सूर्यय् खने दयावइगु हाकुगु दाग छु खः ?

दूरदर्शी यंत्र पाखें सूर्यया सतह ध्यान पूर्वक स्वल धाःसा उकी हाकु हाकुगु दाग खनेदइ । थज्याःगु दाग ग्यालिलियों थम्हं हे दयेकूगु दूरबीनं स्वयाः दकलय् न्हापां सन् १६१० य् खंकूगु खः । अज्याःगु दाग सूर्यया पालापाला थीगु सतहय् हाकुक प्वाःप्वाः गनाच्वंगु थें खनेदइ । थज्याःगु दागयात (Sun Spots) धकाः धाइ ।

आधुनिक वैज्ञानिक सिद्धान्त कथं अज्याःगु दागं शक्तिशाली चुम्बकीय क्षेत्र उत्पन्न याइ । उगु थाय्या तापक्रम कम जुइ । लिच्वः कथं कम तापक्रम दुगु भाग अप्वः तापक्रम दुगु थाय्या दथुइ लाइबलय् व हाकुसे खनेदइ । अज्याःगु दागया तापक्रम थ्यंमथ्यं ४०००० सेन्टिग्रेड दइ । थ्व स्याथी जुइमखु, दयांतुं च्वनी, मदयांतुं च्वनी । अज्याःगु दागया आकार गुलि तःधं जुइ ले ? थ्व सिइकेबलय् झी ला अजू हे चायेमाली । छाय्कि गुलिं गुलिं अज्याःगु दाग थुलि तक जुइ कि अन सलंसगः पृथ्वी न्ह्यःनी । छकू चिकिचाकू खनेदगु दाग नं थुलि तकूगु जुयाच्वनी कि व सूर्यया धरातलय् २००० गुणा भाग तक न्यनावनाच्वंगु जुइफु ।

अज्याःगु दाग सूर्यया ५० करोड वर्ग माइल लागाय् चकनाच्वंगु दु। ४ जून १९४६ य् छकू अज्याःगु दाग खनेदत, गुकिया हाकः ४८०,००० कि.मी. अर्थात ३ लाख माइल दु, अले ब्या १,१२००० कि.मी. अर्थात ७०००० माइल दु। सूर्यया अप्वः थें दाग छुं न्हि तक हे जक दयाच्वनी । गुलिं निलातक व वस्वयां अप्वः तक च्वनाच्वंगु नं लूगु दु । दागया अवस्था स्वयाः थ्व खँ सिइके फु कि पृथ्वी थें हे सूर्य नं थःगु अक्ष (Axis) य् चाःहिलाच्वंगु दु। अज्याःगु दाग झीसं पूर्व पश्चिमपाखे न्ह्याःवनाच्वंगु खनेदइ, छाय्कि सूर्य पूर्व पश्चिम पाखे चाःहिलाच्वंगु दु । अज्याःगु दागया थाय्, आकार व भ्रमण कालय् हिउपाः वयांतुं च्वनी ।

थुकिं थ्व खँ नं सिइके फु कि सूर्य ठोस मखु । अज्याःगु दाग दथुइ भचा अप्वः हे हाकु खनेदइसा सिथय् सिथय् भचा फिक्का जुयाच्वनी । वैज्ञानिकतय्सं सूर्यया विषयय् थ्व निष्कर्ष पिकाःगु दु कि चुम्बकीय सुईया दिशाय् गब्लें गब्लें अनियमित रुपं हिला वनाच्वनी । थज्याःगु अवस्थायात ‘चुम्बकीय वाफय्’ वयाच्वन धायेगु याइ । निसंदेह चुम्बकीय वाफय्या स्वापू सूर्यया दागलिसे दु । चुम्बकीय वाफय् अज्याःगु इलय्अ प्वः वयाच्वंगु दइ, गुगु इलय् सूर्यय् यक्व हे हाकुगु दाग खने दयावइ ।