नेपाःया राष्ट्र भाषाया अवस्थायात कयाः विदेशी बुद्धिजीविया चिउताः

येँ – नेपालय् नवाइगु अप्वःथें राष्ट्र भाषा लोप जुइगु अवस्थाय् थ्यंगु धासें उकियात कयाः विदेशी बुद्धिजीवितय्संतकं गम्भिर रुपं चिउताः प्वंकूगु दु । येँय् जूगु छगू ज्याझ्वलय् फ्रेन्च नागरिक डा. फ्रेडरिक मोरोन्भालं नेपालय् नवानाच्वंगु अप्वःथें राष्ट्र भाषा संकीर्ण अवस्थाय् थ्यंगु खँय् थःपिनिगु गम्भिर ध्यानाकर्षण जूगु धासें राष्ट्र भाषा संरक्षणया उपायसहितया अभिलेखीकरण नं सार्वजनिक यानादिल ।

डा. मोरोन्भालं च्वयादीगु ‘द मिसन अफ द नेवार्स–अपहोल्डिङ नेपालभाषा एण्ड बुद्धधर्म’ नांया सफूयात नेपालभाषां भाय् हिलाः ‘नेपालभाषा व बुद्धधर्म च्वन्ह्याकेत–नेवाःतय्सं छिउगु पलाः’ नांया सफूपितब्वज्या ज्याझ्वलय् वय्कलं उकथं थःगु चिउताः प्वंकादीगु खः ।

पितब्वज्या याःगु खः । ‘जि नेवाः खः, तर जितः नेवाः भासं खँ ल्हाये मवः, जिं थःगु मांभासं खँ ल्हाये मसः । लँय् नाप लाइपिं थौंया ल्याय्म्हतय्सं धाइगु थुकथंया धापुतिं थः प्रभावित जुयाः हे थम्हं उगु शोधग्रन्थ तयार यानागु खः’, डा. मोरोन्भालया धापूयात उद्धृत यासें वय्कःया सफूयात भाय् हिलादीम्ह भाजु चित्रकारं धयादिल ।

फ्रान्सेली बुद्धिजीवि डा. मोरोन्भाल थः प्यदँ तक नेपालय् च्वंगु इलय् उगु शोधग्रन्थ तयार यानादीगु खः । नेपालय् च्वनाच्वंगु इलय् शुरुया इलय् वय्कलं पुतलीसतकय् च्वंगु छगू ल्यांग्वेज इन्ष्टिच्यूटय् फ्रेन्च भाषा स्यनेगु यानादीगु खः । थ्व झ्वलय् वय्कलं नेपाःया राष्ट्र भाषा लोप जुया वनाच्वंगु खँ सिइकाः थुकियात कयाःचिउताः प्वंकुसे उगु सफू तयार यानादीगु खः।

वय्कलं तयार यानादीगु सफुलिइ नेपाःया १२३ गू राष्ट्र भाषामध्ये निश्चित थासय् बहुसंख्यक नागरिकं नवाइगु भाय्यात पाठ्यसफुलिइ दुथ्याकेमाःगु सुझाव नं बियादीगु दु । भाषा प्रयोग सम्बन्धय् सरकारी नीतिइ सुधार यानाः संरक्षण अभियानय् लगे जुइमाःगु खँय् नं डा. मोरोन्भालं बः बियादीगु दु ।

ज्याझ्वलय् वाङ्मय शताब्दी पुरुष सत्यमोहन जोशीं नेपालभाषा व बुद्धधर्म, समग्र नेपाःया सम्पत्ति खः धासें राज्यस्तरं हे उकिया संरक्षणया निंतिं अभियान न्ह्याकेत इनाप यानादिल । वय्कलं नेपाःयात अन्तर्राष्ट्रिय रुपं हे म्हसीका बीगु बुद्धधर्म व बहुभाषी नेपाःया समृद्धिया पहिचानयात स्थापित याइगु जूगुलिं थुकिया आधारयात ल्यंका तयेमाःगु खँय् बः बियादिल ।

अथे हे लुम्बिनी बौद्ध विश्वविद्यालयया उपकुलपति डा. नरेशमान वज्राचार्य नेपाःया धर्म, संस्कृति व भाषाय् वयाच्वंगु समस्या संचारमैत्री मजूगुलिं खः धयादिल । ज्याझ्वलय् फ्रान्सया काउन्सिलर आर्नो सम्पि, जनकवि दुर्गालाल श्रेष्ठ, नेपालभाषा एकेदमिया सदस्य सचिव मल्ल के. सुन्दर, नापं सांसद राजेन्द्र श्रेष्ठ लगायत आपालं भाषासेवी व साहित्यकारतय्गु उपस्थिति दुगु खः ।