म्हय्खा व ग्वंगः

न्हापा न्हापाया खँ खः । छगू देशय् ग्वंगः छम्ह व म्हय्खा छम्ह दु। इपिं निम्ह तसकं हे दुबिस्ता ब्याःपिं पासापिं खः ।

छन्हु, चिकुलाया ई, इपिं निम्ह जानाः जग्गा छकू न्यात । उगु जग्गाय् निम्हं जानाः बुँज्या यायेगु, अले उगु बुँइ सःगु अन्न दक्व निम्हेसिया बच्छि बच्छि इनाकायेगु सल्हा जुल ।

तःन्हु लिपा छन्हु ग्वंगः सुथ न्हापनं दन, अले वया पासा म्हय्खायात सःतः वन, “दँ, याकनं दँ, झी बुँ पाःवने मानि थौं ।”

म्हय्खां पलख बिचाः यात, अले धाल, “थौं जि प्याखं हुले मास्ति वयाच्वन । जिगु तुतिया गौचाय् च्वंगु घंगला छिलिछिलि न्यानाच्वन । आः छ नि वना च्वँ । निभाः बांलाक त्वइबलय् जि अन थ्यंकः वये ।”

ग्वंगः अनं वनाछ्वत । वं उकुन्हु सुथंनिसें बहनिइ थ्यंक बुँ पालाच्वन । बुँ पाले मानिगु छगू इंच नं ल्यं मंत ।

कन्हय्कुन्हु व म्हय्खायात धाल, “झीसं सुथन्हापां हे ज्या शुरु यायेमाः । पुसा ह्वलेत न्हिच्छि हे बिइ तिनि ।”

म्हय्खा धाल, “थौं जि बिचाः यायेगु “मूड”य् दु। छ हे वनाः पुसा ह्वला वा हुँ ।”

ग्वंगलं छुं मधाः । वं न्हिच्छि तक मेहनत यानाः बुँ छकुतिं गनं हे त्वःमफिइक पुसा ह्वले सिधयेकल ।

छुं न्हि लिपा बुँइ वाउँक छ्वमा बुयावल ।

“आः ला झीसं लः मबिसें मजिउ, मखुसा छ्वमा दक्वः सिनावनी” ग्वंगलं थः पासायात धाल ।

तर म्हय्खां ला वयात छुं धायेगु पलेसा म्ये धकाः ले सा हालाहल, अले धाल, “थौं जि सिक्क हे म्ये हाले मास्ति वयाच्वंगु दु। जिं थन हे च्वनाः म्ये हालाबिइ, अले ला वा व हे वइ । लखं प्याये धुंकूगु बुँइ, अप्वः ज्या याना च्वने माली मखु छं नं याकनं छेँय् लिहां वयाछ्व ।”

म्हय्खा म्ये हालेत वन । ग्वंगलं न्हिच्छि तक तुंथिं लः सालांहयाः बुँइ लः बियाच्वन । बुँ छकुतिं वाच्यावाच्या लखं प्यात ।

आः ला छ्वमाः ततःमा हे जुयावल । छ्वलयेगु ई जुयावल । ग्वंगलं म्हय्खायात धाल, “आः वनाः छ्व लयाहये माल, का नु।”

“थौं जि ख्याः यायेगु मूडय् दु। थौं भचा न्ह्यइ हे पुइे का । छ्व लयेगु धयागु उलि थाकुगु ज्या नं ला मखु नि सा” म्हय्खापाखें लिसः वल ।

ग्वंगः थः पासाया पहः खनाः तसकं हीमीचाल । व थः याकःचा हे वनाः बहनी द्यःखिउँया मवःतले छ्वमा लयाच्वन । लये धुंकाः कु चित । ज्यां व तसकं हे न्यल ।

कन्हय्कुन्हु ग्वंगलं धाल, “सर्गतय् सुपाँय् दु। वा वये न्ह्यः हे झीसं थ्व छ्व दाये सिधयेके माः ।”

म्हय्खां थःगु ताःहाकःगु न्हिप्यनय् छक्वः मिखाः ब्वल, अले धाल, थौं जि बांलाके मास्ति वयाच्वंगु दु। थ्व जिगु पा छपा छपा दतले पालापाला थिकेमानि । छ्व दायेगु धयागु गुलि हे थाकुगु ज्या खः धकाः निम्ह निम्ह जानाः याये मायेकः ।”

ग्वंगलं उकुन्हु नं छुं हे मधाः । वं थः याकःचां हे चां न्हिं छ्व दायेगु ज्या यानाच्वन ।

आः ल्यंदनिगु ज्या छता हे जक दनि । ग्वंगः वयाः म्हय्खायात धाल, “आः ला छ्व हायेगु ज्या छता हे जक ल्यंदनि नु, झी निम्हं जानाः हायेगु ज्या सिधयेका छ्वये ।”

म्हय्खां धाल, “थौं जि ब्वनेगु “मूड”य् दु। जिं ला छ्व हायेगु धयागु तसकं अःपुगु ज्या खः धकाः न्यनातयागु। आः दक्वं ज्या सिधये हे धुंकल थें अज्याःगु अःपुगु ज्या छगू यायेत छाय् जिं ग्वाहालि याःवयाच्वनेग माःगु ?”

ग्वंगलं म्हय्खाया खँय् वास्ता हे मयासे थःगु हे तालं मदिक्क ज्या याना तुं च्वन । दक्वं छ्व हाये सिधःबलय् छखे म्वदोँ मेखे छ्वदोँ छदोँ छदोँ खात । म्व (छ्वया ख्वला) तसकं तदोँ दु, छ्वदोँ धाःसा चिदोँ । आः धाःसा म्हय्खा सःतःवने म्वायेक हे वल, अले ग्वंगःयात धाल,“थौं जि खूब ज्या यायेगु “मूड”य् दु। थौं जिं दक्व ज्या याकःचां हे यायेगु। छं आराम का ।”

ग्वंगलं पलख बिचाः यात । व मनंमनं धाल, “थ्व अल्सिम्ह म्हय्खायात आसे ®े जिं यायेगु सिउ का ।थ्व म्हय्खा छ्व गुगुपतिइ अले म्व गुगु पतिइ धइगु हे मसिउम्ह ला खः नि ।

ग्वंगल तीजक नवात, “ज्या दक्वं ला जिं याकःचा हे याये सिधयेके धुन । उकिं हुं तदोँगु छदोँ जि काये, चिदोँगु छदोँ छं कयायंकि ।”

मूर्ख म्हय्खा हाल, “तःधिकम्ह झंगः जि जुसेंलि तदोँगु दोँ ला जि काइ का जिं ।” थुलि धयाखतं वं ग्वंगःयात घ्वानाघिना तदोँगु म्व दक्व दिक्व मुनाः म्हेचाय् स्वथाना यंकल ।

बजारय् मिइ यंकूबलय् छ्व ला हूल हूल मनूत वयाः उघ्रिंमय् हे सुचुक न्यानायंकल । ग्वंगःयाके दां नं यक्व दत । म्व न्याइपिं धाःसा छम्ह नं वःगु मखु। बरु अथे म्वदोँ मिइ हःगुलिं मनूतय्सं म्हय्खायात नागःतुगः जकं याना थकल ।

छ्व दक्व मिइ सिधयेकाः ग्वंगः म्हय् खायाथाय् वल, अले धाल, “थौं छं ख्वयेगु पाः, जि न्हिलेगु पाः । छ अल्सि व लोभिम्ह झंगः खः, अय् जूगुलिं छंगु भागय् म्वदोँ लात, हा…..हा…..हा….. ।”

– निलिमा तुलाधर