धूर्तम्ह ध्वं, बुद्धिमानम्ह छुँ

धूर्तम्ह ध्वंया ज्या हे जंगलय् च्वंपिं मेपिं जनावरतय्त ठगे यायेगु खः । वं न्ह्याब्लें थीथी भेषय् वनाः जंगलय् च्वंपिं सोझासिधापिं जनावरतय्त ठगे यायेगु यानाच्वनी । अथे हे छक्वः ध्वंचां थः कां जूगु अभिनय यानाः ध्वं लायेगु बिचाः यात, अले न्हिच्छि कां थें जुयाः जंगल चाःहिलाच्वन। बहनि जुइकाः व तुयुचा खराचिया छेँय् वन, अले धाल, ‘तुयु भाई, जितः ग्वाहालि यानादिसँ । चाःहिहिउँ जि छेँ नं यक्व हे तापाक वयेधुन । आः ला बहनी
नं जुइधुंकल, छेँय् लिहां वन नं फइथें मच्वं ।’

खराचा दयालुम्ह लानाच्वन । वयात ध्वंचा खनाः माया वन। वं ध्वंचित थःगु छेँय् ब्वना यंकल । वयात जा नकल, अले द्यनेत लासा-फांगा व तन्ना छपु बिल ।

जा नयेधुंकाः ध्वंचा द्यं वन, अले घ्वार्रघ्वार्र सः वयेकाः न्ह्यः वः पहः यात । ध्वंचां नाटक यानाच्वंगु मस्यूम्ह खराचा ध्वंचित न्ह्यः वयेधुंकल धकाः मती तयाः थः नं द्यनाछ्वत । बाचा ति जायेकाः ध्वंचा तीजक दन, अले खराचा द्यनाच्वंथाय् तीजक वनाः स्वल । खराचिया आनन्दं न्ह्यः वयेका च्वन । खराचिया स्याक्क न्ह्यः वः धयागु खँय् विश्वस्त जुइवं ध्वंचा छेँ छखां उखेंथुखें माला स्वत, अले अन छेँय् दुगु धन सम्पत्ति, ध्यबा फुक्क छपाः म्हिचाय् स्वथन। नापं थःत द्यनेत ब्यूगु तन्ना छपु व नकिमय् खायातःगु कुसा छपाः नं ज्वन। छेँय् नं पिहां वने न्ह्यः ध्वंचां तन्ना ल्हातं दानास्वल, अले कुसाया तार नं निन । दक्वं सामान ज्वनेधुंकाः ध्वंचा द्यः ख्युंख्युं धाःबलय् हे खराचिया छेँय् नं पिहांवन ।

कन्हय् सुथय् खराचिया न्ह्यलं चाल । दनाः उखेथुखे स्वल, वं ध्वंचित गनं मखन । ध्वंचा मखंगुलिं खराचिया मनय् शंका वन, अले वं थःगु ध्यबा तयातयाथाय् स्वःवन । ध्यबा तयातःथाय् ध्यबा मखनेवं वं ध्वंचां ध्यबा खुयाः बिस्युंवंगु सिइकल । अले वं छेँ छखां उखेथुखे स्वल , छेँय् ध्यबा, लुँवहया तिसा, तन्ना, कुसा मखनेवं वं ध्वंचां थःत कां जुयाः ठगे याःगु खँ वाःचायेकल ।

खराचा ध्वंचा मालेत छेँय्नं पिहां वन । भचा जायेवं ध्वंचित खंकल । ध्वंचित ज्वनाः खराचा तमं हाल, ‘जिं छंत झन माया यानाः ग्वाहालि यानां छं हे जितः अःखतं झंगः लानागु का मखुला । छ मिखा कांम्ह हे मखु ।’

ध्वंचा झन वं स्वयां ततसलं हाल, ‘का स्वयादिसँ दाजुकिजापिं थ्व खराचां जि कां धकाः हेपे यानाः जितः म्वाःमदुगु द्वपं बियाच्वन। जितः चच्छि छु थःगु छेँय् थ्यनेबिल, थ्वं ला जितः हे खुँ पाः याःवल बा ।’ ध्वंचा ततःसलं हालाहःगु सः तायाः अन जंगलया मेमेपिं जनावरत मुंवल । खराचां उमिपाखे स्वयाः धाल, ‘थ्व ध्वंचां जिथाय् छेँय् ध्यबा, लुँवहःया तिसा खुयाहःगु दु, वं ज्वनातःगु कुसा, तन्ना नं जिगु हे खः ।’

खराचां अथे धायेवं अन मुंवयाच्वंम्ह खिचां न्यन, ‘ध्वंभाइ, खराचां धाःगु छु धाथें खः ला ?’

‘खु मखु, थ्व तन्ना, कुसा ला जिगु हे खः । यदि थ्व नितां वयागु खःसा वं थ्व तन्नाया हाकः गुलि दु, कुसाय् ग्वःपु तार दु धकाः धायेफु ला ?’ ध्वंचां थःगु चलाखी क्यन ।

‘जिं गुब्लें तन्ना दाना स्वयागु हे मदु, जितः कुसाया तार निनेमाःगु आवश्यकता हे गब्लें मजू नि, जिं गनं धायेफइ धकाः’ खराचां धाल । ध्वंचां थ्व हे मौका स्वयाच्वंगु खः, अले वं धाल, ‘थ्व तन्ना, कुसा छंगु जूसा धकाः छं धायेफइ । थ्व नितां जिगु खः, का स्व जिं धयाबी, थ्व तन्ना प्यकु हाकः दु, अले कुसाय् झिंस्वपु तार दु । पत्याः मजूसा छिकपिंसं हे स्वयादिसँ ।’

अन मुनाच्वंपिं जनावरतय्सं तन्ना दाना स्वल, नापं कुसाया तार नं निनास्वल । ध्वंचां धाःगु खँ खःगु हे जुयाच्वन। थुलि जुइवं जनावरत फुक्कसिनं खराचित ब्वःबियाहल । भीडया दथुं खिचा हालाहल, ‘थ्व खराचां बिचरा कांम्ह ध्वंचित ख्यानाः वयागु सामान ठगे यायेत स्वयाच्वंगु दु, जुक्कि थ्वयात ।’

जनावरतय्सं खराचित दाये हे त्यंबलय् भीडया दथुं चिकिचाधिकःम्ह छु्ँ छम्ह पिहां वयाः हाःवल, ‘आसे दाजुकिजापिं, भचा आसे ।’

जनावरत फुक्क दित । व छुँचा खराचिया छेँ नापसं च्वंम्ह लानाच्वन । वं बांलाक हे सिउ कि व सामान खराचिया हे खः, अले ध्वंचां वयात ठगे याःगु दु धकाः । अथे जूगुलिं वं खराचित बचे यायेमाःगु बिचाः यानाः धाल, दाजुकिजापिं, जिं नं छक्वः थ्व कुसाया तार निना स्वये ।’

खिचां तमं वयाथाय् कुसा वांछ्वयाबियाः धाल, ‘का निनास्व ।’

छुँचां कुसा कयाः पुत्तुपुइका स्वल । कुसा न्हूगु हे लानाच्वन। पुत्तुपुइका स्वयेधुंकाः छुँचां कुसाया कापतय् थःगु वां कितिकिति यानाहल । थ्व खनेवं कांया नाटक यानाच्वंम्ह ध्वंचिया तं वल । व हालाहल, ‘अय् छुँचा छं सुम्क कुसाया ता® निनास्व, छाय् कापतय् कितिकिति यानाच्वनागु…?’

ध्वंचां थुलि धायेवं छुँचा हालाहल, ‘का स्वयादिसँ दाजुकिजापिं थ्व ध्वंचा धाथें कां खः ला ? थ्व धाथें कां खःसा वं गथे यानाः सिल कि जिं कापतय् कितिकिति यानाच्वंगु दु धकाः?’

थुलि जुइवं अन मुनाच्वंपिं जनावरतय्सं ध्वंचिया चलाखी थुइकल । उमिसं वयात ज्वनाः दायेफक्व दाल । ध्वंचां थःगु गल्ती स्वीकार यात, अले खराचिया फुक्क सामान लितबियाबिल ।