभ्यता सुलाच्वंगु दइ । पुर्खाया ज्ञानं जाःगु जुइ अले जीवन सुथां लाकेत धार्मिक व संस्कृतिया माध्यमं विज्ञानयात थाय् बियाः वयाच्वंगु दइ ।’ नेवाः संस्कारसम्वन्धी किपात क्यनाः विज्ञानलिसे स्वाकाः यानादीगु अन्तरक्रियाय् डा. सुमन कर्माचार्यं स्वनिगलं पिने संस्कृति ल्यंकेत वैज्ञानिक पक्षयात उलेमाः धयादिल । वय्कलं नेवाः संस्कृति दुने सुलाच्वंगु वैज्ञानिक व दर्शन पक्षं रामेछापय् च्वंपिं नेवाःतय्त न्हूगु जागरण हःगु दु धयादिल ।

संस्कृतिविद् एकाराम सिं संस्कृतियात समुदायया परिचायककथं कायेमाःगु खँय् बः बियादिल । वय्कलं थीथी थासं रामेछापय् थ्यंपिं नेवाःतय्सं सांस्कृतिक रुपं जक मखु राजनीतिक रुपं नं संगठित जुयाः न्ह्याः वयेमाःगु व धर्मय् विवाद यानाः कुचा कुचाय् ब्वथलाच्वन कि मुक्कं समुदाय हे लिउने लाइगु नापं भविष्यय् सन्ततिं दुःख सी धयादिल । भाजु सिं नेवाःतय्गु संस्कृति धइगु मात्र ई फुकेत जक न्यायेकाः वयाच्वंगु मखसे समाज उत्थानया निंतिं एकजुट जुयाः न्ह्याः वनेत व दर्शनया आधारय् शिक्षा बीत नं जूगु कनादिल ।

दबूया केन्द्रीय दुजः श्याम श्रेष्ठं नेवाःतय् सांगठनिक विकास व विस्तार यायेत स्वनिगलं पिने थज्याःगु अन्तरक्रियात यानाः वनेमाःगु खँय् बः बियादिल । वय्कलं संस्कृतिया महत्व मथुयाः हे संस्कृति त्वःतीपिनिगु ल्याः अप्वया वनाच्वंगु कनादिसें धयादिल ‘संस्कृतियात सर्वसाधारणं ध्वाथुइकथं प्रचारप्रसार यानाः वन धाःसा थुकिं भाषिक उत्थान यायेत नं ग्वहालि जुइ ’। रामेछाप जिल्ला समितिया अनिल श्रेष्ठया अध्यक्षताय् जूगु ज्याझ्वलय् थीथी थासं वःपिं प्रतिनिधिपिंसं नेवाः सांस्कृतिक जागरणया निंतिं मेमेगु थासय् नं थज्याःगु ज्याझ्वःया ग्वसाः ग्वयेगु व उकिया नितिं नेवाः देय् दबुलिं विज्ञपिं व्यवस्था यायेमाःगु माग याःगु खः ।